خانواده کامل، الگوی مطلوب تعداد فرزندان

به عنوان نمونه، با اجرای غیرکارشناسانه پروژه کنترل جمعیت و قانون تنظیم خانواده که از میانه دهه شصت در کشور در دستور کار قرار گرفت، نرخ رشد جمعیت کشور از ۹/۳ درصد در سال ۱۳۶۵ به کمتر از یک درصد در سال ۱۳۹۸ تنزل یافته و نرخ باروری از ۵/۶ فرزند به ازای هر زن در سال ۱۳۶۵ به ۸/۱ فرزند در سال ۱۳۹۸ سقوط کرد.

کاهش سریع و بی نظیر نرخ باروری در سه دهه گذشته و سیر کاهش تعداد تولدها در پنج سال گذشته پیامدهای گسترده ای در پی داشته است که از مهم ترین آنها می توان به دگرگونی الگوی فرزندآوری و همچنین کاهش بعد خانوار (میانگین اعضای یک خانواده) به کمتر از ۳/۳ نفر در هر خانواده اشاره کرد.

هم اینک و در آستانه ورود به بحران فراگیر جمعیت، سوالی که در مسیر اصلاح و ارتقای الگوی فرزندآوری خانواده های ایرانی مطرح است اینکه؛ الگوی مطلوب فرزندآوری و تعداد قابل ترویج و مطلوب فرزندان برای هر خانواده چند فرزند است؟

در سطح بین الملل و در میان کشورهای جهان یک مفهوم علمی و دقیق برای ارائه الگوی مطلوب فرزندآوری وضع شده است تحت عنوان؛ perfect family  یا خانواده کامل.

تعریف دقیق خانواده کامل یعنی، خانواده ای که همه اعضای آن همه روابط درون خانوادگی را تجربه کنند. به عبارت دیگر یعنی والدین فرزند دختر و پسر داشته اند. پسرها، خواهر و برادر داشته باشند. خواهرها هم خواهر و برادر داشته باشند. با دقت در این تعریف این الگوی بین المللی و تعریف خانواده کامل حداقل با چهار فرزند محقق می شود. دو پسر و دو دختر.

خانواده کامل کلیه روابط درون خانوادگی را در خود داراست. از همین رو خانواده کامل در طول نسل های بعدی نیز همه روابط خویشاوندی را تضمین و تامین می نماید.

در خانواده کامل ریسک بروز پدیده ناهنجار فرزندسالاری بسیار پایین است چرا که تعدد فرزندان باعث می شود تمرکز بر روی یک فرزند شکل نگرفته و والدین بطور طبیعی در مقام حل مناقشات درون خانواده و در جایگاه حکم بین فرزندان منزلت و شان مدیران خانواده را دارا خواهند بود.

فرزندانی که در خانواده کامل زندگی می کنند مفهوم همکاری، تعامل، رقابت، عاطفه ورزی و کارگروهی و تلاش جمعی را بطور طبیعی و مستمر تجربه و مشق می کنند.

والدین یک خانواده کامل به بیماری های روحی و روانی و تنهایی در سالمندی مبتلا نمی شوند. سندروم خانه خالی یک بیماری روحی و افسردگی ناشی از تنهایی والدینی است که یا فرزند ندارند و یا تنها فرزندشان برای ازدواج یا تحصیل و اشتغال خانه پدری را ترک نموده اند و به همین دلیل والدین در این خانواده ها از حدود پنجاه سالگی تنهایی در خانه خالی و افسردگی های ناشی از آن را تجربه می کنند.

خانواده کامل شبکه ای کامل از روابط درون خانوادگی و برون خانوادگی را ایجاد می کند و نسل بعد از خانواده کامل انواع روابط را در شبکه خویشاوندی اعم از عمو، عمه، خاله و دایی و فرزندان ایشان را تجربه می کنند.

با رواج الگوی خانواده کامل در سطح خانوادگی، نرخ رشد جمعیت کشور در سطح کلان و ملی نرخ مثبت بیش از دو درصد را حفظ خواهد کرد و بعبارت دیگر جامعه ای که الگوی فرزندآوری آن الگوی خانواده کامل باشد به رشد منفی جمعیت بحران سالمندی و پیامدهای گسترده مبتلی نخواهد گشت.

به این ترتیب الگوی علمی، بین المللی و مجربی که امروزه می توان آن را در ایران اسلامی طرح و با قاطعیت از آن دفاع کرد همین الگوی «خانواده کامل» یا «perfect family» است.

صالح قاسمی کارشناس تحولات جمعیت ایران و جهان

ایرنا

انتهای پیام/م