اندیشکده، مرکز پژوهشی، پژوهشکده و انجمنهای علمی در کشور ما، اغلبشان پیش از آنکه شخصیتی مستقل داشته باشند به بدنهی حاکمیت متصل هستند و بنابراین نمیتوانند نقدها و تحلیلهای منصفانه و قاطعانهای را در رابطه با مسائل جاری پیرامونی تبیین نمایند و این ضعف در مراکزی با کارویژهی سیاسی عیانتر است.
مراکز مطالعاتی و راهبردی در حیطه علوم سیاسی وظایفی ذاتی دارند که حیاتشان و اثرگذاریشان محدود و مشروط به این وظایف است.
نقد سیاستهای داخلی و خارجی و ارائهی تحلیلهای جامع در رابطه با مسائل سیاسی، سیاستهای اقتصادی و حتی فرهنگ و اجتماع؛ تحلیل بحرانهای سیاسی، کمک به گسترش مردمسالاری دینی و دموکراسی پایدار و گسترش نقش مردم در نظام سیاسی اسلامی و مبتنی بر مردم سالاری از طریق فراهم آوردن بسترهای لازم برای برگزاری همایشها، نشستهای تخصصی، کرسیهای آزاد اندیشی، حمایت از مذاکرات و گفتگوهای ملی و تقویت و تحکیم اصول اساسی نظام و تبیین اصلاحات سیاسی لازم و همچنین گفتمانسازی و شبکهسازی و کادرسازی جهت مدیریتهای سیاسی خرد و کلان کشور و در نهایت ترغیب مشارکت سیاسی از طریق ارتقاء آگاهیهای عمومی و کمک به ملت برای اتخاذ انتخابهای آزاد و آگاهانه از جمله مهمترین وظایف ذاتی اندیشکدههای مطالعاتی و راهبردی در حیطه علوم سیاسی و گفتمانسازی نظام سیاسی جمهوری اسلامی و تبیین گفتمان ماندگاری انقلاب اسلامی میباشد.
اندیشکدهها، انجمنهای علمی و مراکز مطالعات راهبردی سیاسی با ارتقاء مطالعات سیاسی راهبردی و کاربردی در کشور به ماندگاری و مانایی نظام سیاسی و تقویت آن کمک کرده و با تبیینی علمی از انتظارات و نیازهای مردم، توانمندیهای نظام سیاسی را برای پاسخگو بودن به این نیازها و توقعات، تقویت مینمایند.
بهنظر میرسد در کشور ما هم بایستی فارغ از شعارزدگی و رویههای معمول رانتی و غیر شایسته سالارانه، فرایندی تعریف شود تا اندیشکدهها و مراکز پژوهشی سیاسی غیر انتفاعی و غیر حاکمیتی، بتوانند نقشآفرینی بیشتر و موثرتری در تصمیمسازیهای حاکمیت و تربیت نخبگان سیاسی و ارتقاء آگاهیهای عمومی ایفا نمایند و البته این راهبرد به معنای فتحباب شدن برای آقازادههای مدرک به دست و آماده به فعالیت نیست چرا که این عرصه، بسیار خطیر و تخصصی بوده و کارآزموده و کاربلد میطلبد.
اگر اینگونه شود، یقینا برکات آن در آیندهای نزدیک در عالم سیاست و تقویت بنیههای مشروعیت و مقبولیت نظام جمهوری اسلامی خودش را نشان خواهد داد.
دکتر مجتبی اشرافی
استاد دانشگاه و مدیر اندیشکده مطالعات راهبردی کریمه(س)