بعد از گذشت سال‌ها از اجرای خط اتیلن غرب خسارات و زیان این خط بردوش اقتصادکشورسنگینی می‌کندکه وزارت نفت به دنبال اجرای خط دیگری بامحوریت پروپیلن درمنطقه شمال کشور است که هیچ توجیه اقتصادی برای آن وجودندارد.
به گزارش خبرگزاری بسیج، با تصمیم وزارت نفت قرار شده است صنعت پتروشیمی کشور از متانول محوری به سمت پروپیلن محور شدن کوچ کند که البته این تصمیم یک تصمیمی عاقلانه است و نتیجه آن می‌تواند منجر به رشد و توسعه صنایع پایین دستی صنعت پتروشیمی در صورتیکه توجه ویژه به این بخش شود خواهد شد.
اما ظاهرا وزارت نفت قصد دارد در قالب این تصمیم صحیح سیاست اشتباه خود را در خط اتیلن غرب، اما اینبار با عنوان خط پروپیلن شمال کشور تکرار کند. صنعت پتروشیمی یکی از صنایع استراتژیک کشور است که به‌عنوان موتور توسعه صنعتی کشور می‌بایست با رعایت دقیق اصول علمی، اهداف بلندمدت خود را در راستای کسب ارزش افزوده از منابع نفت و گاز، توسعه صنعتی کشور، اشتغالزایی و کسب جایگاه در خورشان کشور در بازار‌های بین‌المللی تعیین نموده و با تدوین و اجرای استراتژی جامع، توسعه مطلوب این صنعت را جهت دستیابی به اهداف تعیین شده عینیت بخشد، اما متاسفانه آنچه در عمل مشاهده می‌شود با این مسئله در تضاد بوده و بیانگر ضعفی قابل توجه در عرصه مدیریت و برنامه‌ریزی در این صنعت است.
اغلب کارشناسان دلسوز صنعت پتروشیمی عنوان می‌کنند که خط اتیلن غرب نماد بی برنامگی صنعت پتروشیمی با مدیریت بیژن زنگنه در طول دولت اصلاحات بوده است این پروژه که بنا بود به توزیع متوازن ثروت در کل کشور کمک کند، نه تنها به هدف خود در استان‌های غربی که اشتغالزایی در صنایع پایین دستی بود، نرسید بلکه حالا باعث شده است که ما با رویکرد صادرات محورانه، خوراک از جنوب به شمال غرب برده، بعد دوباره محصول تولیدی ۱۷۰۰ کیلومتر به جنوب بازگردانده و صادر کنیم که حاشیه سود را به شدت کاهش می‌دهد! از سوی دیگر، به تازگی مسوولان پتروشیمی، از مازاد عرضه اتیلن در این خط لوله برای سنوات آتی خبر دادند، که خود مصیبت جدیدیست که نمی‌دانیم با آن چه کنیم.
حالا با این سابقه مشعشع در برنامه ریزی برای احداث این خط لوله آقایان مسئول در وزارت نفت تصمیم گرفته اند به بهانه پروپیلن محور شدن صنعت پتروشیمی دست به اقدام مشابه دیگری بزنن با عنوان خط پروپیلن شمال که ناگفته پیداست که نتایج آن اگر بدتر از خط اتیلن غرب نباشد بهتر نخواهد بود.
در ابتدای گزارش باید گفت: محصولات تولیدی از پروپیلن به چند دسته اصلی اکریلونیتریل، پروپیلن‌اکساید، اکریلیک‌اسیدها، کیومن، بوتیل آلدهید و ایزوپروپانول تقسیم می‌شوند. متاسفانه این محصولات در کشور تولید نشده و اکثر نیاز کشور به این محصولات از طریق واردات تامین می‌شود. این محصولات کاربرد گسترده‌ای در صنایع رنگ و تولید جوهر، صنایع ساخت‌وساز و مصالح ساختمانی، صنایع آرایشی و بهداشتی و ... دارند و سالانه حدود یک میلیارد دلار صرف واردات مشتقات پروپیلن برای استفاده در این صنایع می‌شود.
