جامعه نیازمند گفتمان‌سازی حجاب است
به گزارش خبرگزاری بسیج، سبک زندگی یکی از اصلی‌ترین مباحثی است که امروز در جوامع مختلف مطرح شده و تحول جامعه نیز با آن صورت می‌گیرد، در ایران اسلامی نیز حجاب به عنوان یکی از ارکان لاینفک سبک زندگی مطرح است اما با وجود گستردگی بسیار زیاد فرهنگ‌سازی علمی در این باره صورت نگرفته است. مریم شعبانی مدرس هنر و نویسنده، کارگردان و تهیه کننده تئاتر است، وی گروه نمایشی هنر مقدس را در سال 1387 ویژه دختران و بانوان هنرمند تشکیل داد، در سلسه مباحث «حجاب الگوی برتر» که به همت بسیج رسانه برگزار شد، گفت‌وگویی با وی صورت گرفته است که در ادامه می‌خوانید:
الگوی حجاب در زندگی شما چه کسی بوده است؟ آیا شما حجاب را به صورت سنتی پذیرفتید؟
خب مسلماً حجاب زحمات خودش را دارد و البته محدودیت‌هایی هم به همراه خواهد داشت، و هر زن اگر چادر را برای حجاب انتخاب می‌کند الگویی چون حضرت زهرا (س) را در نظر داشته است و بنده هم از این قاعده مستثنی نبودم. حجاب یک سمبل است، سمبل مسلمانی. این سمبل در تمام جهان برای مسلمانان این‌گونه حجاب و عفاف تعریف شده است و مورد استفاده قرار گرفته است. و قطعاً تمام زنان الگویی جز قرآن و بزرگترین بانوی اسلام، حضرت فاطمه (س) نداشته‌اند.
و خدا را شاکرم که خانواده‌ام در انتخاب نوع حجاب و پوششم در جامعه من را کاملاً آزاد گذاشتند و اگر تین آزادی در انتخاب پوشش من نبود قطعاً پستی و بلندی مسیری که در حرفه‌ام انتخاب کرده بودم من را دچار ترس، خستگی و تردید می‌کرد.
نوع پوشش شما چه فرصت‌ها و محدودیت‌هایی در عرصه اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده است؟
نوع پوشش هرفرد سبک زندگی و نوع روابط اجتماعی‌اش را تعیین می‌کند. من مقطع متوسطه گرافیک خواندم و بعد در دانشگاه رشته هنرهای نمایشی (گرایش نقاشی) و بعد صنایع‌دستی (گرایش چوب و شیشه) خواندم و مسلماً حضور در کارگاه‌های نقاشی و چوب‌تراشی و مجسمه‌سازی و ... سختی‌ها و مقتضیات خودش را داشت. اما چادر من انتخاب و عقیده من بود همان‌طور که هنر انتخاب و علاقه‌ام بود. در نتیجه عقیده و علاقه‌ام را در موازات هم قرار دادم تا برای هم مکمل و پیش برنده باشند. به همین دلیل است که با رضایت و رغبت در فعالیت‌های هنری‌ام نماد عقیده و افکارم همیشه همراه من بوده است.
شما به‌عنوان یک هنرمند و فعال در این حوزه عقاید بانوان را در مقوله عفاف و حجاب چگونه ارزیابی می‌کنید؟
زنان در حال رشد فکری و اجتماعی هستند و من بانوان زیادی را می‌بینم که حجاب را به‌عنوان نماد مسلمانی برای خودشان انتخاب می‌کنند و در تمام فعالیت‌های هنری و اجتماعی با خودشان دارند. اما توقع می‌رود که نسل جوان با مطالعه و تحقیق هرچه بیشتر با مقوله حجاب آشنا و روبرو شوند و نوع پوشش و بهترین حجاب را آگاهانه انتخاب کنند.
