محبت، موعظه و آشنایی با معارف اسلامی، سه ضلع مثلث طلایی تربیت کودکان با استفاده از آیات قرآنی است که والدین به این ظرافت های تربیتی توجه داشته باشند.
به گزارش خبرگزاری بسیج زنجان: شخصیت هر انسانی ساخته شده محیط تربیتی‌ای است که وی در آن رشد یافته است، برخی از کارشناسان تربیتی از جمله مشاوران اسلامی، این محیط را حتی به دوران پیش از تولد فرد نیز مرتبط می‌دانند و معتقدند که حتی رفتار اطرافیان و محیطی که والدین در آن زندگی می‌کنند نیز بر روی انسانی که هنوز متولد نشده تاثیرگذار است و ممکن است وی را تبدیل به فردی شجاع، قابل اعتماد، راستگو یا برعکس فردی ترسو، خودخواه و دارای شخصیت متزلزل کند.
بعضی بر این باورند که در دوران کنونی با رواج بیش از اندازه استفاده از تلفن‌های همراه برای کودکان و وجود انواع برنامه‌های تلویزیونی، انیمیشن‌ها و بازی‌های رایانه ای، از همان دوران کودکی روند تربیتی آن‌ها را به دست گرفته است، اما حقیقت این است که هنوز هم تاثیر والدین بر کودکان بیشترین تاثیر را دارد و نخستین افرادی که شخصیت وی را شکل می‌دهند، والدین او هستند.
تاثیر اکسیر محبت بر انسان ها
اما والدین برای تربیت کودکان باید از شیوه‌های مختلفی متناسب با سن و جنس فرزندانشان استفاده کنند. با این حال، برخی از این شیوه‌ها مانند «مهربان بودن و محبت کردن»، هرچند که تاثیر بسیاری را بر روی کودکان میگذارد، اما مانند اکثیری شفابخش بر روی همه انسان ها، فارغ از سن و جنس، موثر است. خداوند در قرآن کریم سوره مبارکه آل عمران، بخشی از آیه ۱۵۹، در این رابطه می‌فرماید: «به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آن‌ها طلب آمرزش کن.»
احتیاج به محبت یک نیاز فطری است، ولی این محبت باید حالت معتدل و راستین، به دور از تکلف و تصنع باشد. گاهی والدین به تصور اینکه تنها یک یا دو فرزند دارند پس باید همه محبت خود را به آن‌ها اختصاص دهند، متاسفانه با محبت بیش از حد، در تشکیل شخصیت قوی و مستحکم فرزندان خود اخلال ایجاد می‌کنند و در نقطه مقابل آن، زمانی که با انواع و اقسام وسایل سرگرمی دور و بر فرزند خود را شلوغ می‌کنند و از محبت کلامی و رفتاری به او خودداری می‌کنند نیز در ساخت شخصیت فردی حسود و ترسو که اعتماد به نفس خوبی هم ندارد، همکاری کرده اند.
گاهی والدین در برخورد با کودکانشان به این مسئله دقت نمی‌کنند که آن‌ها دارای شعور هستند و تفاوت‌های رفتاری والدین خود را متوجه می‌شوند و شاید این رفتار غیر ارادی باشد، اما تاثیر منفی بر کودکان خواهد گذاشت. این وضع زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که فرزندان از یک جنس باشند و با وجود حساسیت فوق العاده آن‌ها اگر اختلاف رفتاری‌ای در بین والدین وجود داشت، تخم کینه و حسادت را در دل فرزندان خواهد کاشت.
نمونه عینی این خطر در نحوه رفتار حضرت یعقوب (ع) نسبت به حضرت یوسف (ع) در مقابل سایر برادرانش است که در نهایت منجر به آسیب جسمی به حضرت یوسف (ع) و دوری وی از پدر و خانواده اش شد.
موعظه دارویی که باید به دقت تجویز شود
تاثیر موعظه کردن بر روی انسان‌ها به حدی است که به عنوان یکی از روش‌های تربیتی در زمینه اصلاح و هدایت مورد توجه اسلام است و قرآن کریم نیز در آیات ۵۷ سوره یونس، ۱۳ تا ۲۰ لقمان به آن اشاره دارد.