در این راستا شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای توسعه زنجیره پروپیلن طرحی با عنوان «طرح جامع تولید پروپیلن» تدوین کرده است. این طرح بر مبنای توسعه زنجیره پروپیلن مبتنی بر احداث واحد‌های GTP (تبدیل گاز به پروپیلن) و MTP (تبدیل متانول به پروپیلن) تدوین شده است تا علاوه بر تامین محصولات میانی موردنیاز، مشکل مازاد متانول موجود در کشور را نیز حل کند. یعنی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در طرح جامع تولید پروپیلن دو هدف را برای خود متصور شده است: ۱- تولید مشتقات پروپیلن و تامین نیاز داخلی ۲- مصرف متانول مازاد در کشور در این طرح‌ها.
در نتیجه با هدف ایجاد زنجیره پروپیلن و استفاده از مازاد متانول تولیدی در کشور، ۳ طرح تولید پروپیلن جنوب، شمال و غرب توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی تدوین شد. کارشناسان معتقدند علیرغم هدفگذاری درست شرکت ملی صنایع پتروشیمی مبنی بر ایجاد زنجیره پروپیلن، طرح‌های سه گانه این شرکت فاقد پشتوانه مطالعاتی و کارشناسی است و باعث هدررفت سرمایه ملی می‌شود.
طبق طرح تولید پروپیلن شمال، شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نظر دارد که یک واحد GTP را در شهر امیرآباد واقع در استان مازندران تاسیس کند. در این واحد گاز طبیعی به پروپیلن تبدیل می‌شود. با توجه به نزدیکی این واحد به دریای خزر آب موردنیاز این طرح نیز به راحتی تامین می‌شود. سپس پروپیلن تولید شده با یک خط لوله ۲۰۰ کیلومتری به شهر دامغان واقع در استان سمنان منتقل می‌شود. هزینه احداث این خط لوله بیش از ۲۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
طبق این طرح شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار است در شهر دامغان مخازن ذخیره‌سازی احداث کند و پروپیلن تولید شده در امیرآبادِ مازندران از طریق خط لوله به دامغانِ سمنان منتقل شده و در مخازن ذخیره‌سازی موجود در این شهر ذخیره شود. در این مرحله هر یک شرکت‌های خصوصی می‌توانند برای دریافت پروپیلن از مخازن دامغان درخواست داده و برای ایجاد و تکمیل زنجیره پایین‌دستی آن اقدام کنند.
اسماعیل خنیفر یکی از کارشناسان صنعت پتروشیمی در گفتو گو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا می‌گوید برای احداث این طرح چند ابهام و سوال وجود دارد که شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای ابهام زدایی موظف به پاسخگویی به این سوالات و ابهامات است.
وی ادامه می‌دهد اولین ابهام سرنوشت پروپیلن موجود در مخازن شهر دامغان است به این مفهوم که بعد از انجام همه این کار‌ها و صرف هزینه‌های گزاف، در پایان پروپیلن تولیدی در کجا مصرف خواهد شد؟ و موضوع دوم این است که اصلا هدف شرکت ملی صنایع پتروشیمی از طرح تولید پروپیلن شمال چیست؟ که در اینجا دو هدف را می‌توان برای این طرح در نظر گرفت که یکی تولید پروپیلن و تبدیل آن به مشقاتی مانند اکریلونیتریل، اکلریک اسید، پلی‌پروپیلن و سپس صادرات آن‌ها است و دیگری توسعه زنجیره پایین‌دستی این مشتقات و تامین نیاز داخلی در شمال کشور است که در هر دو صورت شرکت ملی صنایع پتروشیمی باید مشخص کند که برنامه‌اش برای تبدیل پروپیلن به مشتقات آن چیست. زیرا خود پروپیلن نه قابلیت صادرات دارد و نه مصرف داخلی. به بیان دیگر اینکه طرح تولید پروپیلن شمال حتی در صورت اقتصادی بودن تا مرحله احداث مخازن در دامغان نیز طرحی ناقص است و در خوشبینانه‌ترین حالت نیز باعث هدررفت منابع ملی می‌شود.
