خداوند در قرآن از دختر به عنوان هدیه آسمانی یاد می‌کند/ پیامبر اکرم (ص) بنیانگذار تکریم دختران و زنان است

زهرا معتمدی کارشناس مسائل خانواده در گفت و گو با خبرگزاری «بسیج» از قم، به تبیین جایگاه دختران در آیات و سیره ائمه (ع) پرداخت و گفت: در عصر کنونی که جامعه غربی در اوج بهره کشی از زنان و دختران تلاش می‌کند با قانونمند کردن ضدّ ارزش‌های خود برای دیگر جوامع و فرهنگ ها، فشار‌های فراوان را به خصوص بر مسلمانان وارد سازد توجّه به جایگاه دختران در سخن و سیره معصومان (ع) داروی شفابخش روزگار ماست .

 

معتمدی افزود:امروز روز میلاد با سعادت بانوی با کرامت اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) و آغاز دهه کرامت است. دهه پر برکتی که آغازش میلاد مبارک دختر گرامی هفتمین امام شیعیان و پایانش میلاد مسعود خورشید تابناک ایران زمین حضرت علی بن موسی الرضا (ع) گره خورده است. روز میلاد حضرت معصومه (س)، اما یک مناسبت دیگر را هم در دل خود جای داده است و روز میلاد دختر پاکدامن امام هفتم، بهترین بهانه است تا روز ملی دختران نام گیرد.

وی ادامه داد: یکی از موضوعات مهم اجتماعی امروز جایگاه و نقش دختر در عرصه خانواده و اجتماع است. وقتی کمی دقت کنیم هنوز هستند انسان‌های که جاهلانه پسر را بر دختر ترجیح می‌دهند و به تعبیر قران کریم با شنیدن نام دختر چهره آنان عبوس می‌شود که به همین جهت به تندی مخاطب خدای سبحان قرار می‌گیرند و این تلقی که ریشه تاریخی دارد ناشی از جهل آنان و یکی از مصادیق جاهلیت مدرن است. با سیری در منابع اسلامی می‌توان فهمید که دختر در اندیشه اسلامی چه جایگاه والایی داشته و دارد.

این کارشناس خانواده ضمن بیان این مطلب که در اندیشه اسلامی دختر از آنچنان جایگاهی برخوردار است که پیامبر اسلام در مهمترین مسائل اجتماعی آنان را وارد می‌سازد افزود: پیامبر در قضیه مباهله دختر خویش را همراه خود برد در حالی که در آن زمان اعراب دختران را زنده به گور می‌کردند. همچنانکه خدای سبحان نیز در آیات ۸۴ و ۸۵ سوره انعام بر عدم تفاوت دختر و پسر تصریح دارد و می‌فرماید: وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنَا وَنُوحاً هَدَیْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَکَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ (۸۴) وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ کُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِینَ (۸۵). در این آیات خدای سبحان حضرت عیسی (ع) فرزند حضرت مریم (س) را از فرزندان حضرت ابراهیم (ع) می‌شمارد که خود اشاره به آن است که در اندیشه اسلامی هیچ تفاوتی میان فرزندان دختر و پسر نیست. این در حالی است که در آن زمان تنها فرزندان پسری را از نوادگان و فرزندان خویش بر می‌شمردند و فرزندان دختری خویش را فرزندان دیگران و پدران دیگر می‌شمردند. خدای سبحان در آیات ۳۵ و ۳۶ سوره آل عمران مستقیما خودش نام دختر را انتخاب می‌کند و تنها نامی است که خدای سبحان آن را برای یک دختر انتخاب نموده است. (اذ قالت امرات عمران رب انى نذرت لک ما فى بطنى محررا فتقبل منى انک انت السمیع العلیم (۳۵) فلما وضعت‌ها قالت رب انى وضعت‌ها انثى و اللّه اعلم بما وضعت و لیس الذکر کالانثى و انى سمیت‌ها مریم و انى اعیذ‌ها بک و ذریت‌ها من الشیطان الرجیم (۳۶))

وی خاطرنشان کرد: در تعبیر بسیار جالب دیگری خداوند در آیه ۴۹ سوره شوری از دختر به عنوان هدیه استفاده می‌کند وانسان‌ها باید از این هدیه خداوند خوشحال شوند. بدیهی است این تعبیر بهترین تعبیر ممکن برای دختر است، همچنانکه برای پسر چنین تعبیری بکار نرفته است و در ادبیات معصومین (ع) هم چنین ادبیاتی متداول است. هم چنانکه پیامبر اسلام (ص) در تعبیری از دختران به باقیات صالحات تعبیر می‌شود.