نکته قابل تامل در این زمینه، سنی است که تاثیرپذیری موعظه در آن به کمترین حد خود می‌رسد، یعنی در اوایل سن بلوغ یعنی دوران نوجوانی تا جوانی که فرد نگاه جدیدی به دنیا پیدا می‌کند، این موعظه اگر به صورت مستقیم صورت گیرد تاثیر عکس خواهد گذاشت. در زمانی که خطایی از وی سر زده باشد، نصیحت، سرزنش و تحقیر موثر نخواهد بود، زیرا به سبب غرور جوانی بهتر است که با مهربانی سر صحبت را با وی باز کند و سعی کند بیشتر گوش بدهد و دلایلش را بشنود تا اینکه سریع راه حل بدهد.
حق تعلیم کودکان در قرآن کریم
یکی از توصیه‌های اسلامی برای تربیت قرآنی کودکان، استفاده از روش تعلیم است، بدین ترتیب که بر والدین فرض و واجب است که به کودکان خود آموزش قرآن و سواد را آموزش دهند و همچنین در توصیه‌های ائمه هدی (ع) مکرر تاکید شده که والدین باید به کودکان خود در این امر اهتمام داشته باشند، همانطور که در میزان الحکمه از حضرت امیر (ع) نقل شده که ایشان می‌فرمایند: «از دانش ما به کودکان خود چیزی بیاموزید که خداوند به واسطه آن سودشان بخشد».
این‌ها تنها سه ترفند از شیوه‌های تربیتی است که قرآن کریم به آن اشاره دارد و شاکله اصلی همه آن‌ها این اصل است که دوست دارید با شما چطور رفتار کنند، پس با دیگران هم همانطور رفتار کنید.
قطعا هیچ انسانی از موعظه دائم، کم محلی کردن و یا محروم ماندن از حق طبیعی خود خشنود نمی‌شوند، پس باید در مقابل دیگران نیز این رفتار را در پیش بگیرند و چه کسی در این زمینه اولی‌تر از فرزند که تحت تاثیر مستقیم رفتار انسان است و والدین با رعایت این ظرافت‌های کوچک در جهت ساخت شخصیت قوی و قرآنی فرزندان خود می‌توانند حرکت کنند.
طنین یاس - زهرا باقری
بعضی بر این باورند که در دوران کنونی با رواج بیش از اندازه استفاده از تلفن‌های همراه برای کودکان و وجود انواع برنامه‌های تلویزیونی، انیمیشن‌ها و بازی‌های رایانه ای، از همان دوران کودکی روند تربیتی آن‌ها را به دست گرفته است، اما حقیقت این است که هنوز هم تاثیر والدین بر کودکان بیشترین تاثیر را دارد و نخستین افرادی که شخصیت وی را شکل می‌دهند، والدین او هستند.
تاثیر اکسیر محبت بر انسان ها
اما والدین برای تربیت کودکان باید از شیوه‌های مختلفی متناسب با سن و جنس فرزندانشان استفاده کنند. با این حال، برخی از این شیوه‌ها مانند «مهربان بودن و محبت کردن»، هرچند که تاثیر بسیاری را بر روی کودکان میگذارد، اما مانند اکثیری شفابخش بر روی همه انسان ها، فارغ از سن و جنس، موثر است. خداوند در قرآن کریم سوره مبارکه آل عمران، بخشی از آیه ۱۵۹، در این رابطه می‌فرماید: «به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آن‌ها طلب آمرزش کن.»
