به گزارش خبرگزاری بسیج اصفهان؛ هر ساله با آغاز آبان ماه، برگ زرینی از حماسه و مقاومت نیروهای جمهوری اسلامی ایران و فداکاری و از جان گذشتگی نیروهای اصفهانی در عملیات محرم که در سال ۱۳۶۱ به وقوع پیوست، ورق می‌خورد؛ با بررسی ابعاد مختلف این عملیات، توانایی نیروهای اسلام در گرفتن خاک و امتیاز از عراق و کشورهای حمایت کننده آن و همچنین ورود به خاک عراق برای اولین بار چون برگ زرینی در تاریخ هشت سال دفاع مقدس می درخشد.
با انجام عملیات بیت المقدس در تاریخ ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ و آزادسازی شهر خرمشهر، ایران شرایط خود را برای پایان دادن به جنگ اعلام کرد که عبارت بوده است از:
1) کشور متجاوز اعلام شود.
2) تنبیه صدام به عنوان متجاوز؛ تا به این منظور زمینه حمله دوباره به خاک جمهوری اسلامی ایران از میان برداشته شود.
3) خسارت‌های وارد شده به کشور ایران پرداخت شود.
صدام با شکست‌هایی که از کشور ایران متحمل شده بود، با قبول نکردن شرایط ایران، قصد داشت وضع منطقه را به سمت «نه صلح و نه جنگ» پیش ببرد و شرایط جنگ را از هجومی به فرسایشی تغییر دهد تا کشور ایران معطل بماند؛ اما با تدابیر و طراحی‌هایی که توسط فرماندهان نظامی ایران صورت گرفت، تصمیم گرفته شد سلسله عملیاتهای آفندی به منظور ورود به خاک عراق انجام گیرد که وضع سیاسی و نظامی جنگ به نفع ایران تغییر و حتی بهبود یابد تا صدام مجبور به قبول شرایط شود.
عملیات محرم بعد از عملیات محمد رسول الله(ص) و رمضان، یکی از عملیاتهای آفندی جمهوری اسلامی ایران است که به منظور قرار دادن عراق در حالت انفعالی محض و ورود به خاک عراق، برای تهدید منطقه عماره عراق و آزادسازی ارتفاعات مرزی حمرین انجام شد؛ بعد از عملیات رمضان به منظور فتح منطقه‌ای از خاک عراق، گرفتن امتیاز از دشمن برای پایان دادن عادلانه جنگ دو ساله، این عملیات پایه ریزی شد.
عملیات محرم در دهه دوم و سوم آبان ماه 1361، روایتی از تلاش مجدانه فرماندهانی چون شهید مهدی زین‌الدین را بازگو می‌كند كه در پی عدم الفتح در عملیات رمضان، سعی در بازسازی روحیه رزمندگان و نیز شكستن جو سنگین تبلیغاتی دشمن را داشتند. انجام این عملیات در ماه محرم به عنوان یكی از ماه‌های مقدس مسلمین و به ویژه شیعیان، امتداد خط فكری مجاهدانی را تشكیل می‌داد كه خود را وارثان خون حسین(ع) می‌دانستند و اینك در ماه پیروزی خون بر شمشیر می‌رفتند تا كربلای دیگری را این بار در جبهه‌های جنگ تحمیلی رقم بزنند.
عملیات محرم بزرگترین عملیات پس از عدم الفتح در رمضان بود. در این زمان قوای نظامی كشورمان در پی آن بود تا با كسب موفقیت در جبهه‌های جنگ جو سنگین روانی دشمن را بشكند و از طرفی به فضای عمومی داخل كشورمان نیز نشان دهد كه هنوز ابتكار عمل در جبهه در دست نیروهای خودی است. پس از عملیات فتح المبین و همچنین فتح خرمشهر در الی بیت المقدس، به هر دلیل عملیات رمضان با موفقیت انجام نشد. این وضعیت می‌توانست در افزایش روحیه دشمن و تحلیل روحیه خودی تاثیرگذار باشد. لذا فرماندهان عملیات محرم را در آبان ماه ۱۳۶۱ مصادف با ماه محرم و حدودا چهار ماه پس از رمضان در منطقه عملیاتی شرهانی و ارتفاعات حمرین طراحی كرده و به اجرا گذاشتند.
