سیزدهمین نشست علمی دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری با عنوان «سیاستگذاری اقتصادی با محوریت اقتصاد مقاومتی»

به گزارش سرویس اساتید خبرگزاری بسیج، سیزدهمین جلسه نشست علمی دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری سازمان بسیج اساتید دانشگاه­‌ها، مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور با عنوان «سیاستگذاری اقتصادی با محوریت اقتصاد مقاومتی» با حضور اعضای هیأت علمی مسئول و عضو شبکه‌­های استانی اندیشگاه سیاست­‌پژوهی و راهبردنگاری، اندیشکده­‌ها و گروه­‌های علمی مسأله محور بسیج اساتید سراسر کشور روز شنبه­ 11 بهمن ماه 1399 از ساعت 15:30 تا 17:30 به صورت وبيناری و با همکاری معاونت تربیت و آموزش سازمان برگزار شد.      

حسین صمصامی، استاد دانشگاه شهید بهشتی (ره) و سرپرست سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی در این نشست ابتدا به توصیف چیستی و ادبیات نظری اقتصاد مقاومتی در چهارچوب اقتصاد متعارف پرداخته و عنوان کرد: نهادهای بین المللی سال 2008 موضوع اقتصاد مقاومتی را بیشتر مورد توجه قرار داده و شاخص‌هایی با نام "شاخص تاب آوری اقتصاد جهانی" را برشمردند. بر اساس این شاخص‌ها درجه یا میزان تاب‌آوری اقتصادی ارزیابی می‌شود.

وی افزود: در اقتصاد مقاومتی مؤلفه‌هایی تحت عنوان مؤلفه‌های تاب‌آوری وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به پابرجایی (robustness)، افزونگی ((redundancy، هوشیاری و با تدبیر بودن (resourcefulness)، واکنش به مخاطره (response) و احیا (recover) اشاره کرد.

این استاد دانشگاه در ادامه عوامل ارتقا دهنده تاب‌آوری را برخورداری سیستم از عوامل ایمنی و محافظ نسبت به شوک‌ها، قابلیت تغییر در زنجیره تصمیم‌گیری در مواجهه با بحران، برخورداری از ظرفیت مازاد زیرساخت‌های حساس و مجهز بودن به انواع راه‌‌حل ها و راهبردها در حل یک مسئله، افزایش اعتماد در درون سیستم و قادر بودن اجزا به خودسازماندهی، مخابره موثر و مشارکت فراگیر و افزایش ظرفیت و تقویت استراتژی‌ها، ارتقای اطلاعات و دانش در بکارگیری سیاست‌های عمومی و کسب و کار و توانایی تصمیم سازان در به‌روز شدن نسبت به تغییرات شرایط محیطی، کشف خلاهای دانشی و سازمان‌دهی پژوهش‌ها برای پر کردن خلاهای مذکور دانست.

سرپرست سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی، آسیب پذیری در اقتصاد مقاومتی را ناشی از عواملی چون باز بودن اقتصاد، تمرکز صادرات، مسائل محیطی، وابستگی به واردات استراتژیک و وابستگی به منابع تأمین مالی خارجی عنوان کرد.

صمصامی در چهارچوب اقتصاد متعارف یکی از شاخصه‌های اصلی مقاوم‌سازی اقتصادی را بحث "حکمرانی خوب " عنوان کرده و مشارکت را یکی از اصولی‌ترین شاخصه‌های اقتصاد مقاومتی در حکمرانی خوب دانست.

وی در ادامه ازوجود شاخصه‌‌هایی چون؛ برقراری قانون، شفافیت و پاسخگویی حاکمیت در برابر مردم و نهادها، وفاق عمومی، توسعه اجتماعی و امید به زندگی، کارآمدی بازار خرد، شفاف سازی در هدایت نقدینگی و بازار منسجم، در حکمرانی خوب سخن گفت.

