به گزارش خبرگزاری بسیج، سردار سرتیپ «غلامرضا جلالی»، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان اینکه پدافند غیرعامل، به معنی ساده آن به دفاع بدون اسلحه گفته می‌شود، اظهار داشت: امروزه با توجه به پیشرفت فناوری، جنس تهدیدات و به دنبال آن، ماهیت پدافند غیرعامل نیز دستخوش تغییر شده است. این فناوری‌ها خود را در قالب خدمت یا زیرساخت نشان می‌دهند. در واقع نگاه پدافند غیرعامل این است که از فرصت‌های فناوری استفاده کنیم در عین حالی که بر تهدیدات آن اشراف داریم.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: برای مثال ما اکنون با فضای سایبری روبه‌رو هستیم که به جزو جدایی‌ناپذیر در زندگی مردم تبدیل شده است. اما این فناوری ضمن فرصت‌های بی‌شمار با خود تهدیداتی نیز به‌دنبال دارد؛ بنابراین برای اینکه بتوانیم از مزایای آن استفاده کنیم، بدون آنکه از تهدیدات آن آسیب ببینیم، باید مقررات و ضوابط ملی در این فضا اعمال شود. این در واقع همان حکمرانی سایبری است.
تدوین سند جامع پدافند شهری
سردار جلالی با بیان اینکه یکی از مهمترین اقدامات پدافند غیرعامل در حوزه و فضای شهری است، تصریح کرد: نقطه ظهور و بروز فناوری‌ها در شهرهاست و نخستین مکان‌هایی هستند که در صورت بروز تهدید علیه زیرساخت‌ها، روند خدمت‌رسانی به مردم مختل می‌شود.
وی با بیان اینکه تضمین کارکرد‌های ضروری کشور، جزو اهداف اساسی پدافند غیرعامل است، متذکر شد: با توجه به پیشرفت فناوری در شهرها، چنانچه ما به دنبال توسعه شهری هستیم، باید چالش‌های شهری را برطرف کنیم. با توجه به این موضوع با کمک دانشگاه‌ها، اقدام به تدوین سند پدافند شهری کردیم. این سند تلاش می‌کند امنیت، ایمنی، دفاع در توسعه شهری و هوشمندی را با یکدیگر ترکیب کرده و در قالب یک دستورالعمل ارائه کند، به شکلی که به یک توسعه امنیت‌افزا در شهرها، منجر شود.
اجرای مطالعات پدافند شهری در ۴۶ شهر پرجمعیت
به گفته وی این سند با همکاری وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها کشور، برای شهر‌های با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر از جمله کلانشهر مشهد در دست تهیه است که در ۴۶ شهر، مطالعات و تحلیل مخاطرات احصا شده است که با تکمیل آن این سند پدافند شهری می‌تواند سرفصل برنامه‌های سال ۱۴۰۰ در شورا‌های اسلامی شهر و شهرداری‌ها قرار بگیرد.
سردار جلالی خروج مراکز پرخطر از حریم شهرها را یکی از سرفصل‌های این سند دانست که قرار است به کمک دستگاه‌های اجرایی و دولت، ظرف سه سال این مراکز به ترتیب اولویت از حریم شهرها خارج شوند.
سند پدافند شهری مانع از عملکرد جزیره‌ای در شهر می‌شود
وی خاطرنشان کرد: در طرح پدافند شهری ما برای اداره شهرها در شرایط بحران، یک فرماندهی واحد (فرماندار یا شهردار) در نظر گرفته‌ایم تا از جزیره‌ای عمل کردن دستگاه‌ها جلوگیری شود و همه اقدامات تحت نظر یک فرمانده واحد انجام شود؛ همچنین در این طرح یک مرکز فرماندهی و کنترل زیرساخت‌های حیاتی در نظر گرفته شده است که در صورت بروز حادثه، زیرساخت‌های حیاتی مثل آب، برق، گاز و... به بهترین نحو با یکدیگر هماهنگ بوده و کنترل و تداوم کارکرد‌های حیاتی صورت گیرد. در این طرح بیش از ۴۰ برنامه راهبردی برای شهرها هدف گذاری شده که می‌تواند شهرها را به محیط امن‌تری برای شهروندان تبدیل کند.
