به گزارش خبرگزاری بسیج از ناحیه مقاومت بسیج امام رضا (علیه السلام) با کارشناس میراث فرهنگی استان اصفهان در رابطه با مناره چهل دختران اصفهان، میراث نیاکان ایران و علت نامگذاری مناره بخت گشای نصف جهان گفت و گو کرد.
مناره چهل دختران در اصفهان یکی از جاذبه های دیدنی و تاریخی کشور محسوب می شود؛ این بنای قدیمی و زیبا به گفته باستان شناسان و مورخان یکی از پنج مناره قدیمی ایران محسوب می‌شود که ارزش های تاریخی و هنری بسیاری در این بنا نهفته است. مناره چهل دختران از جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی استان اصفهان محسوب می‌شود که هر ساله تعداد زیادی گردشگران برای دیدن تنها مناره کتیبه‌دار منفرد اصفهان به استان اصفهان سفر می کنند؛ این مناره از بناهای تاریخی دوران سلجوقیان به شمار می آید که در سال 501 هجری قمری و در محله قدیمی جویباره اصفهان احداث شده است و ارتفاعی حدود به 30 متر دارد. تاریخ احداث مناره تاریخی چهل دختران اصفهان با توجه به آجر نوشته‌های روی مناره به سال 501 هجری قمری بر‌می‌گردد و در سومین سال پادشاهی سلطان محمد‌‌بن ملکشاه در منطقه کلیمیان اصفهان احداث شد که اصفهان در آن زمان پایتخت سلسله سلجوقیان بوده است. پنجمین مناره کهن و قدیمی ایران در تاریخ 15 آذر 1314 هجری شمسی با شماره ثبت 231 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. کتیبه های مناره چهل دختران اصفهان مناره چهل دختران اصفهان دارای سه کتیبه است که یکی از کتیبه‌ها با خط نسخ و دو تا از آن‌ها با خط کوفی حکاکی شده است؛ مناره آجری چهل دختران که جز مکان ها و جاهای دیدنی اصفهان است و به صورت میله‌ای مدور به ارتفاع حدودا 30 متری بنا شده است. اولین کتیبه این مناره رفیع آجری به خط کوفی با آیات ۲، ۳ و ۴ از سوره طه مزین شده است و کتیبه دیگر این مناره شامل عبارات مذهبی به خط نسخ است که تحت تاثیر شرایط بیرونی قسمت‌هایی از این عبارات از بین رفته است. کتیبه سوم هم به خط کوفی تاریخ 501 هجری قمری را نمایش می دهد؛ بسیاری از باستان‌شناسان و پژوهشگران ارزش اصلی کتیبه‌های مناره چهل دختران را معطوف به خط نسخ آن می دانند. مناره زیبا و تاریخی پنجمین مناره کهن و قدیمی ایران در سال 501 هجری قمری توسط ابوالفتح نُحوجی از ساکنین توابع اردستان احداث شد؛ این مناره آجری در محله جویباره اصفهان شامل برج، گنبد و مناره است و از مناره‌های سلجوقی ایران و یکی از عناصر اصلی معماری اسلامی در کنار دیگر مناره‌های تاریخی ایران محسوب می شود. مناره بخت گشای اصفهان این مناره قدیمی که به مناره بخت گشای اصفهان معروف است و داستان های جالبی در مورد این منار بیان می‌شود که گویا در گذشته اهالی اصفهان اعتقاد داشتند که این منار بخت دختران را باز می‌کند. رسمی در گذشته رواج داشته به این شکل که دختران دم بخت یا یه کم از زمان بختشون گذشته مقداری گردو می‌خریدند و در پای و پله‌های این منار گردوها را شکسته و همراه کشمش به عابران و مردم تعارف می‌کردند تا بختشان برای ازدواج باز شود. علت نامگذاری این مناره علت نامگذاری این منار به «چهل