به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج،

حجت‌الاسلام سید محمد هاشمی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا در اشاره به اهمیت ازدواج دانشجویی و نقش نهاد رهبری در این رابطه اظهار کرد: مسیر اکثر جوانان ما بعد از تحصیلات متوسطه از دانشگاه می‌گذرد، دانشگاه یک محیط فرهیختگانی است در این رابطه حضرت امام(ره) فرمودند "دانشگاه‌ها باید مبدأ جریانات باشند."

وی ادامه داد: زندگی، ازدواج و آدابی که باعث تشکیل یک خانواده سالم و متعالی می‌شود باید ابتدا در دانشگاهها ایجاد شود و بعد از آن به سطح جامعه تعمیم پیدا کند، ما تفکیک زندگی دانشجویی و غیردانشجویی را قبول نداریم زیرا دانشجو ابتدا در بطن جامعه زندگی می‌کند، در نتیجه این تقسیم‌بندی را باید به "سبک زندگی سالم" به‌جای زندگی یا ازدواج دانشجویی تغییر دهیم.

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها خاطرنشان کرد: یکی از مؤلفه‌های زندگی سالم، آغاز عاقلانه است؛ کسی که می‌خواهد زندگی کند و خانواده تشکیل دهد باید بحث تعقل را در تشکیل اولیه زندگی در نظر بگیرد اما پایه دوم یک سبک زندگی سالم، عشق‌مداری است که این دو باید کنار یکدیگر قرار بگیرند؛ هرکدام از اینها را کنار بگذاریم زندگی پایایی خود را از دست خواهد داد.

وی در اشاره به تکالیف دانشگاه نسبت به دانشجویان اضافه کرد: نخستین تکلیف دانشگاه این است که به دانشجویان روش تصمیم‌گیری آگاهانه به‌دور از هیجانزدگی را بیاموزد از طرفی این نوع تصمیم‌گیری نباید به‌خاطر فرار از مشکلات باشد.

هاشمی تصریح کرد: تکلیف دوم دانشگاه در قبال دانشجو آموزش ساده‌زیستی است البته نه به این معنی که از امکانات و رفاه بهره‌برداری نکنیم! ساده‌زیستی به این معنی است که به موضوعات زندگی به‌نحوی نگاه کنیم که واقعی و قابل پردازش باشد و به‌معنای بهره بردن از امکانات به‌اندازه، در حد نیاز و با توجه به قابلیتهای افراد است، این مقوله در تقابل با توقعات افزون قرار می‌گیرد پس باید به‌گونه‌ای آیتمهای زندگی را مدیریت کنیم که در توان ما باشد و برای ما ایجاد مانع نکند.

وی افزود: تکلیف بعدی دانشگاه، ایجاد نگاه چندبعدی به زندگی در دانشجویان است؛ این نوع نگاه باید در بخشهای معنوی، مادی و تعالی زندگی دانشجویی لحاظ شود؛ بحث دیگر این است که چگونه ازدواج دانشجویی را با بحث علم و پژوهش جمع کنیم، در اینجا داشتن مهارت اهمیت پیدا می‌کند؛ زوجی که در محیط دانشگاهی رشد پیدا می‌کنند باید از یک سری از مهارتها برخوردار باشند عدم مهارت در این زمینه چالشهایی را به‌بار خواهد آورد.

دانشگاه در مقوله ازدواج دانشجویی هدفمند نیست!

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها یادآور شد: این موارد را باید به بحث هدفمند بودن انتخابها اضافه کنیم، این که هدف دانشجویان از انتخابشان چیست؟ به این مورد باید به‌عنوان یک مسئله نگاه کنند، نداشتن هدف یا داشتن اهداف کاذب باعث می‌شود زندگی خالی و پوچ شود؛ محیط فرهیختگانی می‌تواند برای دانشجویان این موضوعات را با ایجاد دانش و آگاهی تبیین کند تا جوانان و دانشجوهای ما بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.

