توسعه کشت انگور در خلیل‌آباد باید با اطمینان از تامین آب پایدار باشد
محمود شبان در گفت و گو با خبرنگار بسیج از خراسان رضوی اظهار داشت: شهرستان خلیل آباد با دارا بودن حدود پنج هزار و ۷۰۰ هکتار تاکستان سرسبز انگور، قطب تولید انگور استان است که در سالهای عادی و بدون حادثه و خسارت افزون بر۳۰ هزار تن کشمش در این شهرستان تولید می شود که از لحاظ کیفیت نیز شهرت خاصی دارد.
وی بااشاره به وجود نظام خُرده‌مالکی بسیار شدید در این شهرستان، که میانگین سطح زیر کشت به ازای هر بهره‌بردار را به حدود نیم هکتار رسانده است، افزود: بر اساس برآورد انجام شده و با توجه به آب موجود و قابل بهره‌برداری، منابع کنونی آب توان آبیاری بیش از سطح کنونی تاکستان های شهرستان را ندارد و افزایش سطح زیر کشت انگور در منطقه بر اساس مولفه اصلی که آب است، قابل توجیه نیست.
وی اظهار کرد: حدود ۳۰ درصد تاکستان های این شهرستان باغ های درجه ۳ هستند که باید با روشهای سرشاخه‌کاری به باغ درجه یک و ارقام تجاری و اقتصادی تبدیل شوند، اما در شرایط کنونی در این شهرستان توصیه به احداث باغ جدید، بدون اطمینان از تامین آب دائمی و پایدار نمی شود زیرا ایجاد باغ هایی که در دو سال اخیر، علیرغم خشکسالی‌ها و بدون توجه به تامین آب آن صورت گرفته، برای منطقه مشکل آفرین شده است.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل آباد با بیان اینکه مولفه اصلی، تاثیرگذار و عمده در این شهرستان آب است، گفت: میانگین مصرف آب در باغ های انگور ۳۴۰ لیتر برای هر کیلوگرم است در صورتی که همین انگور در بستر گلخانه و با اجرای سیستم های آبیاری نوین به کمتر از ۱۰۰ لیتر آب نیاز دارد.
وی افزود: بنابراین با سطح زیر کشت موجود، که متوسط عملکرد آن ۲۲ تن است و عملکرد باغدار نمونه منطقه بالای ۱۷۰ تن است، می توان متوسط عملکرد را با روشهای سرشاخه کاری، اجرای سایبان، کشت انگور در بستر گلخانه، اجرای توصیه‌های فنی و کارشناسی در باغها و حرکت به سمت یک کشاورزی علمی افزایش داد و هم سرانه مصرف آب را کاهش داد.
شبان ادامه داد: از سوی دیگر اکنون در دنیا و حتی کشورهای پیشرفته، ایجاد باغ با توجه به به محدود بودن منابع کشاورزی به خصوص منابع آبی و خاکی، عملاً امکانپذیر نیست، لذا چاره ای جز آن نیست که مدیریت باغ ها بخصوص از لحاظ سطح زیر کشت، متناسب با میزان منابع در دسترس تنظیم شود تا بتوان به عنوان یک منبع پایدار درآمدی برای کشاورزان مطرح باشد و بهره برداران بتوانند مدت طولانی تری از محل کشاورزی امرار معاش کنند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل آباد تصریح کرد: در این شهرستان مانند خیلی از نقاط نیمه خشک کشور مهمترین محدودیت منابع مربوط به میزان آب در دسترس برای بخش کشاورزی است.
شبان اظهار کرد: کمبود منابع آبی از دو بعد کمی و کیفی در شهرستان مورد توجه است و متاسفانه سال به سال هم بر محدودیت منابع در این رابطه افزوده می‌شود که ضروری است هرچه سریعتر اقدامات جدی در این خصوص انجام شود که یکی از این راهکارها متناسب سازی سطح زیر کشت باغی با مقدار آب در دسترس است.
وی افزود: توجه به سطح زیر کشت موجود در شهرستان و مقدار آب در دسترس، ما را به این نتیجه می‌رساند که افزایش سطح زیر کشت منطقی نیست، زیرا به دلیل محدودیت منابع آبی منجر به کاهش عملکرد باغها به ویژه در گونه انگور خواهد شد که این خود در نهایت به اقتصاد روستا و روستاییان صدمه می زند و تنها راه اصولی توسعه این حوزه، افزایش عملکرد در واحد سطح است که با این کار هم بهره‌وری آب افزایش پیدا خواهد کرد و هم درآمد کشاورز به حد مناسب و مطلوبی خواهد رسید.
خراسان رضوی با ۲۹ هزار و ۱۳۰ هکتار تاکستان، پس از استانهای قزوین و آذربایجان غربی در جایگاه سوم کشور از نظر سطح کشت و تولید انگور قرار دارد.
۲۱ هزار و ۴۳۰ هکتار از تاکستان های خراسان رضوی آبی و هفت هزار و ۷۰۰ هکتار دیم است که میانگین برداشت انگور تاکستانهای آبی این استان ۱۷ تا ۲۲ تن و در تاکستانهای دیم هزار و ۶۵۰ کیلوگرم محصول در هکتار است.
آغاز فصل برداشت محصول انگور این استان اواخر تیرماه است و بطور معمول تا ۷۰ درصد محصول برداشتی در خراسان رضوی به کشمش تبدیل می‌شود.
شهرستان های خلیل‌آباد، قوچان، کاشمر و جغتای، که در مجموع ۱۴ هزار و ۸۴۸ هکتار تاکستان، یعنی ۶۹ درصد گستره تاکستانهای خراسان رضوی را دارند، به ترتیب صاحب رتبه‌های نخست تا چهارم سطح زیر کشت و تولید انگور در این استان هستند.
شهرستان خلیل آباد با حدود ۵۲ هزار نفر جمعیت در ۲۴۵ کیلومتری جنوب غرب مشهد واقع است.
