جریان‌شناسی روشنفکری دینی و نقد روشنفکری سکولار زمینه‌ساز بلوغ سیاسی ایرانیان است

دکتر علی مرادزاده، سخنران ویژه این نشست با ارائه تعاریف و معانی مختلف روشنفکری از نقادی گرفته تا چالش با مذهب  با نگاهی جریان‌شناختی به تفکیک دسته‌های مختلف روشنفکری در تاریخ ایران پرداخت.

وی در ادامه دسته روشنفکران شمال را شامل طیفی از روشنفکران با گرایش سوسیالیستی،‌ مارکسیستی و ... و دسته متمایل به حوزه ی اروپای غربی و لیبرالیسم غربی را دارای جهانبینی اومانیستی و در تقابل با جهان‌بینی توحیدی دانست.

معاون فرهنگی - اجتماعی سازمان بسیج اساتید دانشگاه‌های کشور در ادامه دو خط مشی اصلی جریان روشنفکری را نخست ورود به سیاستگذاری کلان با نفوذ در حکومت‌های قاجار و پهلوی و دوم نقد قدرت با عدم مشارکت در آن قلمداد کرده و افزود: از اوایل قرن 13 و قبل از انقلاب مشروطه نخستین دوره از ادوار مختلف روشنفکری با میدان‌داری از فرنگ برگشته‌هایی که پایه‌گذار روشنفکری لاییک شدند آغاز شد و همین در جریان انقلاب مشروطه و دوره‌های بعدی باعث انشقاق روشنفکری دینی از روشنفکری سکولار شد. این انشقاق تا دوره انقلاب اسلامی و تنازع دو طیف روشنفکرانی که درمان مشکلات را حذف دین و پناه بردن به بیگانگان می‌دانند و طیفی که راه حل را در پناه بردن به دین اما با تفسیر امروزی می‌دانند ادامه یافته است.

این نویسنده‌ی فرهنگ پژوه از منظری دیگر رویکردهای روشنفکری لاییک، سکولار و دینی را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد و افزود؛ از همان ابتدا دسته‌ای با رویکرد آموزش و ترجمه، دسته‌ای با رویکرد تاریخی، دسته‌ای با غربگرایی و تبعیت از لژهای فراماسونری و در تقابل با دین و با علَم کردن شعارهایی همچون آزادی و  قانونگرایی  و جدایی دین از سیاست، حتی دسته ای با رویکرد روشنفکری دینیِ متمایل به عقل‌گرایی تجربی ظهور کردند. اما همه‌ی این جریان‌ها را می‌توان ذیل دو رویکرد روشنفکری حقیقی (مبتنی بر دینداری و اهمیت به فرهنگ اسلامی و ایرانی) و غیرحقیقی (مبتنی بر مخالفت هم با مذهب و هم با فرهنگ ایرانی) جای داد.  

دکتر مرادزاده با استناد به اینکه «روشنفکری کشور، از ابتدا بی دین متولد شد» به تغییرات و جهش سریع جریان به اصطلاح روشنفکری اشاره کرد و افزود؛ در دوره جمهوری اسلامی شاهد شکل‌گیری یک جریان روشنفکری شورشی و هتاک و دهن دریده هستیم که حتی بی باک تر از روشنفکران دوره طاغوت علیه دین موضع گیری می‌کند.

دکتر مرادزاده در پایان به صورت مصداقی برخی چهره‌های تاثیرگذار و حلقه‌های جریان‌ساز روشنفکری را معرفی و تحلیل کرد.

گفتنی است در آغاز این نشست دکتر عزت الله سپه‌وند به عنوان میزبان همایش و معاون فرهنگی - اجتماعی بسیج اساتید دانشگاه‌های لرستان ضمن معرفی شخصیت و آثار علمی دکتر مرادزاده، جریان‌شناسی روشفکری در ایران را مقدمه شناخت تاثیرات مثبت و منفی آن در فضای دانشگاهی و نخبگانی کشور دانست و افزود: رسالت دانشگاهیان  آگاهی و آگاهی بخشی است ـ دانشگاهیان  به عنوان یکی از مهمترین مغزافزارهای ایجاد تحول و تعالی جامعه و محک و معیار تشخیص سره از ناسره می توانند در مسیر مواجهه ی  جامعه با چالش  اختلافات جریانات فکری مختلف راهگشا باشند.

انتهای پیام/