ابعاد گسترده بحران کم آبی و بیابانی شدن دشت قزوین
چندین سال است که همزمان با آغاز فصل گرما و افزایش دما، استان قزوین دچار تنش شدید کم آبی در بخش شرب و کشاورزی می شود که این موضوع در بخش شرب بسیار پرسرو صداتر از بخش کشاورزی است.
از آمارهای مصارف نامتعارف بخش کشاورزی، سیستم های غلط آبیاری، عدم ارائه و الزام های الگوی کشت و چندین موضوع مرتبط با مصارف آب در بخش کشاورزی بگذریم و نیز از موضوع بسیار مهم تغییر رفتار مردم در مصرف آب و استفاده دو برابری مردم نسبت به الگوی مصرف و نیز عدم رعایت الگوهای مصرف هم بگذریم و باز هم از اینکه تنها ۱۰ درصد آب شرب، برای شرب استفاده می‌شود! هم بگذریم... (که البته به راحتی قابل گذشت نیست)... متاسفانه استان قزوین تنها استان ایران است که برای مصارف آب شرب تنها به منابع زیرزمینی متکی بوده و دست اندازی به سفره های زیرزمینی (با ادعای برخی مسوولان وقت که خداوند سدی بزرگ در زیر دشت قزوین بنا کرده است) بعنوان تنها راه کار تامین آب شرب در طی تمام این سالها بوده است.
چندی پیش در سفری که به شمال کشور داشتم، از حاشیه بندرکیاشهر شهرستان آستانه اشرفیه گیلان گذر کردم که از قضا در جاده کمربندی این بندر زیبا، یک پل عظیمی بر روی رود "سفیدرود" بنا شده که حجم بسیار زیادی از آب شیرین از زیر این پل در حال وارد شدن به دریا مشاهده می شود.
حال سوال این است که این حجم بسیار زیاد ازآب که وارد دریای خزر می‌شود، از کجا جمع آوری شده و آیا در مناطق بالادست آن مشکل کم آبی نبوده که این آب به همین راحتی وارد آب دریا می شود؟ پاسخ این است که آب سد سفید رود و بعد از آن خود رودخانه سفید رود، حاصل روان آب ها و رودخانه ها و چشمه ساران حاشیه جنوبی رشته کوههای البرز بوده که سرانجام توسط دو رود مهم قزل اوزن زنجان و شاهرود قزوین در پشت سد منجیل قبل از آن، تجمیع می شوند.
حال سوال اینجاست، چرا در حالی که استان قزوین سالیان زیادی است با مشکلات بزرگ تنش آبی دست و پنجه نرم می کند، نتوانسته همانند بسیاری از استان‌ها با احداث سد و انتقال آب کمی از آلام بی آبی خود بکاهد؟ چرا باید در حالی که استان قزوین با تنش آبی شدید همراه است، این حجم زیاد از آب شاهرود الموت قزوین، براحتی به دریا بریزد؟
آیا نمی شد در طی تمام این سالهایی که در سراسر کشور، سدهای فراوانی احداث می شد، در این استان هم یک سد مستقل احداث و با لحاظ و در نظر گرفتن نیاز شالیکاران عزیز شمالی، از هدر رفت آب به دریا جلوگیری کرد؟ مسوولان گذشته این استان در برابر این کوتاهی و غفلت چه پاسخی خواهند داشت؟
آب شاهرود الموت قزوین متعلق به همه مردم است چه شرب و کشاورزی استان قزوین و چه شالیکاران عزیز استان گیلان. هدف از این نگارش تنها بیان دغدغه ای برای جلوگیری از هدررفتن آب به دریاست و اینکه نباید به این راحتی و در این شرایط بحرانی، آب شیرین وارد آب شور شود... قطعا مصیبت های زیست محیطی خشکسالی های استان قزوین و کلا دامنه های جنوبی رشته کوههای البرز، به مراتب چندین برابر بیشتر از مشکلات زیست محیطی عدم انتقال بخشی از آب رودخانه شاهرود الموت قزوین به دریا خواهد بود.
بحران کم آبی در استان قزوین، هرساله ابعاد تازه ای به خود می گیرد و تنش‌ها علاوه بر بخش شرب در بخش های کشاورزی، دامپروری، محیط زیست و حتی صنعتی هم معضلات بیشتری برای کشور به همراه خواهد داشت. بایستی احداث سد مناسب و مستقل بر روی رودخانه شاهرود الموت قزوین و انتقال آن به دشت قزوین جهت مصارف شرب، کشاورزی و غیره و نیز عدم اتکا به منابع زیرزمینی و کاهش دست اندازی به منابع خدادادی زیرزمینی بعنوان امانت نسل های آینده، همواره بعنوان یک مطالبه اصلی جهت جلوگیری از معضلات و پیامدهای شوم کم آبی در سال‌های آینده، مطرح، پیگیری و حمایت گردد و نقش نمایندگان استان مجلس شورای اسلامی بسیار مهم می باشد.
نگارنده: مجید برخورداری