اطلس جامع مخاطرات در استان‌ها تدوین می‌شود
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور همچنین از تهیه طرح جامع پدافند غیرعامل در ۳۱ استان کشور خبر داد و تصریح کرد: طرح جامع پدافند غیرعامل استان را با محوریت استانداری‌ها طراحی کردیم که امسال تقریباً همه این طرح‌ها به نتیجه خواهد رسید. هم‌اکنون طرح جامع ۱۸ استان تصویب و آماده شده است. چارچوب کلی این طرح جامع، شناسایی دارایی‌ها، تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها و مراکز پرخطر و وابستگی‌ها در استان‌هاست تا تهدیدات شناسایی و با طبقه‌بندی زیرساخت‌های حیاتی استان‌ها، الگوی پدافند غیرعامل برای آن‌ها تهیه شود.
وی متذکر شد: انتظار این است که این برنامه جامع که به نوعی اطلس جامع مخاطرات هر استان نیز محسوب می‌شود به‌عنوان برنامه پدافند غیرعامل در هر استان در برنامه‌ریزی‌های استان بکار گرفته شود و آسیب‌پذیری‌های اساسی استان‌ها را در یک برنامه ۳ ساله برطرف کند و به امنیت و پایداری استان‌ها کمک کند.
حفاظت از حرم رضوی و زائران آن یک تکلیف ملی است
سردار جلالی در مورد تفاهم‌نامه سازمان پدافند غیرعامل کشور با آستان قدس رضوی نیز توضیح داد: با توجه به اینکه حرم مقدس رضوی و زائران آن جزو دارایی‌های معنوی و ملی کشور ما به حساب می‌آید، حفاظت و صیانت از این دارایی‌های ملی، یک تکلیف است.
به گفته وی این تفاهم‌نامه در راستای گسترش و تقویت هرچه بیشتر تعاملات بین سازمان پدافند غیرعامل کشور و آستان قدس رضوی به منظور گسترش همکاری‌های مؤثر، شناسایی و استفاده بهینه از توانایی‌ها، ظرفیت‌ها و بهره‌مندی از امکانات متقابل، هم‌افزایی در انجام اقدامات پیشگیرانه است.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: همچنین افزایش توانمندی و آمادگی‌ها، تاب‌آوری و پاسخ مؤثر در برابر مخاطرات و تهدیدات احتمالی در آستان قدس رضوی به‌ویژه حرم مطهر حضرت امام رضا (ع)، تأمین ایمنی و حفاظت از دارایی‌ها و زیرساخت‌ها با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های مشترک با رویکرد توسعه پایدار در زمینه اقدامات مدیریت بحران و پدافند غیرعامل از جمله دیگر اهداف این تفاهم‌نامه است.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به اراده‌ای که در ریاست آستان قدس رضوی و این مجموعه قرار دارد، این تفاهم‌نامه هرچه سریعتر رنگ اجرا به خود گرفته و مبنای تولید برنامه‌های اجرایی و طرح‌های عملیاتی قرار گیرد.
سردار جلالی در ادامه تصریح کرد: یکی از مواردی که در استان خراسان رضوی اهمیت و اولویت دارد، بحث تأمین آب است که با مباحثی همچون انتقال آب می‌توان پایداری خدمات در بخش آب را تضمین کرد.
وی ادامه داد: پایدار کردن شبکه توزیع برق نیز یکی دیگر از مسائل پراهمیت در استان است. خوشبختانه شرکت توانیر خراسان رضوی اقدامات بسیار خوبی را در این زمینه اجرایی کرده است.