عملیات محرم نخستین عملیاتی بود که مهدی زین‌الدین فرماندهی آن را بر عهده داشت و آن شهید بزرگوار این مسئولیت مهم را در سن 23 سالگی بر عهده گرفت.
این عملیات در شرایطی آغاز شد كه رژیم صدام با كمك حامیان آن، توان نظامی خود را در منطقه حساس بصره برای مقابله با حمله احتمالی ایران متمركز كرده بود و از طرف دیگر با اطمینان كاذب از موقعیت خود، دست به تبلیغاتی مبنی بر اینكه ایران دیگر قادر نخواهد بود حمله‌ای صورت دهد، می زد. چنین جنگ روانی صدامیان ، به ویژه پس از یكی دو حمله محدود نیروهای ایرانی و دستاوردهای نه چندان موفق آن شدت گرفته بود. تبلیغ و بزرگنمایی تحویل هواپیماهای شكاری سوپر اتاندارد فرانسه به ارتش عراق با هدف قطع صادرات نفتی ایران و تلاش برای مرعوب ساختن توان دفاعی رزمندگان اسلام از دیگر شیوه های رژیم صدام در آن مقطع زمانی بود.
شورای امنیت در تاریخ 12/7/1361 با حضور سعدون حمادی وزیر امور خارجه عراق و بدون حضور همتای ایرانی وی تشكیل شد و وزیر امورخارجه مغرب به نمایندگی از گروه كشورهای عرب و در حمایت از رژیم عراق سخنرانی كرد. حاصل این جلسه قطعنامه 522 شورای امنیت بود كه همچون دو قطعنامه قبلی به جای كلمه ‘جنگ’ از عنوان ‘وضعیت میان ایران و عراق’ استفاده شده و با ابراز تاسف از طولانی شدن برخورد میان دو كشور ،خواستار آتش بس فوری شد. این قطعنامه توجهی به خواسته‌های مهم جمهوری اسلامی ایران از جمله تعیین آغازگر جنگ و چگونگی تامین خسارت هایی كه به ایران وارد شده بود، نداشت، بنابراین، تهران این قطعنامه را جانبدارانه ارزیابی كرده و رد کرد. رژیم عراق با سو استفاده از این موضع ایران، حمله به مناطق مسكونی شهرها و روستاهای مرزی كشورمان و حملات موشكی و بمباران‌های هوایی شهرهای دورتر را نیز گسترش داد.
بنابراین عملیات غرور آفرین محرم در آبان 61 علاوه بر انكه دستاوردهای مهم نظامی و راهبردی برای كشورمان دربرداشت، پاسخی محكم به ددمنشی های رژیم حاكم بر بغداد در حمله به مناطق مسكونی ایران نیز بود.
*اصفهان فدایی انقلاب
مرحله نخست این عملیات شامگاه دهم آبان ۶۱ با همکاری تیپ قمربنی هاشم، لشکر نجف اشرف و ۸۴ خرم آباد از ارتش جمهوری اسلامی با رمز ‘یا زینب (س)’ به فرماندهی سردار حسن باقری آغاز شد و یک هفته به طول انجامید. نیروهای ایرانی توانستند در کمتر از نیم ساعت شماری از نیروهای عراقی را به اسارت در آورده و ۵۵۰ کیلومترمربع از خاک ایران را آزاد و شهرک طیب عراق را تصرف کنند.
بامداد ۱۱ آبان مرحله دوم عملیات آغاز شد و نیروهای عراقی به محاصره کامل رزمندگان ایرانی درآمده و ۱۵۰ کیلومترمربع از زمین های اشغال شده آزاد و تعدادی از نیروهای عراقی به اسارت در آمدند . شامگاه ۱۵ آبان نیز مرحله سوم این عملیات با هدف تصرف بلندی های غرب حمرین، جاده‌ها و مراکز مهم عملیاتی آغاز شد و در این مرحله ۳۰۰ کیلومترمربع از خاک عراق و ۳۵ حلقه چاه نفتی تاسیسات عراق به تصرف نیروهای ایرانی در آمد و عملیات محرم صبح ۱۶ آبان خاتمه یافت.