وی در پاسخ به این سؤال که دانشگاهها تا چه‌اندازه در ایجاد مهارتهای مربوط به ازدواج و تشویق و ایجاد انگیزه برای ازدواج دانشجویان موفق عمل کرده‌اند، گفت: نباید برخی از واقعیتهای موجود در دانشگاه‌ها را نادیده بگیریم، چنین برخوردی باعث حل شدن مسائل ما نمی‌شود! ساختار آموزشی ما در دانشگاهها به‌گونه‌ای است که گاهی نه‌تنها به موضوعات مذکور و مهارتها پرداخته نمی‌شود بلکه گاهی اوقات خلاف آن عمل می‌کند! اگر دانشجویی یا استادی ازدواج کند ممکن است چالشهای عدیده‌ای پیدا کند و دانشگاه تدبیری برای آن نداشته باشد؛ در این رابطه در برخی دانشگاه‌ها به مواردی پرداخته می‌شود اما به‌صورت یک عمل منسجم و هدفمند نیست!

وی افزود: کنترل جمعیت به‌عنوان اصل در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار گرفته شده است در حالی که باید مدیریت جمعیت و کنترل جمعیت داشته باشیم؛ فهم‌های غلط از بحث خانواده و اجتماع باعث شده است ما در زمان حاضر در فرزندآوری مشکل داشته باشیم! دانشگاه متأسفانه در این زمینه برنامه خاصی ندارد و تنها برخی از دانشگاه‌ها به‌صورت جسته‌گریخته به این مسائل می‌پردازند اما این امر هدفمند نیست.

هاشمی متذکر شد: دفتر نهاد در حال بررسی طرحی برای حل کردن این مشکل است؛ بر این اساس، از اول تابستان دفتر نمایندگی نهاد رهبری دانشگاهها مدیریتی را ایجاد کرده است که خانواده، ازدواج و زنان را در بر می‌گیرد، این مدیریت در زمان حاضر ایجاد شده که در خدمت اساتید و دانشجویان است؛ برنامه‌های خوبی تدارک دیده شده است تا به نقاط ضعف و توقعات بحقی که در این رابطه وجود دارد، در یک برنامه ملی پاسخ داده شود.

وی ادامه داد: بحث ایجاد بسترها و ساختارهای مناسب در دانشگاه‌ها اعم از مراکز خانواده و پیوند، مراکز مشاوره ویژه ازدواج، کمک‌هزینه، کمک‌جهیزیه، خوابگاههای متأهلی، امتیازات ویژه آموزشی دانشجویان متأهل از نظر بحث شهریه تا آموزش‌های غیرحضوری در بخشی از دروس و انتقال دانشجویان از دانشگاههای مبدأ از مواردی هستند که در حال پیگیری برای رسیدن به نتیجه مناسب هستند؛ بخشی از این موارد در حال اقدام هستند مثلاً استارت ایجاد مراکز خانواده و پیوند در سطح دانشگاه‌های کشور زده شده است؛ مشاوره‌ها، کارگاه‌های قبل از ازدواج، مهارت‌های زندگی در تعاملات عاطفی، مهارت‌های زناشویی و خودکنترلی، مهارت‌های اقتصادی و کارآفرینی نیز در برنامه ما تحت عنوان "ستاد ملی ازدواج دانشگاهیان" در حال پیگیری است.

رکورد ازدواج دانشجویی در سال 1392 با 60هزار ثبت‌نامی

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها گفت: اگر مسئولان محترم هم ما را حمایت کنند به‌صورت فرآیندی به بحث ازدواج دانشجویی نگاه خواهد شد، به‌نحوی که عزیزان دانشجو می‌توانند از قبل از ازدواج، انتخاب و همسرگزینی تا کارگاه‌ها و بحث‌های مربوط به کارآفرینی و استخدامی متأهلین از موارد خوبی بهره ببرند، این موارد کمک می‌کند یک فرآیند صحیح، سالم و پایا را داشته باشیم تا دانشجویی که ازدواج‌ می‌کند احساس کند پشتیبانی خوبی از او می‌شود؛ این برنامه‌ها در زمان حاضر در دفتر نهاد رهبری در حال پیگیری است و بخشی از مقدمات آن انجام شده است.