معتمدی به نقش تعیین کننده زن در بقاء و رشد جامعه بشری و توجّه مثبت و منفی اندیشمندان، سیاستمداران، مدیران و رهبران جوامع به زنان اشاره نمود و گفت: تاریخ، گویای این واقعیت است که زن در کنار مرد در تمدّن بشری ـ. مستقیم و غیر مستقیم ـ. نقش آفرین بوده است، ولی از دیرزمان و با انگیزه‌های مختلف از حقوق الهی و انسانی خود محروم گردیده است. تاریخ، این حقیقت را در سینه خود ثبت کرده است که پیامبران و اولیای الهی هم در احقاق حقوق و هم در ایفای نقش سالم و سازنده زنان، برترین جریان سازی و هدایت را داشته اند.

وی ادامه داد: در عصری که جهان، غرق در جهل و نادانی، ظلم و ستم، غارتگری و وحشیگری به سر می‌برد، و به این زندگی افتخار و مباهات می‌کرد، خداوند پیامبری را برانگیخت که "رحمة للعالمین" بود و منجی انسان‌ها از سیاهی، او هم با شرک و بت پرستی مبارزه کرد و هم با سنّت‌ها و ضدّ ارزش‌هایی همچون تحقیر و زنده به گور کردن دختران.

معتمدی گفت:پیامبر اکرم (س) این رسالت عظیم را، هم در سخن و هم در عمل انجام می‌داد. آن حضرت در برخورد با دخترش فاطمه (س) همگان را به حیرت وا می‌داشت. دست دخترش فاطمه (س) را می‌بوسید و می‌فرمود:: «پدرش فدای او باد.» و زمانی که حضرت عازم سفر بود فاطمه (س) آخرین کسی بود که پیامبر از او خداحافظی می‌کرد و در بازگشت نیز زودتر از هر کسی به دیدن وی می‌رفت و می‌فرمود:: «بوی بهشت را از دخترم فاطمه استشمام می‌کنم.» رسول مکرّم اسلام (ص) با این سخنان و برخورد عملی با دختر خود، علاوه بر شناساندن مقام و عظمت اهل بیت (ع) و تأکید بر ادامه سلسله ولایت و امامت از طریق دختر خود، می‌خواستند به تمامی انسان‌ها ثابت کنند که در آخرین دین الهی، «دختران و زنان» از کرامت و جایگاه خاصّی برخوردارند؛ و به حق می‌توان پیامبر اسلام (ص) را بنیانگذار تکریم دختران و زنان دانست.

وی تاکید کرد: در حدیثی نقل شده است که به رسول گرامی اسلام (ص) خبر دادند، خداوند به وی دختری عطا کرده است؛ حضرت نگاهی به اصحابش کرد، آثار ناخشنودی را در چهره آنان نمایان دید؛ لذا فرمود:: «این، چه حالتی است که در شما می‌بینم؟ خداوند گُلی به من داده است که آن را می‌بویم و (اگر نگران روزی او هستید) روزی او با خداست.»

معتمدی در بیان سیره امامان معصوم (ع) اظهار داشت: اگر کسی از داشتن فرزند دختر احساس ناخشنودی می‌کرد، آن بزرگواران با آنان برخورد می‌کردند و سعی داشتند تا رسوبات جاهلی را از ذهن آنان پاک کنند. در حدیثی چنین نقل شده که فردی از یاران امام جعفر صادق (ع) دختردار شد، حضرت نزد او رفت، دید خشمگین است، فرمود:: "اگر خداوند به تو وحی کند که آیا می‌خواهی چیزی را من برای تو انتخاب کنم یا تو برای خودت انتخاب می‌کنی؟ چه پاسخ می‌دهی؟ " آن مرد گفت: به خدا عرض می‌کنم: آنچه را تو برایم بپسندی و انتخاب کنی، می‌پسندم. امام صادق (ع) فرمود:: "اکنون خداوند فرزند دختر را برای تو انتخاب کرده است. " سپس فرمود:: "آن عالم و ولیّ خدا (خضر علیه السلام) که همراه موسی (ع) بود و آن پسر بچه را کشت، خداوند از قول او فرمود:: ما آن پسر را کشتیم چرا که بیم آن بود پدر و مادرش را به طغیان و کفر وادارد، از این رو خواستیم پروردگارشان به جای او فرزندی پاک‌تر و با محبّت‌تر به آن پدر و مادر بدهد. " امام صادق (ع) در ادامه فرمود:: خداوند به آن دو، دختری عنایت کرد که از او و نسل وی هفتاد پیامبر به دنیا آمدند.