در این عملیات یکهزار و ۲۵۰ نفر از شیران بیشه ایران به شهادت رسیدند که بیش از ۷۰۰ نفر آن ها از استان اصفهان بودند و سه هزار و ۲۵۰ رزمنده دیگر نیز مجروح شدند. اما مردم اصفهان تاب تحمل این همه داغ را یکجا نداشتند، به همین دلیل تصمیم گرفته شد ۳۷۰ نفر از این شهدا در ۲۵ آبان همان سال در سیل خروشان مردم اصفهان تشییع شود و سه یا چهار روز بعد نیز ۲۵۰ شهید دیگر در این شهر تشییع شد.
پس از عملیاتهای مهم فتح المبین ، بیت المقدس و ثامن الائمه و شکست‌های پیاپی عراق در این عملیات ها که منجر به عقب نشینی از شهرهای مرزی دهلران و موسیان و سایر مناطق شد نمی بایست به او فرصت خارج شدن از حالت انفعالی داده می شد. ارتش عراق پس از شکست و عقب نشینی درعملیات فتح المبین تا ارتفاعات حمرین و منطقه شرهانی موسیان در انتهای خط مرزی شهرستان دهلران مستقر شد و با استفاده از وضعیت جغرافیایی و در اختیار داشتن این ارتفاعات سوق الجیشی بسیار مهم جاده ی آسفالته مواصلاتی جنوب به غرب کشور در محدوده عین خوش دهلران (حدفاصل اندیمشک – دهلران) در تیررس خود داشت. وهمچنین چاه و میادین نفتی فراوانی در مناطق بیات، نهرعنبر و چشمه خوش دهلران که نقش مهمی در اقتصاد ایران داشتند نیز در اختیار داشت.
بنابراین هم برای وارد کردن ضربه اساسی و منفعل کردن کامل وی باید عملیاتی مهم وبزرگتر از فتح المبین دراین مناطق اجرا می شد. براساس تصمیم فرماندهان و کارشناسان نظامی ، منطقه عمومی موسیان برای طرح ریزی این عملیات مکان یابی شد و برای اولین بار از توان نظامی ارتش و هوانیروز در دفاع مقدس نیز استفاده گردید.
تیپ نجف اشرف و امام حسین از استان اصفهان برای حضور در این عملیات انتخاب شدند
محرم عملیاتی بود که عمده بار آن بر دوش فرزندان اصفهان بود و این خود برگه طلایی دیگری از مبارزات مقاومت و ایثارگری این استان است. استانی که در طول جنگ بالاترین سهم را از حضور در جبهه گرفته تا خط شکنی در عملیات و کسب موفقیت‌ها و پیروزی‌های بزرگ، توانمندی و خلاقیت‌های فوق‌العاده دفاعی و نظامی، پشتیبانی جبهه و جنگ و صدها ابتکار که همه علائم حضور جدی در میدان را نشان می‌دهد و این بار اصفهانی ها با لشکرهای امام حسین(ع)، نجف اشرف و کربلا که بیش از نیمی از کادر و فرماندهی آن اصفهانی بودند و تیپ قمر بنی‌هاشم، عملیات محرم را انجام دادند.
عملیاتی که در آغازین دقایق آن محور عبور لشکر امام حسین(ع) در التهاب طغیان رودخانه درگیر شد، ولی جوانان، بی‌محابا و تنها به خاطر ادای دین و انجام وظیفه و در اطاعت محض از فرماندهی حرکت را بر ایستایی ترجیح دادند، اما اقتضای طبیعت چیز دیگری را برای ایران رقم زده بود و رودخانه دویرج همه را در کام خود بلعید و این طلیعه ایثار و حادثه جوانان اصفهانی بود که لحظه‌ای درنگ نکردند و عملیات را تا سر منزل مقصود به پیش بردند. و این حماسه در بیست و پنجم آبان سال ۶۱ در شهر اصفهان رخ داد زمانی که بیش از ۳۷۰ شهید بر دوش مردم سرود رهایی را خواندند. روزی که مردان و زنان و مادران و فرزندان شهدا خم به ابرو نیاوردند و راست قامتان و مصمم‌تر از دیروزشان در صف ثبت نام و حضور دوباره در جبهه ایستادند که چشم جهانیان بر این عظمت خیره ماند.
پس این عظمت و بزرگی باید در تاریخ حماسه و ایثار این دیار بماند که کمترین یادمان آن ثبت این روز در تقویم تاریخ مقاومت استان اصفهان است چیزی که هر شنونده‌ای را به پیگیری و تفحص در اصل ماجرا و علل ایجاد آن می‌کشاند.