دختران» به طور کامل مشخص نیست اما می دانیم که این نام در برخی دیگر از شهرهای ایران همچون قم، تهران، سمنان، شاهرود، یزد، نایین و دامغان در دوره های مختلف تاریخی بر روی بناهای آرامگاهی یا زیارتگاهی گذاشته می شده است. این نام، ترکیبی از عدد «چهل» به نشانه تقدس یا تکثر و «دختر» به عنوان نماد زنانگى است؛ بنابراین بعید نیست که نام چهل دختران را به واسطه نزدیکی این منار با آرامگاه یا بقعه ای ستوده به همین نام بر مناره نهاده باشند که به احتمال زیاد آرامگاه یا زیارتگاهی زنانه بوده است. شمارى از بناهاى آرامگاهى در ایران که نام چهل دختران بر خود دارند یا با نام های دیگری همچون بی‌بى، خاتون، بانو، دختر و مادر شناخته می شوند، در شمار زیارتگاههاى زنان بوده اند که به نظر می رسد ارادت به این بناها ریشه در باورهای ایران باستان و اعتقاد به ایزدبانو آناهیتا یا «ناهید» دارد. مناره چهل دختران در میان برخی از ساکنان قدیمی محل، به نام منار «گارلنگ» هم نامیده می شود که تغییر یافته نام کشیش جیمز گارلند یک انگلیسی مبلغ دین مسیحی مذهب پروتستان است که در حدود اوایل قرن بیستم میلادی به مدت 35 سال در میان یهودیان اصفهان و در یکی از خانه های مجاور این مناره زندگی می کرد و به کار تبلیغ آیین مسیح در میان یهودیان اصفهان مشغول بود و پس از درگذشت در آرامگاه ارامنه اصفهان به خاک سپرده شد. عمارتی که محل سکونت او بوده است هنوز به نام عمارت گارلند نامیده می شود. مناره چهل دختران اصفهان، میراث نیاکان ایران از لحاظ فرم معماری، فرم سازه‌ای، طرح و ساخت و تزیینات از شاهکارهای معماری ایران در دوران سلجوقیان به‌شمار می‌آید؛ مناره چهل دختران اصفهان به دلیل سبک معماری و مصالح مورد استفاده از میراث نیاکان ایران محسوب می‌شود و به عنوان یک جاذبه تاریخی و گردشگری مورد توجه بسیاری از افراد در ایران و جهان قرار گرفته است. تزیینات مناره چهل دختران قسمت دوم و بالای مناره دیدنی و تاریخی چهل دختران اصفهان پنجره بزرگی به سمت جنوب قرار داده شده و به شکل مربع مستطیل است. جنس قسمت‌های بالایی این پنجره از چوب بوده و نیمی از ستون‌های گرد و کوچک طرفین آن در داخل دیوار مناره قرار گرفته است. بسیاری از پژوهشگران تزیینات خط نسخ روی کتیبه مناره را ارزشمند توصیف کرده‌اند و به عقیده آن‌ها این خطوط نسخ سبب ویژگی‌های خاص و منحصر‌به‌فرد مناره چهل دختران شده است. اگر به گردشگری و ابنیه تاریخی علاقه‌مند هستید، توصیه می‌کنیم به استان اصفهان سفر کنید و از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی این استان از قبیل این مناره در محدوده شهری اصفهان نهایت لذت را ببرید. مناره چهل دختران در اصفهان و منطقه کلیمیان واقع شده است که این محله قدیمی، جویباره نام دارد. برای بازدید از مناره تاریخی و قدیمی چهل دختران اصفهان می توان ابتدا به میدان قدس(طوقچی) رفته و با عبور از خیابان سروش به این بنای تاریخی رسید؛ همچنین می توان از طریق خیابان فرعی به نام صاحب الزمان که مقابل مسجدالغفور و بین خیابان سروش و خیابان کمال احداث شده است به کنار این مناره رسید.