استاد دانشگاه شهید بهشتی (ره) بیان کرد: بر اساس شاخص‌های جهانی ارزیابی مقاومت اقتصادی در کشورها ایران از 2003 تا 2012 در حکمرانی خوب رتبه بیست و هفتم در کارآیی بازار خرد رتبه هفتاد و هفتم را داشت در 2012 و پس از اعمال تحریم‌ها در این رتبه‌ها پایین آمده است. در این میان سوئیس در حکمرانی خوب رتبه چهارم، در مقاومت اقتصادی در میان 80 کشور، رتبه یک را داراست.

وی در ادامه ضرورت اصلی طرح موضوع اقتصاد مقاومتی را جنگ اقتصادی عنوان کرد و در ادامه، "شناسایی اهداف اعمال تحریم و تعریف گام‌های بازگشتی حداقلی از طرف کشور هدف به طوری که آن کشور بتواند از طریق آنها فشار را از روی خود بردارد"؛ "درک حداکثری ماهیت کشور هدف از جمله آسیب‌پذیری‌ها و منافع و تعهدش به هر آن کاری که باعث تحریم‌ها شده است و آمادگی آن کشور برای جذب فشار"؛ گایجاد راهبردی دقیق، روش‌مند و دارای بازدهی برای افزایش تدریجی فشار بر نقاطی که آسیب پذیری در آن وجود دارد در عین اجتناب از نقاطی که آسیب پذیری ندارند"؛ "رصد اجرای تحریم‌ها و ارزیابی دوباره و مستمر فرضیات ابتدایی موجود در مورد استقامت کشور"؛ " هدف اثرگذاری تحریم‌ها در پایین آوردن این استقامت و چگونگی بهبود دادن راهبرد "؛ "ارائه یک نقشه راه مشخص به کشور هدف در مورد شرایط لازم برای رفع تحریم‌ها و همچنین پیشنهاد دنبال کردن مذاکره برای رسیدن به توافقی که بتواند فشار تحریم‌ها را کنار بزند در عین اینکه نیازهای کشور تحریم کننده را برطرف کند، را چارچوب شش‌گانه کشورهای تحریم‌کننده برای رسیدن به اهداف خود عنوان کرد.

دبیر سابق کمیسیون اقتصادی هیأت دولت سپس به بیان بخش‌هایی از کتاب "هنر تحریم" ریچارد نفیو (Richard nephew) پرداخته و برخی بندهای این کتاب را بیان کرد.

وی گفت: در این کتاب آمده است؛ «برای آنکه تحریم‌ها خوب عمل کند و به نتیجه برسد تحریم کننده باید دشمن خود را خوب بشناسد. انتخاب روحانی در واقع پایان دوران تشدید دیوانه وار تحریم‌ها علیه ایران بود و برنامه انتخاباتی او نیز بر لزوم رفع تحریم‌های بین المللی به عنوان ابزاری برای رسیدن به رشد اقتصادی تمرکز می کرد. تحول سیاسی انتخاب روحانی امکان یافتن او برای رسیدن به ریاست جمهوری ایران با توجه به فیلترهای فراوانی که در نظام سیاسی ایران در مورد اشخاص وجود دارد را می‌توان به شاخصی از تضعیف استقامت و اراده ایرانی‌ها برای ایستادگی در برابر غرب و آمادگی ان برای اتخاذ نگرش جدید تلقی کنیم».

همچنین صمصامی با تأکید بر نکته‌هایی دیگر از کتاب "هنر تحریم" بیان کرد: «به گفته ریچارد نفیو، ما در تیم اجرایی تحریم‌ها توافق کردیم که صادرات نفت ایران را در یک دوره 180 روزه 20 درصد کاهش دهیم. ما در تیم تحریم یک حرکت عمده برای فعالیت های دیپلماتیک و جمع آوری اطلاعات و همچنین رصد نحوه اعمال تحریم ها در کشورهای مختلف تشکیل دادیم. تا این امکان را به وجود بیاوریم که تحریم های آمریکا در خود خریدارن نفت نیز اعمال شود و صرفاً بانک­های مرتبط با آنها را در بر نگیرد. نتیجه­ای که به دست آمد یک موفقیت بی نظیر بود و اقتصاد ایران با کاهش رشد تولید ناخالص ملی از 3 درصد تا 6.6 در صد بین سال های 2011 تا 2012 مواجه شد. نرخ بیکاری و تورم دورقمی باقی ماند. در 2012 پول ملی ایران تنها در چند هفته تا 3 برابر با کاهش ارزش مواجه شد. این مسئله به تحلیل شدید منابع ارزی این کشور منجر شد».