باتوجه به حوزه کاری شما هنر می‌تواند چه کمکی به اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب کند؟
می‌خواهم به آیه 31 سوره مبارکه نور اشاره کنم: خداوند به‌عنوان برترین آفرینشگر و هنرمند کائنات به پیامبر بزرگ اسلام (ص) فرمود به زنان مؤمن بگو که جلباب ها را برسر خود افکنند تا نشانه‌ای باشد برای شناخته شدن آن‌ها. باید دقت کنیم در این آیه خداوند به زنان یک نماد و سمبل هدیه داده تا شناخته شوند. خداوند تبارک و تعالی از هر نماد و نشانه برای ما استفاده کرده است تا بتوانیم خودمان را به اجتماع معرفی کنیم. و این بزرگترین کمک هنر به عقیده و آرمان همه ما زنان است.
هنرمندان ایرانی در عرصه عفاف و حجاب تا چه حد توانسته‌اند به وظایف خود عمل کنند؟
خب البته هنرمندان ایرانی به دلیل وجود و ظهور ناگهانی آزادی بی‌حد و حصر مقداری دچار هیجان‌زدگی شده‌اند و رفتارهایی خارج از عرف و شأن یک زن انجام می‌دهند که نه‌تنها خدمتی به حجاب و عفاف نمی‌کند بلکه به خودشان هم خدمتی نکرده است. جا دارد اینجا از زنان تازه‌مسلمان شده‌ای نام ببرم که اسلام و حجاب را سبکی برای بهتر زندگی کردن دانسته‌اند. ورونیکای برلینی، آناشوت بلاروسی، دیامز، لین، فرانسوا که هر سه دی جی و خواننده رپ و بازیگر انگلیسی بودند همه معتقدند که حجاب بال پروازشان بوده و موجب بالارفتن عزت نفس و شادی و آرامش در زندگی شأن شده است.
همه این شواهد گواه بر آن است که اگر به دور از هیجانات کاذب اجتماعی بخواهیم برای معرفی خودمان نوعی از پوشش را انتخاب کنیم، حجاب بهترین گزینه است، حجاب یک سمبل است، سمبل مسلمانی.
از نظر شما آیا مسئولین در مسئله ترویج فرهنگ حجاب و عفاف به درستی عمل کرده‌اند؟
در این چند سال اخیر نه مسئولین بلکه خود بانوان در معرفی هرچه دقیق‌تر و ظریف‌تر حجاب عملکرد خوبی داشته‌اند و تلاش‌های چشمگیری هم صورت گرفته است که موجب هرچه بهتر شناخته شدن این امر مهم گردیده است.
طی چند سال اخیر، ملزومات و کالاهای فرهنگی عفاف و حجاب چه میزان توانسته توجه بانوان را به خود جلب کند؟
بله خدا را شکر تولیدکنندگان داخلی توانسته‌اند، باتوجه به نیاز افراد و ایجاد تنوع در فرم و رنگ و بافت اجناس بازار تولید ملزومات حجاب را دچار تغییر و تحول کنند و نظرات بانوان محجبه را به خود جلب کنند که البته هنوز هم نیازمند تبلیغات گسترده و بروز است.
از نظر شما ترویج امر عفاف و حجاب در حوزه فرهنگ و هنر نیازمند چه فاکتورهایی است؟
من معتقدم برای ترویج و تبلیغ عفاف و حجاب هم مانند هر نوع فکر و اندیشه‌ای باید به درستی عمل کرد. اگر بخواهیم محصول، کالایی، فکری اندیشه‌ای را ترویج کنیم باید با دقیق‌ترین زبان و واژه و تصاویر واضح و روشن این کار را انجام دهیم. باید برای مخاطبانمان ارزش و شأنی قائل باشیم و صادقانه به معرفی آن بپردازیم نه اینکه با راه‌های کلیشه‌ای و تاریخ مصرف گذشته و تکراری و نه از روی اجبار و ارعاب. و نباید فراموش کنیم که حجاب نمادی است که سه بعد دارد و باید هر سه بعد اخلاقی، ظاهری و بینایی را موردبررسی قرار داده و به آن بپردازیم.