این کارشناس پتروشیمی تصریح می‌کند: فاجعه بار‌ترین موضوع این است شرکت ملی صنایع پتروشیمی حتی برای تبدیل پروپیلن به مشتقات آن نیز برنامه‌ریزی لازم را انجام داده باشد. در این صورت باید از بین دو هدف صادرات یا مصرف داخلی مشتقات پروپیلن یکی را به عنوان هدف اصلی این طرح در نظر بگیریم. اگر هدف از تولید مشتقات پروپیلن صادرات آن باشد چرا باید این محصولات در شمال کشور تولید شده و برای صادرات دوباره به جنوب کشور منتقل شوند؟ یعنی اگر هدف صادرات است منطقی است که واحد GTP و مخازن آن در جنوب کشور احداث شوند تا هزینه‌های انتقال مشتقات از شمال به جنوب کشور اقتصاد این طرح را از صرفه نیندازد.
وی خاطرنشان کرد: نکته جالب توجه این است که هنوز برای طرح تولید پروپیلن، شرکت صنایع پتروشیمی مجوز شورای اقتصاد را اخذ نکرده است و وزارت صمت نیز تا کنون برنامه خود را برای تکمیل زنجیره پایین‌دستی و تولید محصولات موردنیاز در این منطقه ارائه نکرده است. در نتیجه به نظر می‌رسد طرح تولید پروپیلن شمال نیز همانند طرح تولید پروپیلن جنوب بدون هدفگذاری دقیقی مطرح شده است و ظاهرا خود دست‌اندرکاران این طرح نیز نمی‌دانند دقیقا چه هدفی از اجرای این طرح دارند.
خنیفر با تاکید براین موضوع که برمبنای چه مطالعه‌ای شهر امیرآباد به عنوان محل احداث واحد GTP انتخاب شده است اظهار داشت: چرا مخازن ذخیره‌سازی در همان شهر احداث نمی‌شود و چه لزومی به تحمیل هزینه حداقل ۲۰۰ میلیون دلاری برای انتقال پروپیلن از امیرآباد به دامغان است؟ یعنی در طرح فعلی نه مشخص است هدف شرکت ملی صنایع پتروشیمی از تولید پروپیلن چیست و نه مشخص است چرا این منطقه باید برای تولید پروپیلن انتخاب شده است.
وی خاطرنشان کرد: خط پروپیلن شمال نیز همانند خط اتیلن غرب شائبه‌هایی درباره اهداف سیاسی وزارت نفت را به ذهن متبادر می‌کند به این معنا که وزارت نفت برای خوشایند عده‌ای حاضر است منابع ملی را ار بین ببرد و طرح‌های بدون پشتوانه علمی و کارشناسی را اجرا کند.
اما ظاهرا وزارت نفت قصد دارد در قالب این تصمیم صحیح سیاست اشتباه خود را در خط اتیلن غرب، اما اینبار با عنوان خط پروپیلن شمال کشور تکرار کند. صنعت پتروشیمی یکی از صنایع استراتژیک کشور است که به‌عنوان موتور توسعه صنعتی کشور می‌بایست با رعایت دقیق اصول علمی، اهداف بلندمدت خود را در راستای کسب ارزش افزوده از منابع نفت و گاز، توسعه صنعتی کشور، اشتغالزایی و کسب جایگاه در خورشان کشور در بازار‌های بین‌المللی تعیین نموده و با تدوین و اجرای استراتژی جامع، توسعه مطلوب این صنعت را جهت دستیابی به اهداف تعیین شده عینیت بخشد، اما متاسفانه آنچه در عمل مشاهده می‌شود با این مسئله در تضاد بوده و بیانگر ضعفی قابل توجه در عرصه مدیریت و برنامه‌ریزی در این صنعت است.
اغلب کارشناسان دلسوز صنعت پتروشیمی عنوان می‌کنند که خط اتیلن غرب نماد بی برنامگی صنعت پتروشیمی با مدیریت بیژن زنگنه در طول دولت اصلاحات بوده است این پروژه که بنا بود به توزیع متوازن ثروت در کل کشور کمک کند، نه تنها به هدف خود در استان‌های غربی که اشتغالزایی در صنایع پایین دستی بود، نرسید بلکه حالا باعث شده است که ما با رویکرد صادرات محورانه، خوراک از جنوب به شمال غرب برده، بعد دوباره محصول تولیدی ۱۷۰۰ کیلومتر به جنوب بازگردانده و صادر کنیم که حاشیه سود را به شدت کاهش می‌دهد! از سوی دیگر، به تازگی مسوولان پتروشیمی، از مازاد عرضه اتیلن در این خط لوله برای سنوات آتی خبر دادند، که خود مصیبت جدیدیست که نمی‌دانیم با آن چه کنیم.
