انفاق و کمک مومنانه ریشه در قرآن دارد

به گزارش خبرگزاری بسیج از استان چهارمحال و بختیاری؛ حجت الاسلام والمسلمین صادق نیکنام، سلسله یادداشت هایی با عنوان "کمک مومنانه و مساوات در قرآن، سنت و احادیث" به دفتر خبرگزاری ارسال کرده که بخش دوم آن با موضوع رزمایش مومنانه از منظر آیات قرآن پیرامون انفاق به شرح ذیل تقدیم شما مخاطبان عزیز می شود:

بسم الله الرحمن الرحیم

در این بخش از موضوع رزمایش مومنانه می پردازیم به تعدادی از آیت قرآن پیرامون انفاق و كمك مومنانه،

قبل از آن ، ذكر این مطلب خالی از لطف نیست كه :

انفاق پنج گونه است

انفاق واجب: مانند زكات، خمس، كفّارات، فدیه ونفقه زندگى كه برعهده مرد است.

انفاق مستحبّ: مانند كمك به مستمندان، یتیمان و هدیه به دوستان.

انفاق حرام: مانند انفاق با مال غصبى یا در راه گناه.

انفاق مكروه: مانند انفاق به دیگران با وجود مستحقّ در خویشان، كه ثوابش كمتر است.

انفاق مباح: مانند انفاق به دیگران براى توسعه زندگى. زیرا انفاق براى رفع فقر، واجب یا مستحبّ است

و اما تعدادی از آیات پیرامون انفاق :

خداوند متعال در آیه 43 از سوره بقره   وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعینَ به این مطلب اشاره دارد كه انسان برای رسیدن به كمال 1- ارتباط با خدا بوسیله نماز. 2- كمك به خلق خدا، از طریق زكات.  3- همراهى با دیگران‏ با شركت در اجتماعات دینی آنها، نیازمند است .

نكته حایز اهمیت این است كه در جامعه و حكومت اسلامی كه هدف اصلی این جامعه حركت و سیر به سوی خداست، اضطراب‏ها و ناهنجارى‏هاى روحى و روانى و كمبودهاى معنوى، با نماز تقویت و درمان مى‏یابد و خلأهاى اقتصادى و نابسامانى‏هاى ناشى از آن، با انفاق‏ پر و مرتفع مى‏گردد .

در شرایط كنونی كه جامعه اسلامی ما بخاطر شیوع ویروس منحوس كرونا دچار مشكلات اقتصادی شده است مومنین باید برای تقویت اقشار آسیب دیده از كرونا آستین همت را بالا زده و تمام تلاش خود را برای برطرف شدن مشكلات آنها داشته باشند .

خداوند متعال در آیه سوم از سوره بقره در توصیف اهل هدایت میفرماید" الَّذینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَ یقیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ ینْفِقُونَ "(بقره /3) از آنچه به آنها روزی شده است در راه خدا انفاق می كنند .

نكته این آیه شریفه در "مما رزقناهم" است؛ یعنی از هرچه خداوند به آنها عطا كرده (علم، آبرو، ثروت، هنر و ...) به دیگران انفاق‏ كنیم. ممكن است كسی نتواند مالی را در راه خدا بخشش كند ولی بتواند دیگران را تشویق با انفاق در راه خدا بكند یا آنكه واسطه شود تا برای بدهكاری كه این روزها دچار مشكلات اقتصادی است از طلبكار مهلت بگیرد. قشر زحمت كش فرهنگی و معلم به گونه ای قشر روحانی به گونه ای و هر قشری بنابر توانایی كه دارد در این راه تلاش نماید .

نكته دیگر اینكه خداوند متعال با كلمه مما رزقناهم اشاره لطیفی به این موضوع دارد كه فراموش نكنیم آنچه از نعمت ها در این دنیا داریم از نعمت مال ، آبرو ، علم ، جایگاه اجتماعی و .... همه و همه از خود ما نیست بلكه امانتی است از جانب خدا در دست ما . اگر با این نگاه به داشته های خود نگاه كنیم آنوقت انفاق بسیار راحت میشود و نگاه ما به بخشش به گونه ای دیگر خواهد بود .

در چند آیه بصورت متناوب به یك اصلی در مود انفاق اشاره شده است و آن اصل بدون منت بودن و بدون آزار بودن انفاق است چرا كه انفاق بگونه ای است كه خیلی از افراد دوست دارند پس از انفاق مورد ستایش و قدردانی قرار بگیرند ، از آنها تشكر شود و .... خداوند متعال در آیات 262 و 263 و 264 به این نكته اشاره دارد كه ثواب صدقات و انفاق خود را با ریا و منت گذاری و آزار از بین نبرید الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ ثُمَّ لا یتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذى‏ ----   قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَ مَغْفِرَةٌ خَیرٌ مِنْ صَدَقَةٍ یتْبَعُها أَذى‏ ----   یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى‏----

 در این سه آیه اشاره خدا بین مهم است كه صدقات و انفاق خود را منت و اذیت و آزار از بین نبرید و در مقابل در آیه بعدی می فرماید: مَثل كسانى كه اموال خود را در طلب رضاى خداوند واستوارى روح خود انفاق‏ مى‏كنند، همچون مَثل باغى است كه در نقطه‏اى بلند باشد (واز هواى آزاد بحدّ كافى بهره بگیرد) وباران‏هاى درشت به آن برسد ومیوه‏ى خود را دو چندان بدهد . اگر هدف، تحصیل رضاى خداوند ورشد و كمال روحى باشد، كارها بارور مى‏شود و نتیجه بهتری خواهد داد.

اگر هدف خدا باشد، از جلوه‏ها و جمال‏ها هم محروم نمى‏شویم. مخلصین در جامعه محبوب‏تر از ریاكارانند. «جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ» انفاق خالص، همانند مزرعه‏ى در دامنه كوه وزمین مرتفع است، كه همه مردم آنرا مى‏بینند واز آن لذّت مى‏برند.   وَ مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَین‏

ادامه دارد .............