*عملیاتی که از آغاز بوی کربلا می داد
عملیات محرم از آغاز بوی کربلا می‌داد. بچه‌ها در این عملیات جور دیگر بودند، کربلا حس می‌شد و رزمندگان حسینی شده بودند.
تمام طراحی و شناسایی ها انجام شده فرماندهان از رده تیپ تا دسته، نسبت به عملیات توجیه شدند. از رزمندگان آمادگی لازم را پیدا کردم و در بعد از ظهر روز نهم آبان ۶۱ گردان‌ها یکی پس از دیگری به راه افتادند. تا پس از غروب خورشید، بر سیاهی‌ها و تاریکی‌ها یورش برند.
آسمان در هم فرو رفت و خورشید در پس ابرها مخفی شد. نم‌نم باران بچه‌ها را بدرقه می‌کرد. آرام آرام به بارش باران اضافه می‌شد.
وقتی هوا کاملا تاریک شد، رزمندگان پشت خط آماده فرمان از قرارگاه ایستادند. بارش باران بسیار تند شد و از بین شیارها جویبارهایی روان گشت. رودخانه “چیخواب” و “دویرج” در پیش بود و نیروها و سیلاب‌ها هم هر دو به سمت دویرج در حرکت بودند. از فرماندهان و نیروها برابر پیشی گرفتند و خود را به آن سوی رودخانه‌ها رساندند و گروهی ماندند.
هوا تاریک بود جز چند نفری که در کنار رودخانه منتظر عبور بودند. کسی فرو رفتن بچه‌ها را نمی‌دید. آنها برای یک لحظه متوقف نکردند چون فرمان به حرکت و عبور بود. خبر طغیان رودخانه به قرارگاه رسید. اما همچنان تاکید بر گذر از رودخانه بود، تا اینکه فرماندهان یکی پس از دیگری بر ساحل رودخانه حاضر شدند و دیگر عبور را مصلحت ندیدند. اما کمی دیر شد و حدود دو گردان، در رودخانه غرق شدند. التهاب رودخانه به سنگر فرماندهی و قرارگاه رسید. همه به فکر چاره‌ای بودند و در اینجا چاره‌ای جز توقف نبود. این محور با یک روز تاخیر و از دست دادن دو گردان، عملیات را ادامه داد.
رودخانه فتح شد. “جبل الحمرین” فتح شد. “تپه ۱۷۵” با تمام افت و خیزهایش و تمام مقاومت و جنگ تن به تن به دست رزمندگان افتاد. “زبیدات” و “شرهانی” تسلیم نیروهای اسلام شد. و عملیات تا آخر آبان‌ماه ادامه یافت. رودخانه “دویرج” به خون خانه تبدیل شد. آب که فرونشست، در بین گل ولای و شن‌زارها پیکر لاله ها جمع‌آوری گردید و این‌بار “دویرج” بود که لاله ها را دسته دسته می‌چید تا به ملت ایران و مردم اصفهان هدیه دهد.
حماسه ۲۵ آبان سال ۱۳۶۱ مردم اصفهان و تشییع ۳۷۰ شهید در یک روز را به عنوان روز حماسه و ایثار اصفهان می‌شناسیم اما این پایان حماسه و ایثار اصفهان نبود، نه فقط در دفاع مقدس بلکه در همه عرصه‌ها در طول این سالیان مردم اصفهان مشغول حماسه آفرینی بودند، از حضور پررنگ در عرصه سازندگی کشور پس از دفاع مقدس تا قیام خروشان مردم اصفهان در هشتم دی ماه سال ۸۸ علیه فتنه گران و زمینه سازی یوم الله ۹ دی، تا حضور حماسی و همیشه پررنگ مردم اصفهان پای صندوق‌های رأی و مشروعیت بخشی به جمهوری اسلامی، اصفهان همیشه درخشیده است و همیشه خواهد درخشید و هرگز مردم اصفهان اجازه نداده‌اند تا ۲۵ آبان آخرین حماسه آنها باشد و حماسه آفرینی این دیار الهی به تاریخ بپیوندد و فراموش شود، بلکه راه شهدا همیشه در شهر گنبدهای فیروزه‌ای استمرار و امتداد داشته و خواهد داشت.