حالا با این سابقه مشعشع در برنامه ریزی برای احداث این خط لوله آقایان مسئول در وزارت نفت تصمیم گرفته اند به بهانه پروپیلن محور شدن صنعت پتروشیمی دست به اقدام مشابه دیگری بزنن با عنوان خط پروپیلن شمال که ناگفته پیداست که نتایج آن اگر بدتر از خط اتیلن غرب نباشد بهتر نخواهد بود.
در ابتدای گزارش باید گفت: محصولات تولیدی از پروپیلن به چند دسته اصلی اکریلونیتریل، پروپیلن‌اکساید، اکریلیک‌اسیدها، کیومن، بوتیل آلدهید و ایزوپروپانول تقسیم می‌شوند. متاسفانه این محصولات در کشور تولید نشده و اکثر نیاز کشور به این محصولات از طریق واردات تامین می‌شود. این محصولات کاربرد گسترده‌ای در صنایع رنگ و تولید جوهر، صنایع ساخت‌وساز و مصالح ساختمانی، صنایع آرایشی و بهداشتی و ... دارند و سالانه حدود یک میلیارد دلار صرف واردات مشتقات پروپیلن برای استفاده در این صنایع می‌شود.
در این راستا شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای توسعه زنجیره پروپیلن طرحی با عنوان «طرح جامع تولید پروپیلن» تدوین کرده است. این طرح بر مبنای توسعه زنجیره پروپیلن مبتنی بر احداث واحد‌های GTP (تبدیل گاز به پروپیلن) و MTP (تبدیل متانول به پروپیلن) تدوین شده است تا علاوه بر تامین محصولات میانی موردنیاز، مشکل مازاد متانول موجود در کشور را نیز حل کند. یعنی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در طرح جامع تولید پروپیلن دو هدف را برای خود متصور شده است: ۱- تولید مشتقات پروپیلن و تامین نیاز داخلی ۲- مصرف متانول مازاد در کشور در این طرح‌ها.
در نتیجه با هدف ایجاد زنجیره پروپیلن و استفاده از مازاد متانول تولیدی در کشور، ۳ طرح تولید پروپیلن جنوب، شمال و غرب توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی تدوین شد. کارشناسان معتقدند علیرغم هدفگذاری درست شرکت ملی صنایع پتروشیمی مبنی بر ایجاد زنجیره پروپیلن، طرح‌های سه گانه این شرکت فاقد پشتوانه مطالعاتی و کارشناسی است و باعث هدررفت سرمایه ملی می‌شود.
طبق طرح تولید پروپیلن شمال، شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نظر دارد که یک واحد GTP را در شهر امیرآباد واقع در استان مازندران تاسیس کند. در این واحد گاز طبیعی به پروپیلن تبدیل می‌شود. با توجه به نزدیکی این واحد به دریای خزر آب موردنیاز این طرح نیز به راحتی تامین می‌شود. سپس پروپیلن تولید شده با یک خط لوله ۲۰۰ کیلومتری به شهر دامغان واقع در استان سمنان منتقل می‌شود. هزینه احداث این خط لوله بیش از ۲۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
طبق این طرح شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار است در شهر دامغان مخازن ذخیره‌سازی احداث کند و پروپیلن تولید شده در امیرآبادِ مازندران از طریق خط لوله به دامغانِ سمنان منتقل شده و در مخازن ذخیره‌سازی موجود در این شهر ذخیره شود. در این مرحله هر یک شرکت‌های خصوصی می‌توانند برای دریافت پروپیلن از مخازن دامغان درخواست داده و برای ایجاد و تکمیل زنجیره پایین‌دستی آن اقدام کنند.
اسماعیل خنیفر یکی از کارشناسان صنعت پتروشیمی در گفتو گو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا می‌گوید برای احداث این طرح چند ابهام و سوال وجود دارد که شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای ابهام زدایی موظف به پاسخگویی به این سوالات و ابهامات است.