هاشمی در اشاره به مغفول‌ماندن نقش نهاد نمایندگی رهبری در طرح جمعیت و تعالی خانواده که در زمان حاضر در مجلس در فرصت بررسی قرار دارد، گفت: ما طرح را مطالعه و ایرادهای آن را مکتوب کردیم و به مجلس ارائه دادیم؛ در آن به این موضوع اشاره شد که نهاد نقشی اساسی در ازدواج دانشجویی دارد با این حال به آن اصلاً توجهی نشده است! ما نکاتی را برای نمایندگان مربوطه ارسال کردیم اما نمی‌دانیم تا چه‌حد مورد توجه آنها قرار بگیرد! با توجه به اینکه اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌هایی نیز در این زمینه نظر دادند، ما در حال پیگیری نقش نهاد در طرح جمعیت هستیم.

وی افزود: طرح جوانی جمعیت به‌طور کلی برای کشور طراحی شده است اما در بحثهایی که به دانشگاه، اعضای هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان می‌پردازد، نهاد می‌تواند در بحث‌های مدیریت، اجرا و پشتیبانی نقش مستقیم و اثرگذاری داشته باشد که متأسفانه به هیچ عنوان در طرح به آن اشاره نشده است! طرح جمعیتی مذکور بیشتر به موارد مربوط به تعالی جمعیت می‌پردازد در نتیجه در آن به بحثهای مربوط به پیش از خانواده توجه نشده است در حالی که این موارد مقدمه تعالی جمعیت هستند! اگر به این بخش پرداخته نشود هرچقدر هم در مورد جمعیت حرف بزنیم مثل آب در هاون کوبیدن است!

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در اشاره به آمار ازدواجهای دانشجویی و تغییرات آنها گفت: تا امسال نهاد متولی امر همه ازدواج دانشجویی نبوده است و از حدود ده سال پیش برای ازدواجهایی که صورت می‌گرفته اردو، کلاس و کارگاه برگزار کرده است؛ با این حال نهاد متولی ازدواج دانشجویی جمعیتی در حدود 450 تا 500 هزار نفر بوده است؛ براساس آمار قطعی، میزان طلاقهایی که در ازدواجهای دانشجویی اتفاق افتاده زیر 6 درصد است که ثبات خوبی را نشان می‌دهد؛ این آمار درحالی است که نهاد متولی این امر نبوده و صرفاً کارگاه‌ها و مهارت‌هایی را در دوره نامزدی و بعد از عقد برگزار می‌کرده است، البته این فعالیتها بسیار اثربخش بوده است، اگر بتوانیم بیشتر به‌روی آگاهی‌ها و ثبت‌نام‌ها کار کنیم همین آمار هم کاهش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: بیشترین آمار ازدواج ما در سال 1392 بوده که 60 هزار ثبت‌نام داشتیم، بعد از آن این آمار کاهش پیدا کرده تا در سال پیش به 18 هزار ثبت‌نام رسیده است! پیش‌بینی می‌کنیم که این آمار در سال جاری افزایش پیدا کند، در سال 98 به‌طور کلی شاهد افزایش ازدواجها در سطح کشور بوده‌ایم به همین نسبت انتظار داریم در جامعه دانشجویی نیز ازدواجها یک افزایش نسبی داشته باشد.

شرایط بد اقتصادی مهم‌ترین دلیل کاهش ازدواج دانشجویی

هاشمی در توضیح دلایل کاهش ازدواج‌های دانشجویی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل کاهش ازدواج دانشجویی در این سالها قطعاً شرایط بد اقتصادی بوده است! مسکن، بیکاری و عدم وجود شغل به‌روی این مقوله تأثیر گذاشته است؛ بخش دیگر به جریانات رسانه‌ای مربوط می‌شود که نه خیلی اما بخشی از جمعیت جوان ما را به‌سوی هم‌باشی‌ها سوق داده و انگیزه‌های ازدواج را کمرنگ کرده که البته مقدار آنها خیلی کم است.

وی اضافه کرد: نکته دیگر عدم پشتیبانی است! در سال‌های 88 و 89 از طرف نهاد به‌عنوان هدیه ازدواج، یک سکه به زوجها می‌دادیم، این رقم به‌قیمت امروز حدود 13 میلیون تومان است؛ از این سال‌ها این مقدار مرتب کاهش و کاهش پیدا کرد تا جایی که دیگر هدیه‌ای از طرف نهاد داده نمی‌شود و تنها هزینه سفر به مشهد مقدس پرداخت می‌شود! به همین اندازه هم پشتیبانی دانشگاه‌ها کاهش پیدا کرده است؛ این به‌معنای عدم وجود برنامه منسجم در این زمینه است که به‌روی مقوله ازدواج تأثیرگذار بوده است.