وی مطالبی از بخش دیگری از این کتاب را عنوان کرده و ادامه داد: «پایین آمدن ارزش پول ملی و بالا رفتن ارزهای خارجی عملاً امکان خرید کالاهای وارداتی را از بسیاری از ایرانی‌ها گرفت و تنها افراد ثروتمند و کسانی که در موضع قدرت بودند می توانستند همچنان از منافع مرتبط بودن ایران با شبکه های بین المللی سود ببرند. ارز به صورت مداوم از ایران به خارج صادر و کالاهای تجملاتی وارد می شد. نابرابری درآمدی و تورم روز به روز در ایران قوت بیشتری می گرفت. این شرایط نتیجه یک انتخاب درست و تصمیمی بود که مبنای آن اعمال فشار بر دولت ایران و حاکمیت این کشور از محل منابع داخلی بود. بحران ارز در اکتبر 2012 نمود بیشتری پیدا کرد و تعدادی به خیابان‌ها آمدند تا نسبت به درآمد کاهش یافته خود اعتراض کنند. آمریکا و متحدانش از دانش خود در مورد انقلاب اسلامی ایران و احتمال به وجود آمدن ناهماهنگی اقتصادی به عنوان راهی عامدانه برای جدا کردن حاکمیت از مردم استفاده کردند. به این ترتیب دولت دیگر نمی توانست با غرور و افتخار در مورد برنامه هسته ای ‌اش تبلیغ کند چرا که این تبلیغات هزینه بیشتری در انظار عمومی برایش داشت».

صمصامی در ادامه بیان کرد: بستر لازم برای تحقق اقتصاد مقاومتی طبق ابلاغیه مقام معظم رهبری، تحقق اقتصاد اسلامی در کشور است و برای این منظور می توان برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت طراحی کرد. در شرایط موجود اقتصاد ایران، بسیاری از مشکلات همانند تورم، بیکاری، رشد پایین اقتصادی و غیره ناشی ازاستفاده از نهادهای اقتصاد سرمایه داری برای اجرای باید نباید های مکتب اقتصاد اسلامی در بعد از انقلاب است. سردرگمی مجلس و دولت در اتخاذ تصمیمات صحیح در خصوص بودجه کشور، نرخ ارز، بازار بورس و دیگر تصمیمات مهم اقتصادی ریشه در این مهم دارد.

گفتنی است؛ در ابتدای این نشست علمی، وحید آرایی قائم مقام اندیشگاه سیاست‌­پژوهی و راهبردنگاری سازمان بسیج اساتید کشور، با اشاره به توصیه­‌های مقام معظم رهبری در بخش پایانی بیانیه گام دوم انقلاب و سیاست­‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی معظم له گفت: الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی که همان اقتصاد مقاومتی است، باعث فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی و عقب نشینی و شکست دشمن در جنگ اقتصادی م‍ی‌­شود.

عضو هیأت علمی گروه مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بیان کرد: آنچه مدنظر است اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون زا و برون گرا و پویا و پیشرو می­باشد.

مدیر آموزشی و تربیت نخبگانی سازمان بسیج اساتید کشور در پایان تأکید کرد: مرجعیت اقتصادی کشور که سیاستگذاران و مدیران اجرایی می‌­بایست بر اساس آن به اتخاذ سیاست‌­ها و برنامه‌های عملیاتی اقتصادی بپردازند، اقتصاد مقاومتی است.

انتهای پیام/