شورای نگهبان به وظیفه مهم« نظارت بر مصوبات مجلس» شناخته شود/تمام نظرات شورا روی سامانه جامع

به گزارش سرویس اساتید خبرگزاری بسیج، سخنگوی شورای نگهبان درسلسله نشست‌های تخصصی مجازی ایام الله دهه فجر«چهل و دو سال پاسداری از شرع و قانون اساسی» که به همت سازمان بسیج اساتید استان اصفهان با همکاری دانشگاه‌های اصفهان، صنعتی مالک اشتر،  دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه فنی شهید مهاجربرگزار شد، گفت: انقلاب اسلامی تنها استقرار نظام سیاسی به جای رژیم قبلی نبود، بلکه یک تلاش مقدس برای حاکمیت ارزش‌های الهی و اسلامی بر کشورمان ایران بود تا زمینه‌سازی کند برای نابودی قدرت‌های جهانی استعمارگر که به دنبال سلطه بر تمام جهان بودند.

وی با بیان اینکه پیروزی انقلاب اسلامی ایران امید مستضعفان را در جهان زنده کرد و این امید را به وجود آورد که قدرت‌های ظالم پایدار نیستند و از بین رفتنی هستند، افزود: جمهوری اسلامی ایران از مرزهای جغرافیایی فراتر رفت و به یک حرکت جهانی رسید، بالندگی و اقتدار امروز جبهه جهانی مقاومت که متشکل از جوانان مومن است، مهر تأییدی است بر واقعیتی است که از آن صحبت می‌کنیم.

طحان نظیف با تأکید بر اینکه دشمنان از هیچ اقدامی برای شکست این نظام مقدس دریغ نکردند، اما امروز نظام اسلامی و مردم به صورت همه‌جانبه و تمام عیار سربلند هستند، گفت: امروز جمهوری اسلامی ایران به کشوری تبدیل شده که در کنار حفظ استقلال موجودیت استکبار جهانی را به چالش کشیده است و قدرت‌های بزرگ به تأثیرگذاری ملت ایران در عرصه جهانی اعتراف می‌کنند.

قانون اساسی یکی از سندهای پر افتخار این انقلاب است

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه امروز جهان ایران اسلامی را به جوانانی می‌شناسد که در عرصه‌های مختلف علمی، هنری و ورزشی می‌درخشند، بیان کرد: قانون اساسی یکی از سندهای پر افتخار این انقلاب است، این قانون تحول جامعه را در گرو مشارکت همه مردم می‌داند.

وی  با بیان این که هدف از تشکیل شورای نگهبان شاید بشود در دو سه گزاره خلاصه کرد، یکی از مهمترین اهداف صیانت از موازین اسلامی و تضمین شرعی بودن نظام است. دومین هدف صیانت از قانون اساسی که شورای نگهبان تضمین کننده قانون اساسی جمهوری اسلامی هم باید باشد.

هادی طحان نظیف در ادامه با اشاره به این که اگر بخواهیم پیشینه‌ای از شورای نگهبان عرض کنم که آیا پیش از انقلاب می‌توانیم یک نهادی پیدا کنیم که عملکرد و وظایفش در این راستا باشد، گفت: می‌توانیم به قانون اساس مشروطه سری بزنیم اصل دوم قانون اساسی مشروطه که بعدها معروف شد به اصل تراز می‌توانیم بگوییم یک سابقه و پیشینه‌ای اولیه از شورای نگهبان هست یک هیاتی مرکب از 5 نفر از مجتهدین که به پیشنهاد مراجع تقلید آن زمان هست و انتخاب مجلس تشکیل می‌شد وظیفه آن بررسی مصوبات مجلس و احیانا رد مصوبات در صورتی که با قواعد مسلم اسلام تعارض و مغاریرت داشته باشد این اصل در آن قانون پیش بینی شد ولی متاسفانه عملا شاهد اجرای آن پیش از انقلاب نبودیم اما دغدغه وجود داشت در حدی که در قانون اساسی پیش بینی شد.

وی با بیان این که به دلایل مختلف این موضوع در قبل انقلاب عملی نشد، ادامه داد: دلایلی مانند این که خیلی این اصل مبهم است دوم این که شاه اعتقادی به این مهم نداشت نکته دیگر این که در قانون اساسی هم در قوانین عادی جزییاتی مشخص نشده بود نسبت به این موضوع البته اختلاف نظر هم بین نمایندگان و روشنفکران آن زمان نسبت به اجرای آن وجود داشت.

سخنگوی شورای نگهبان اظهار کرد: همه اینها و چیزهایی بیش از این باعث شدند که عملا این اصل متروک بماند و خیلی عملیاتی نشود با این که با تلاش‌های شیخ فضل الله نوری و با عضویت شهید آیت الله مدرس که یکی از اعضا بودند این اصل در قانون اساسی آمد حتی یک زمان‌هایی این هیات تشکیل شد ولی عملا خیلی حضور و بروزی از آن نمی‌بینیم ولی این دغدغه قدیمی بود که حراست و صیانت و تضمین از موازین و احکام شرعی باید صورت بگیرد.