وی ادامه داد: در فرهنگ اهل بیت (ع) که ریشه در وحی و کلام الهی (قرآن) دارد، زنان و دختران از جایگاه خاصّی برخوردارند. تعابیر زیبا و بلندی که برای دختران به کار گرفته شده است، حاکی از این موضوع است. در سخنان معصومان علیهم السلام از دختران با واژه‌هایی چون: ریحانه (گل)، قواریر (بلورها)، و حسنه (نیکی) یاد شده است؛ که هر یک، نشان از امتیاز و ویژگی خاصّ طبیعی و روحی دختران دارد. در اینجا به برخی از سخنان معصومان علیهم السلام اشاره می‌کنیم:

این کارشناس مسائل خانواده با بیان روایاتی در باب دختردارى گفت: مستحب است انسان، در صورتى که از دختر داشتن محروم است، دست نیاز به جانب حق بردارد، و براى دختردار شدن با حال اخلاص به درگاه حق دعا کند و بنالد. ابراهیم خلیل آن پیامبر بزرگ با داشتن فرزندى، چون اسماعیل و اسحاق به درگاه حق جهت دختردار شدن نالید. امام صادق (علیه السلام) دعاى او را بدین صورت نقل مى کند: اِنَّ اِبْراهیمَ سَأَلَ رَبَّهُ اَنْ یَرْزُقَهُ اِبْنَةً تَبْکیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ. از حضرت حق درخواست دختر کرد تا حداقل پس از مرگش گریه کننده و ناله کننده و خلاصه مجلس گرم کن و یادآور داشته باشد و البته هدفى که در این روایت بازگو شده خیلى مهم نیست، آنچه مهم است اصل مطلب است که پیغمبرى اولوالعزم از داشتن دختر محروم بود، براى رسیدن به این نعمت دعا کرد. اینکه انسان پدر دختر باشد افتخار دارد، چراکه رسول باکرامت اسلام پدر دختر بود، این همرنگى با رسول خدا در زندگى، که با عنایت شدن دختر به انسان تحقق پیدا مى کند واقعاً افتخار دارد، امام صادق (علیه السلام) فرمود:: کانَ رَسُولُ اللّهِ اَبا بَنات. پیامبر بزرگوار خدا پدر دختران بود. اگر کسى دختر نداشت ولى داراى خواهر بود، باز هم درى از رحمت حق بر وى باز شده، امام ششم (علیه السلام) مى فرماید: مَنْ عالَ ثَلاثَ بَنات اَوْ ثَلاثَ اَخَوات وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ. همچنین رسول حق (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:: نِعْمَ الْوَلَدُ اَلْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَکاتٌ، مُفَلِّیاتٌ. دختران چه خوبند، مهربان و نرمخو، مددکار و آماده به کار، انیس انسان، بابرکت، و علاقه‌مند به پاکیزگى؛ و نیز امام صادق (علیه السلام) فرمود:: اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ، وَ الْحَسَناتُ یُثابُ عَلَیْها وَ النِّعْمَةُ یُسْأَلُ عَنْها. دختران حسناتند، پسران نعمت حقند، بر حسنات بهره مى دهند، و از نعمت بازپرسى مى کنند؛ و مجددا رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:: اِنَّ اللّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى عَلَى الاِْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَى الذُّکُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل یُدْخِلُ فَرْحَةً عَلى اِمْرَأَة بَیْنَهُ وَ بَیْنَها حُرْمَةٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ. خداوند به دختر مهربانتر از پسر است، کسى که باعث خوشحالى دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال مى کند؛ و در حدیثی دیگر رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) درباره ارزش دختر داشتن فرمود:: خَیْرُ اَوْلادِکُمْ اَلْبَناتُ. بهترین فرزندان شما دختران هستند. رسول گرامی اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) در روایتی دیگر هم فرمود:: هر کس سه دختر یا سه خواهر را سرپرستى کند بهشت بر او واجب است؛ و امام صادق (علیه السلام) هم مجددا فرمود:: اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ، وَ الْحَسَناتُ یُثابُ عَلَیْها وَ النِّعْمَةُ یُسْأَلُ عَنْها. دختران حسناتند، پسران نعمت حقند، بر حسنات بهره مى دهند، و از نعمت بازپرسى مى کنند.

وی در پایان بازهم به روایاتی از پیامبر بزرگ اسلام اشاره نمود و گفت: رسول اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) بر این موضوع تاکید بسیار دارند و فرمود: ه اند: اِنَّ اللّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى عَلَى الاِْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَى الذُّکُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل یُدْخِلُ فَرْحَةً عَلى اِمْرَأَة بَیْنَهُ وَ بَیْنَها حُرْمَةٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ. خداوند به دختر مهربانتر از پسر است، کسى که باعث خوشحالى دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال مى کند؛ و در جای دیگر فرمودند: خَیْرُ اَوْلادِکُمْ اَلْبَناتُ. بهترین فرزندان شما دختران هستند؛ و باز هم روایت است که فرمود: ه اند: هر کس سه دختر یا سه خواهر را سرپرستى کند بهشت بر او واجب است.

انتهای پیام/ر/عباسی