چرا برنامه زنگنه برای صادرات گاز عملیاتی نشد؟

به گزارش خبرگزاری بسیج، موضوع قطع صادرات گاز ایران به ترکیه در طول 2 ماه اخیر بارها موجب انتشار گزارش‌های مختلف در خصوص کم کاری مسئولان وزارت نفت در این زمینه شده است. گرچه باید گفت ریشه عدم اجرای برنامه های صادرات گاز وزیر نفت را باید در انحلال شرکت صادرات گاز به عنوان متولی اصلی صادرات گاز ایران جستجو کرذ؛ اما ظاهرا مدیران و مسئولان فعلی مدیریت صادرات گاز که در شرکت ملی گاز ایران حضور دارند نیز نتوانسته‌اند ماموریت خود را در زمینه تحقق برنامه‌های اعلامی وزیر نفت در جلسه رای اعتماد به درستی انجام دهند.

نمونه واضح این مساله را می توان به انفعال این شرکت در ماجرای صادرات گاز به ترکیه اشاره کرد به طوریکه در آخرین اظهار نظرها از سوی مسئولان ذی ربط اعلام شده است اگر ترکیه بر اساس قرارداد صادرات، گاز مورد نیاز خود را تا پایان سال میلادی برداشت نکند باید جریمه آن را پرداخت کند.

*صادرات گاز ایران به عمان؛ شاید زمانی دیگر

پیگیری خبرنگار راه دانا حاکی از آن است ظاهرا یکی از مسئولان پیگیری قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه، یکی از نمایندگان ادوار است که در وزارت نفت استخدام شده؛ حسن سید آبادی نماینده ادوار مجلس در دوره های ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی است که در کمیسیون های قضایی و برنامه و بودجه حضور داشته است. 

به نظر می رسد در حال حاضر شرکت گاز به جز موضوع صادرات گاز به ترکیه و عراق برنامه صادراتی دیگری را در دستور کار خود قرار نداده است و حتی موضوع صادرات گاز به عمان که در ماه های نخست دولت یازدهم توسط وزیر نفت پیگیری می شد نیز از اولویت برنامه های صنعت نفت خارج شده است.

*برنامه زنگنه در مجلس برای صادرات گاز 

درحالی که به سال پایانی فعالیت دولت دوازدهم رسیده‌ایم، صادرات گاز کشور با تحقق بخشی از برنامه صادرات گاز به عراق، حدود ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال است و این رقم با ۷۰ میلیارد مترمکعب هدف گذاری شده در برنامه وزیر نفت در سال ۹۶، اختلاف فاحشی دارد.

بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان در سال ۹۶ در برنامه ای که به عنوان وزیر پیشنهادی دولت دوازدهم ارائه کرد و طبق همین برنامه، از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت، در بخش راهکارها و راهبردهای عملیاتی به موضوع صادرات گاز در ۴ سال فعالیت دولت دوازدهم اشاره کرده است.

زنگنه در بندی از برنامه‌های خود با عنوان "نقش‌آفرینی جدی در صادرات گاز منطقه و شروع صادرات LNG" آورده است: "پیش بینی می شود که با تأکید بر روابط حسنه با همسایگان در پایان دوره دوازدهم، صادرات گاز کشور از ۱۰ میلیارد مترمکعب سالانه فعلی (به ترکیه) به رقم قریب به ۴۰ میلیارد مترمکعب افزایش یابد (به عراق ۲۰، پاکستان ۱۰، جنوب خلیج فارس ۱۰ و آذربایجان ۲) علاوه بر این با راه اندازی کارخانه IRAN LNG به بهره برداری خواهد رسید که در ظرفیت کامل به معنای صادرات معادل ۱۸ میلیارد مترمکعب در سال خواهد بود. این بدان معناست که ظرفیت صادرات ایران از ۱۰ میلیارد مترمکعب سالانه فعلی به حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب در سال خواهد رسید."

درحالی که به سال پایانی فعالیت دولت دوازدهم رسیده‌ایم، صادرات گاز کشور با تحقق بخشی از برنامه صادرات گاز به عراق، حدود ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال است و این رقم با ۷۰ میلیارد مترمکعب هدفگذاری شده در برنامه وزیر نفت در سال ۹۶، اختلاف فاحشی دارد.

در متن قانون بالادستی چشم انداز بیست‌ساله کشور معروف به چشم‌انداز ۱۴۰۴ تأکید شده که ایران در سال ۱۴۰۴ باید سهمی ۱۰ درصدی در تجارت جهانی گاز داشته باشد، سهمی که با وجود گذشت ۱۵ سال از این قانون، هنوز کمتر از دو درصد است.

عقب‌ماندگی کشور از برنامه‌ها و تکالیف قانونی در بخش صادرات گاز، زمانی اهمیت دوچندان پیدا می کند که بدانیم همین سهم اندک در بازار جهانی گاز نیز زیر سایه غفلت مسئولان اجرایی کشور و با تلاش دشمنان و بدخواهانی چون امریکا، در حال حذف است و کاهش است.

رویکرد منفعلانه دولت یازدهم و دوازدهم در صادرات گاز

ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد از ذخایر گازی، دومین کشور دارنده این ذخایر در جهان شناخته  می­‌شود؛ اما با داشتن سهمی کمتر از ۲ درصد از صادرات گاز جهان جایگاه سیزدهم را در بین صادرکنندگان به خود اختصاص داده است. پتانسیل صادرات گاز ایران آن جا مشخص می­‌شود که تنها کشورهای همسایه ایران با بیش از ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت و همچنین هند و چین با بیش از ۲ میلیارد نفر جمعیت در طی دهه پیش رو بزرگترین متقاضیان گاز در جهان و همگی بازارهای بالقوه صادرات گاز ایران هستند؛ چرا که واردات گاز از ایران برای این کشورها نسبت به سایر مبادی وارداتی دارای صرفه اقتصادی بالایی خواهد بود.

در حالی ایران با رویکرد منفعلانه خود در بازار گاز دستاوردی نداشته و عملا در حال حذف از این بازار است که جنگی تمام عیار در بازارهای ایران بین کشورهای مختلف در جریان بوده و این کشورها در تلاش‌اند با پر رنگ تر کردن هرچه بیشتر نقش خود در این بازار، سهمی از آینده انرژی جهان داشته باشند.