انتظار بیش از حد از کودکان؛عامل بروز پرخاشگری/ فضای مجازی الگوی نوین پرخاشگری

به گزارش خبرگزاری بسیج از یزد، متون اسلامی خشم را به غضب و غیظ تعبیر می کند، دانشمندان و علمای اسلامی، خشم را یکی از نعمت های بزرگ خداوند می دانند که در وجود انسان ها به ودیعه نهاده شده است و به واسطه آن انسان برای بقای خویش در برابر ناملایمات می کوشد و به بازسازی و آبادی دنیا و آخرتش مشغول می شود.

از سوی دیگر کَظْمِ غَیْظْ از فضایل اخلاقی به معنای فرو بردن خشم به شمار می‌رود به گونه ای که در آیه ۱۳۴ سوره آل عمران، این فضیلت از ویژگی‌های نیکوکاران شمرده و در روایات رهایی از عذاب الهی و جلب رضایت خدا از جمله آثار آن ذکر شده‌است.

امام موسی کاظم(ع) پیشوای هفتم شیعیان به این دلیل که خشم خود را کنترل می‌کرد به کاظم ملقب بود و گزارش‌های مختلفی در منابع آمده که امام کاظم(ع) خشم خود را در برابر دشمنان و افرادی که به او بدی می‌کردند، فرو می‌برد.

روز میلاد این امام بزرگوار را مناسبتی برای بررسی کنترل خشم و پرخاشگری به ویژه در کودکان و نوجوانان قرار دادیم.

خانواده کانون اصلی ایجاد پرخاشگری

دکتر محمدحسن گرامی کارشناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار یزدرسا، پایگاه خانواده و رفتارهای خانوادگی را از کانون های مهم برای ایجاد پرخاشگری و یا کنترل خشم دانست و اظهار کرد: اشخاص در برابر کمبود محبت در کانون خانواده واکنش های متفاوتی را از خود نشان می دهند.

این کارشناس مسائل خانواده با بیان اینکه افراد سالم در هر شرایطی واکنش های درست را در قبال مهربانی یا نامهربانی ها انتخاب می کنند افزود: افرادی که کمبود محبت را در خانواده داشته باشند یا منفعلانه به طرف دیگران کشیده می شوند که این رفتار در دختران و پسران نوجوانان بیشتر دیده می شود یا عزلت طلبی را انتخاب می کنند و از دیگران دوری می کنند یا بر علیه دیگران اقدام می کنند و روش پرخاشگرایانه ای را پیش می گیرند.

***انتظار بیش از حد ازکودکان؛ عامل بروز پرخاشگری

وی با بیان اینکه کودکان در خانواده هایی که انتظار بیش از حد از آن ها میرود رویکرد پرخاشگرایانه به خود می گیرند عنوان کرد: یکی از روش های جلوگیری از پرخاشگری به ویژه کودکان نظریه یادگیری مشاهده ای است یعنی همان کاری که امامان و ائمه ما در قبال افراد بدخواه خود انجام می دادند مثلا از جمله بیان شده که مردی از نوادگان عمر بن خطاب در حضور امام کاظم(ع) به امام علی(ع) توهین کرد. همراهان امام خواستند به او حمله کنند اما امام مانع شد و سپس به مزرعه آن مرد رفت. مرد با دیدن امام کاظم(ع) شروع به داد و بیداد کرد که محصولش را لگدمال نکند.

وی افزود: امام به او نزدیک شد و با خوشرویی پرسید که چقدر خرج کاشت مزرعه کرده‌ای؟ مرد گفت: ۱۰۰ دینار! سپس پرسید: امید داری چه اندازه از آن برداشت کنی؟ مرد پاسخ داد غیب نمی‌دانم. امام کاظم(ع) فرمود: گفتم امید داری چه اندازه از آن برداشت کنی؟ مرد پاسخ داد: ۲۰۰ دینار! امام ۳۰۰ دینار به او داد و گفت: این ۳۰۰ دینار برای توست و محصولت هم برایت باقی است. سپس به طرف مسجد رفت. آن مرد زودتر خود را به مسجد رساند و با دیدن امام کاظم(ع) برخاست و آیه ۱۲۴ سوره انعام را بلند خواند: خدا بهتر می‌داند رسالتش را کجا قرار دهد.

فضای مجازی الگوی نوین پرخاشگری

گرامی تصریح کرد: الگوی پرخاشگرایانه در خانواده تنها منحصر به والدین نیست و امروزه تلویزیون و فضای مجازی هم برای کودکان ما رفتارسازی و الگوسازی می کنند.

وی با بیان اینکه در خانواده هایی که الفاظ رکیک استفاده می شود بروز پرخاشگری بیشتر دیده می شود عنوان کرد: گاهی والدین به کودکانشان مهارت جنگیدن را یاد می دهند که همین زمینه بروز پرخاشگری .و خشم کنترل نشده را ایجاد می کنند و چه خوب است والدین بجاری جنگ اموزی به کودک مهارت دفاع و قدرت نه گفتن و اطاعت پذیری را بالا ببرند.

دو نکته طلایی در برابر مواجهه با خشم

این مشاور خانواده تشریح کرد: بهترین راه در برابر مواجهه با پرخاشگری و خشم اول حفظ آرامش است و اینکه خود الگوی برای تند و تیزی نباشیم و دوم ارائه نکات خوب شخصیتی طرف مقابل است بطور مثال کودکی که پرخاشگری می کند را نباید با رفتارهای بد او سرزنش کرد بلکه با یاداوری رفتارهای خوب او، درخواست تغییر رفتارش را داشته باشیم.

امام کاظم(ع) سال‌های زیادی را در زندان‌ها به سر بردند و آزار و اذیت‌های شدیدی را متحمل شدند ولی این موضوع هیچگاه باعث نشد که ایشان خشم خود را بروز دهند و باعث آزار و اذیت اطرافیان خود شوند.

حتی در روایتی عنوان شده است که ایشان علاوه بر فرو نشاندن خشم خود در فرونشاندن خشم دیگران با درایت و خردورزی خود تاثیر به سزایی داشتند.

روزی هارون‌الرشید بسیار خشمگین و عصبانی بود و با اطرافیان خود به شدت برخورد بدی داشت اما امام کاظم(ع) به نزد او رفت و دستش را لمس کرد و فرمود: وقتی دو نفر قوم و خویش به هم می‌رسند و دست هم را لمس می‌کنند خشم فرو می‌نشیند و هارون در جواب حضرت گفت صدق موسی‌بن جعفر(ع) بی‌بدیل است.

 

خشم مخرب هم در زندگی فردی و هم زندگی اجتماعی
متاسفانه بیشتر مشکلات جامعه امروز ما به خاطر مهار نکردن خشم خود و بروز دادن آن است، آمار طلاق روز به روز به خاطر پرخاشگری بی‌جا و بی‌مورد افزایش پیدا می‌کند و باعث بر هم ریختن زندگی دو نفر و دو خانواده می‌شود.
پرخاشگری نه تنها در زندگی فردی بلکه در زندگی اجتماعی آثار مخرب و جبران ناپذیری را هم در جامعه امروز ما نشان می‌دهد، آمار پزشکی قانونی نشان می‌دهد که در هر یک ساعت 70 درگیری و نزاع رخ می‌دهد که به پزشکی قانونی منجر می‌شود که این برای یک جامعه فاجعه‌ای محسوب می‌شود.

مهارت مدیریت خشم یکی از مهمترین مهارت‌های مهم زندگی هر انسانی به شمار می‌آید که هر فرد باید سعی فراوانی در داشتن این مهارت داشته باشد.

منبع:یزدرسا