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها تصریح کرد: دوستان ما امسال زحمت کشیده‌اند و یک سری جهیزیه برای زوج‌هایی که ممکن است نیازمند باشند تهیه کردند، منتها کرونا در بحثهای ترویجی و ارتباط با جامعه دانشگاهی مانع ایجاد کرده است؛ از طرفی، مجازی شدن همه ارتباطات کار را برای ما سخت کرده است اما امیدواریم با به‌کارگیری فضای رسانه‌ای ملی این ضعف کلی را به‌خاطر شرایط خاص کشور رفع کنیم و به بحث ازدواج بپردازیم.

وی در اشاره به برنامه نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها در دوره کرونا گفت: بحث ازدواج دانشجویی ما تا اسفندماه سال گذشته برقرار بود؛ ساختار برنامه‌ها به‌نحو خاصی بود که سفر مشهد مقدس، جشنهای دانشجویی و کارگاه‌های حضوری مختلف را شامل می‌شد، با شیوع کرونا طبیعتاً برنامه‌های ما تحت‌الشعاع قرار گرفت! البته دوستان ما در فضای مجازی به‌فراخور توانشان فعالیت می‌کنند تا فضا را حفظ کنند، اما هرچقدر هم که در این فضا تلاش کنیم مثل سابق این موضوع پوشش داده نمی‌شود.

طراحی سایتی برای تسهیل ازدواج دانشجویی

هاشمی متذکر شد: مقدمات ارتباط‌گیری و برگزاری کلاسها در حال آماده‌سازی است، در این رابطه ما ایجاد سایت را داریم که یک کار ویژه است و با اینکه هنوز رونمایی نشده اما به‌صورت پایلوت در حال فعالیت است؛ وقتی ایرادهای آن مشخص و تصحیح شود در مواردی همچون مشاوره‌ها و روشهای علمی برای همسرگزینی دانشجویان به کمک می‌آید، این زیرساخت‌ها در حال فراهم شدن است و ان‌شاءالله بتوانیم از آنها بهره‌مند شویم.

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه به اجرایی نشدن قانون تسهیل ازدواج جوانان نیز اشاره کرد و یادآور شد: این قانون از سال 1384 اجرایی نشده است؛ در این قانون هم مثل طرح جوانی جمعیت که به آن اشاره کردیم، برای نهاد جایگاهی تعریف نشده بود(!) در نتیجه نهاد نمی‌توانست برای برنامه‌های خود از آن بهره ببرد؛ ظرفیت‌های خوبی در این قانون دیده شده بود که متأسفانه مورد کم‌توجهی مسئولین قرار گرفت! اما کماکان این امکان وجود دارد که دوستان ما در مجلس این قانون را احیا کنند تا از مزایای آن در مقوله ازدواج دانشجویان و جوانان بهره ببریم.

هاشمی خاطرنشان کرد: طرح "همسفر تا بهشت" ما هرساله برگزار می‌شد و بر این اساس، دانشجویان ازدواج‌کرده را ثبت‌نام می‌کردیم، به مشهد مقدس می‌بردیم، کارگاه‌ها و جشنهای ازدواج دانشجویی در دانشگاه‌ها برگذار و هدایایی به آنها تقدیم می‌شد اما به‌خاطر کرونا برگذاری این موارد غیرممکن شد، در نتیجه امسال بر اساس ساختارها و امکانات جدید یک طرح جایگزین را ارائه دادیم؛ این طرح منوط بر این است که در سطوح بالا مصوب و ابلاغ شود تا بلافاصله برای اجرای آن اقدام کنیم، این‌که برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند ثبت‌نام آن از اول آذر ماه خواهد بود یک اشتباه بوده است و ثبت‌نام بلافاصله بعد از مصوب شدن صورت خواهد گرفت و چون هنوز ابلاغ و مصوب نشده است ما فعلاً ثبت‌نام نخواهیم داشت.