احتیاج به محبت یک نیاز فطری است، ولی این محبت باید حالت معتدل و راستین، به دور از تکلف و تصنع باشد. گاهی والدین به تصور اینکه تنها یک یا دو فرزند دارند پس باید همه محبت خود را به آن‌ها اختصاص دهند، متاسفانه با محبت بیش از حد، در تشکیل شخصیت قوی و مستحکم فرزندان خود اخلال ایجاد می‌کنند و در نقطه مقابل آن، زمانی که با انواع و اقسام وسایل سرگرمی دور و بر فرزند خود را شلوغ می‌کنند و از محبت کلامی و رفتاری به او خودداری می‌کنند نیز در ساخت شخصیت فردی حسود و ترسو که اعتماد به نفس خوبی هم ندارد، همکاری کرده اند.
گاهی والدین در برخورد با کودکانشان به این مسئله دقت نمی‌کنند که آن‌ها دارای شعور هستند و تفاوت‌های رفتاری والدین خود را متوجه می‌شوند و شاید این رفتار غیر ارادی باشد، اما تاثیر منفی بر کودکان خواهد گذاشت. این وضع زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که فرزندان از یک جنس باشند و با وجود حساسیت فوق العاده آن‌ها اگر اختلاف رفتاری‌ای در بین والدین وجود داشت، تخم کینه و حسادت را در دل فرزندان خواهد کاشت.
نمونه عینی این خطر در نحوه رفتار حضرت یعقوب (ع) نسبت به حضرت یوسف (ع) در مقابل سایر برادرانش است که در نهایت منجر به آسیب جسمی به حضرت یوسف (ع) و دوری وی از پدر و خانواده اش شد.
موعظه دارویی که باید به دقت تجویز شود
تاثیر موعظه کردن بر روی انسان‌ها به حدی است که به عنوان یکی از روش‌های تربیتی در زمینه اصلاح و هدایت مورد توجه اسلام است و قرآن کریم نیز در آیات ۵۷ سوره یونس، ۱۳ تا ۲۰ لقمان به آن اشاره دارد.
نکته قابل تامل در این زمینه، سنی است که تاثیرپذیری موعظه در آن به کمترین حد خود می‌رسد، یعنی در اوایل سن بلوغ یعنی دوران نوجوانی تا جوانی که فرد نگاه جدیدی به دنیا پیدا می‌کند، این موعظه اگر به صورت مستقیم صورت گیرد تاثیر عکس خواهد گذاشت. در زمانی که خطایی از وی سر زده باشد، نصیحت، سرزنش و تحقیر موثر نخواهد بود، زیرا به سبب غرور جوانی بهتر است که با مهربانی سر صحبت را با وی باز کند و سعی کند بیشتر گوش بدهد و دلایلش را بشنود تا اینکه سریع راه حل بدهد.
حق تعلیم کودکان در قرآن کریم
یکی از توصیه‌های اسلامی برای تربیت قرآنی کودکان، استفاده از روش تعلیم است، بدین ترتیب که بر والدین فرض و واجب است که به کودکان خود آموزش قرآن و سواد را آموزش دهند و همچنین در توصیه‌های ائمه هدی (ع) مکرر تاکید شده که والدین باید به کودکان خود در این امر اهتمام داشته باشند، همانطور که در میزان الحکمه از حضرت امیر (ع) نقل شده که ایشان می‌فرمایند: «از دانش ما به کودکان خود چیزی بیاموزید که خداوند به واسطه آن سودشان بخشد».
این‌ها تنها سه ترفند از شیوه‌های تربیتی است که قرآن کریم به آن اشاره دارد و شاکله اصلی همه آن‌ها این اصل است که دوست دارید با شما چطور رفتار کنند، پس با دیگران هم همانطور رفتار کنید.
قطعا هیچ انسانی از موعظه دائم، کم محلی کردن و یا محروم ماندن از حق طبیعی خود خشنود نمی‌شوند، پس باید در مقابل دیگران نیز این رفتار را در پیش بگیرند و چه کسی در این زمینه اولی‌تر از فرزند که تحت تاثیر مستقیم رفتار انسان است و والدین با رعایت این ظرافت‌های کوچک در جهت ساخت شخصیت قوی و قرآنی فرزندان خود می‌توانند حرکت کنند.
طنین یاس - زهرا باقری
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
آخرین اخبار