اضافه شدن ۴۲۰۰ مگاوات ظرفیت برق اضطراری به شبکه با فعالیت مولد‌های اضطراری
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به بیان اقدامات این سازمان در زمینه پایدارسازی برق در کشور پرداخت و گفت: ما در ایام نکوداشت پدافند غیرعامل امسال برای نهمین سال پیاپی، رزمایش ارزیابی آماده‌به‌کاری مولد‌های اضطراری را برگزار کردیم که به پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کردیم؛ از جمله اینکه اکنون ما شبکه‌ای از ژنراتور‌ها در اختیار داریم که به گفته معاون وزیر نیرو قادر هستند بیش از چهار هزار و ۲۰۰ مگاوات برق تولید کنند. این شبکه می‌تواند چهار هزار و ۲۰۰ مگاوات برق را در شرایط پیک در اختیار شبکه توزیع برق قرار دهد.
الگوی رسانه‌ای مطلوب برای مواجهه با تهدیدات زیستی تدوین شود
سردار جلالی در بخش دیگری از اظهارات خود به نقش رسانه در پدافند غیرعامل پرداخت و توضیح داد: رسانه در درجه اول می‌تواند، مقوله پدافند غیرعامل را تبیین کند و سبب شکل‌گیری فهم واحدی از سوی مردم و مسئولان در زمینه مفاهیم تهدیدات، آسیب‌پذیری‌ها و نقش‌ها شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر رسانه در مسائلی همچون موضوعات پدافند زیستی مانند کرونا نقشی اساسی دارد؛ چرا که با توجه به اینکه کرونا درمان و واکسن ندارد، مهمترین مسئله رعایت مسائل بهداشت است. رعایت مسائل بهداشتی نیز از سبک زندگی ما نشأت می‌گیرد؛ بنابراین ما برای تغییر رفتار، سبک زندگی و رعایت مسائل بهداشتی برای مقابله با کرونا نیازمند آموزش هستیم و در این میان رسانه به‌ویژه رسانه ملی نقشی بسیار مهمی در اقناع مردم دارد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: نکته مهم این است که متخصصان رسانه باید به آسیب‌شناسی مباحث اطلاع‌رسانی در حوادثی مانند کرونا بپردازند و با مشخص کردن نقاط ضعف و قوت به یک الگوی موفق دست یابند تا در صورت بروز چنین حوادثی بتوانیم از رسانه به بهترین شکل استفاده کنیم.
عقلانیت و قانون ضمانت اجرای ضوابط و الزامات پدافند غیرعامل
سردار جلالی در پاسخ به این سوال که ضمانت اجرای اصول و ضوابط پدافند غیرعامل چیست توضیح داد: نخستین ضمانت اجرا عقلانیت است؛ چرا که اگر نقاط ضعف و آسیب‌پذیری یک سیستم مشخص و راهکار کاهش آن نیز اعلام شود، عقل حکم می‌کند که به آن عمل کنیم. ضمانت دیگر قانون است. تا پیش از این رویکرد سازمان پدافند غیرعامل کشور، تبیینی و تشویقی بود، اما از ابتدای سال ۱۳۹۹، تصمیم گرفته‌ایم در صورتی که عدم رعایت الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در زیرساختی منجر به خسارت جدی و بزرگ به منافع و امنیت ملی شود، این موارد را به دستگاه قضا معرفی کنیم تا برخورد قضایی لازم صورت پذیرد.
تربیت نیروی انسانی متخصص پدافند غیرعامل در ۱۷ رشته ارشد و دکتری
وی در مورد پیشرفت‌های علمی کشور در حوزه پدافند غیرعامل نیز توضیح داد: سازمان پدافند غیرعامل در هشت حوزه تخصصی شامل، سایبری، زیستی، شیمیایی، پرتویی، اقتصادی، مردم محور، کالبدی و نظامی مشغول فعالیت است. به جرأت می‌توان گفت ما از لحاظ دانشی در حوزه پدافند غیرعامل چیزی کم نداریم؛ به‌طوری‌که هم‌اکنون ۱۷ رشته کارشناسی ارشد و دکتری پدافند غیرعامل مشغول تربیت دانشجوست و سه رشته نیز در مرحله دریافت مجوز است. درواقع ما در این زمینه به بلوغ رسیده‌ایم.