وی ادامه می‌دهد اولین ابهام سرنوشت پروپیلن موجود در مخازن شهر دامغان است به این مفهوم که بعد از انجام همه این کار‌ها و صرف هزینه‌های گزاف، در پایان پروپیلن تولیدی در کجا مصرف خواهد شد؟ و موضوع دوم این است که اصلا هدف شرکت ملی صنایع پتروشیمی از طرح تولید پروپیلن شمال چیست؟ که در اینجا دو هدف را می‌توان برای این طرح در نظر گرفت که یکی تولید پروپیلن و تبدیل آن به مشقاتی مانند اکریلونیتریل، اکلریک اسید، پلی‌پروپیلن و سپس صادرات آن‌ها است و دیگری توسعه زنجیره پایین‌دستی این مشتقات و تامین نیاز داخلی در شمال کشور است که در هر دو صورت شرکت ملی صنایع پتروشیمی باید مشخص کند که برنامه‌اش برای تبدیل پروپیلن به مشتقات آن چیست. زیرا خود پروپیلن نه قابلیت صادرات دارد و نه مصرف داخلی. به بیان دیگر اینکه طرح تولید پروپیلن شمال حتی در صورت اقتصادی بودن تا مرحله احداث مخازن در دامغان نیز طرحی ناقص است و در خوشبینانه‌ترین حالت نیز باعث هدررفت منابع ملی می‌شود.
این کارشناس پتروشیمی تصریح می‌کند: فاجعه بار‌ترین موضوع این است شرکت ملی صنایع پتروشیمی حتی برای تبدیل پروپیلن به مشتقات آن نیز برنامه‌ریزی لازم را انجام داده باشد. در این صورت باید از بین دو هدف صادرات یا مصرف داخلی مشتقات پروپیلن یکی را به عنوان هدف اصلی این طرح در نظر بگیریم. اگر هدف از تولید مشتقات پروپیلن صادرات آن باشد چرا باید این محصولات در شمال کشور تولید شده و برای صادرات دوباره به جنوب کشور منتقل شوند؟ یعنی اگر هدف صادرات است منطقی است که واحد GTP و مخازن آن در جنوب کشور احداث شوند تا هزینه‌های انتقال مشتقات از شمال به جنوب کشور اقتصاد این طرح را از صرفه نیندازد.
وی خاطرنشان کرد: نکته جالب توجه این است که هنوز برای طرح تولید پروپیلن، شرکت صنایع پتروشیمی مجوز شورای اقتصاد را اخذ نکرده است و وزارت صمت نیز تا کنون برنامه خود را برای تکمیل زنجیره پایین‌دستی و تولید محصولات موردنیاز در این منطقه ارائه نکرده است. در نتیجه به نظر می‌رسد طرح تولید پروپیلن شمال نیز همانند طرح تولید پروپیلن جنوب بدون هدفگذاری دقیقی مطرح شده است و ظاهرا خود دست‌اندرکاران این طرح نیز نمی‌دانند دقیقا چه هدفی از اجرای این طرح دارند.
خنیفر با تاکید براین موضوع که برمبنای چه مطالعه‌ای شهر امیرآباد به عنوان محل احداث واحد GTP انتخاب شده است اظهار داشت: چرا مخازن ذخیره‌سازی در همان شهر احداث نمی‌شود و چه لزومی به تحمیل هزینه حداقل ۲۰۰ میلیون دلاری برای انتقال پروپیلن از امیرآباد به دامغان است؟ یعنی در طرح فعلی نه مشخص است هدف شرکت ملی صنایع پتروشیمی از تولید پروپیلن چیست و نه مشخص است چرا این منطقه باید برای تولید پروپیلن انتخاب شده است.
وی خاطرنشان کرد: خط پروپیلن شمال نیز همانند خط اتیلن غرب شائبه‌هایی درباره اهداف سیاسی وزارت نفت را به ذهن متبادر می‌کند به این معنا که وزارت نفت برای خوشایند عده‌ای حاضر است منابع ملی را ار بین ببرد و طرح‌های بدون پشتوانه علمی و کارشناسی را اجرا کند.
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار
