نگاه مترقی جمهوری اسلامی ایران به حقوق زنان

به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج،هرچند که در اکثر جوامع، زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند اما شواهد تاریخی نشان از آن دارد که انواع حقوق و امتیازات آن ها در بیشتر مقاطع حساس تاریخی مورد بی توجهی قرار گرفته است که برای رفع این معضل، در سده اخیر حقوق زنان از جهات مختلف، مانند حق برخورداری از امتیازات برابر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با مردان، مورد توجه قرار گرفته است.
اما این توجه بیش از هر چیز ناشی از مبارزات مختلفی بود که زنان در جهان صورت دادند ولی بسیاری از آن ها در میانه مسیر از هدف اصلی خود منحرف شده و به جای دستیابی به آزادی های بیشتر، تبدیل به حصر و اسارت بزرگتری برای زنان شدند که به اعتقاد صاحب نظران، یکی از این عوامل نفوذ نظام هایی همچون نظام سرمایه داری است که بر روی افکار مردم است و توانسته در برهه های تاریخی مهم مطالبات آن ها را به طور ملموس یا ناملموس تغییر دهد.
اما نکته قابل توجه اینکه این نظام های برخواسته از تفکرات مادی گرایانه، همواره در مقابل اندیشه های الهی توانایی مقابله نداشته و از اثر می افتند زیرا نظام های متأثر از اندیشه های الهی بر مبنای فطرت انسان ها تنظیم شده اند و به این دلیل همیشه از زبان گویا و روشنی برخوردارند و بسیار نافذ عمل می کنند.
رمز موفقیت ایران در پیروزی سال ۱۳۵۷ و نیز رأی«آری» مردم در مورد جمهوری اسلامی استفاده از همین ایدئولوژی و اندیشه بود، یعنی زبان توحید که بر مبنای ذات انسان ها شکل گرفته است.
زن در قانون اساسی
یکی از اصول اساسی در هر کشوری دارا بودن از قانون اساسی است زیرا نمود عینی و در عین حال ضمانت دار حقوق افراد در جامعه، در قوانین آن جامعه متبلور می شود و در این راستا قانون اساسی هر کشوری به عنوان محکم ترین قانون به حقوق و آزادی های افراد اشاره دارد. در واقع این قانون سندی حقوقی و سیاسی در هر کشور است که مانند پیمانی محکم و پایدار، حاوی حقوق اساسی شهروندان آن است و میزان وزن دهی به افراد در قانون اساسی نشان می دهد که چقدر قانونگذاران و حاکمان آن کشور به این افراد اهمیت می دهند.
نخستین قانون اساسی در ایران به سال ۱۲۸۵ در ۵۱ اصل تصویب شد که پس از ۷۲ سال، با پیروزی انقلاب اسلامی و همه پرسی از ملت، در سال ۱۳۵۸ دومین قانون اساسی ایران به تصویب رسید و از آن زمان تا امروز تنها یک بار در سال ۱۳۶۸مورد بازنگری قرار گرفت و در حال حاضر بر مبنای ۱۴ فصل و ۱۷۷ اصل صورت بندی شده است.
به لحاظ ساختار کلی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از یک مقدمه و اصول بعدی تشکیل شده که در مقدمه، به ۱۳ موضوع مهم اشاره شده، موضوعاتی که برخی از آن ها در قانون اساسی پیشین مورد توجه نبوده اما چون قانون اساسی بر مبنای ایدئولوژی و آرمان های جمهوری اسلامی تدوین گردیده، این اصول مورد تأکید قرار گرفته است.
از جمله این مباحث مهم، توجه ویژه به جایگاه و وضعیت زن است، چنانکه در این مقدمه دلیل توجه ویژه و حمایت از وی را استیفای حقوق آنان که در نظام طاغوتی و در سایه استثمار همه جانبه خارجی از بین رفته بود و زن از هویت اصلی و حقوقی خود باز مانده بود، اعلام می کند.
اصل ۲۱ قانون اساسی
پیش از انقلاب اسلامی زنان صاحب برخی از آزادی های ظاهرفریب بودند که همین حد از اختیار عمل ها نیز تنها متعلق به قشر خاصی از جامعه که همان وابستگان به دربار بود، می شد. همچنین این آزادی ها، صرفاً برای جلب نظر سازمان ملل بود و از پشتوانه محتوایی برخوردار نبود زیرا با تغییر سیاست های سازمان ملل به کلی تغییر می کرد و نیز متأثر از نظر مستقیم و غیرمستقیم محمدرضا پهلوی، هر لحظه ممکن بود، یک موسسه خیریه که سال ها فعالیت داشت، یک شبه و با برچسب عدم کارکرد! بسته شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تدوین قانون اساسی، هرچند که روح برابری و عدالت در تمام این قوانین حاکم است و میان زن و مرد جز در موارد خاص تفاوتی دیده نمی شود اما برای حمایت بیشتر و مشخص تر از زنان در اصل ۲۱ قانون اساسی نیز به طور ویژه و خاص به حقوق زنان اشاره شده است.
ذیل ۵ بند، دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعايت موازين اسلامي تضمين نمايد و امور معینی را انجام دهد که با مرور بر روی این موارد مشخص می شود که هر کدام از آن ها مانند حمایت مادران، به خصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، زیر شاخه هایی از حقوق را در بر می گیرد که در صورت تحقق آن، زمينه هاي مساعد براي رشد شخصيت زن و احياي حقوق مادي و معنوي زنان فراهم می شود.
هرچند که این اصل، به طور مشخص و واضح در مورد حقوق زنان وضع شده است، اما اصول دیگری نیز در قانون اساسی به زنان در کنار مردان پرداخته که با مرور آن ها مشخص می شود این قانون برای زنان جایگاهی برابر با مردان در نظر دارد و زنان را دست یابی به حقوقی که مناسب شأن و شخصیت آنان است، محدود نمی کند.

طنین یاس - زهرا باقری