نظیف گفت: همین آسیب‌ها باعث شد بعد از پیروزی انقلاب با دقت بیشتری نهادی مثل شورای نگهبان در قانون اساسی پیش بینی شود پیشنهادهایی بود مثلا برای ترکیب و زمان عضویت بود که در پیش نویس پیش بینی شده بود ولی آن چه تصویب شد بود این بود که یک جمع 12 نفره که شش نفر فقیه به انتخاب مقام معظم رهبری و شش نفره حقوق دان به پیشنهاد رئیس قوه قضاییه و البته انتخاب نمایندگان مجلس است.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: امام بعد از این که قانون اساسی رای می‌آورد و به تایید مردم می‌رسد تقریبا به زودی در کمتر دو سه ماه اسفندماه 58 اعضای فقیه را منصوب می‌کنند بعد که انتخابات برگزار می‌شود. اولین اقدام نمایندگان مجلس انتخاب شش حقوق‌دان است و لذا در تاریخ 26 تیر  59 شورای نگهبان تشکیل می‌شود.

نظیف بیان داشت: متاثر از آسیب‌هایی که وجود داشت بعد از انقلاب در قانون اساسی ما یکی از نهادهایی که جزییاتی زیادی نسبت به آن وجود دارد شورای نگهبان است اصول متعددی را ما شاهدیم از اصل 91 تا 99 که شاید کمتر نهادی باشد که اینقدر اصل را به خود اختصاص داده اینها همه معنا دارد نشان می‌دهد که قانونگذار اساسی ما نسبت به این موضوع چقدر حساس بودند و مردم چقدر حساس بودند دنبال چیزی بودند که اجرا بشود.

وی ادامه داد: در سایر اصول قانون اساسی غیر از اصول 91 تا 99 در اصول دیگری هم شاهد هستیم به این موضوع پرداخته مثلا اصل 4، 68، 69،72، 85، 108، 110، 111، 112،118، 121، 177 اصول متعددی است.

نظیف گفت: در اصل 4  تاکید می‌کند کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی،اداری،فرهنگی، نظانی سیاسی و غیر اینها باید براساس موازین اسلامی باشد این اصل بر همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقرارت دیگر حاکم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است. بدون اغراق حدود چند جلسه باید به آن پرداخته شود یک اصل سراسر تاکید بر این که در این کشور باید قانون بعنوان نرم افزار اداره کشور مبتنی بر موازین اسلامی باشد با مثالهای مختلف و گفته شد اگر  یک جایی از قانون اساسی توانستمم دو برداشت داشته باشیم یکی مطابق با شرع و یکی مخالف آن طبق اصل 4 ملاک  مطابق با شرع است.   

وی  با تاکید بر این که نخبگان و مردم باید انس بیشتری با قانون اساسی داشته باشند، ادامه داد: وظایف شورای نگهابان وظایف متعددی است مثلا عضویت در شورای بازنگری و همه 12 عضو شورای نگهبان عضو شورای بازنگری هستند، یا حضور در مراسم تحلیف رئیس جمهور که رئیس جمهور باید در مقابل نمایندگان مجلس و اعضای شورای نگهبان و رئیس قوه قضاییه این قسم را یاد کند؛ یا عضویت یکی از اعضای شورای نگهبان در شورای موقت رهبری یا تهیه و تدوین و تصویب اولین مجلس خبرگان رهبری، عضویت فقهای شورای نگهبان در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مواردی دیگر است.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: ولی اگر بخواهم مهمترین وظایف را عرض کنم یکی نظارت بر قوانین است از حیث این که مصوبات مجلس خلاف شرع یا  خلاف قانون اساسی نباشد، وظیفه دوم تفسیر قانون اساسی است که بسیار مهم است، سومین وظیفه نظارت بر انتخابات هست و نظارت شرعی فقهای شورای نگهبان این سه چهار وظیفه مهمترین وظایف شورای نگهبان است که در این بیش از چهل سال شورای نگهبان تمام تلاش مصروف این کرده که از این مرزها و وظایف خطیر نهایت حراست و پاسداری صورت بگیرد.

وی افزود: یک وظیفه مهم شورای نگهبان نظارت بر قوانین و مقررات است هر مصوبه ای مجلس شورای اسلامی طبیعتا باید برای شورای نگهبان ارسال شود و شورای نگهبان هم زمان مشخصی دارد براساس قانون اساسی ده روز بیشتر فرصت ندارد نسبت به مصوبه مجلس اظهار نظر بکند و اگر شورای نگهبان نظرش را اعلام نکرد خود به خود آن مصوبه تبدیل به قانون می شود.

نظیف اظهار کرد: البته قانون اساسی یک ده روز هم پیش بینی کرده که اگر شورای نگهبان زمانش کم بود می تواند از ده روز دوم هم استفاده کند نسبت به مصوباتی که در نوبت قرار می‌گیرد .

وی تاکید کرد:  اما تمام مصوبات مجلس این پروسه را باید طی کند نظارت بر مصوبات مجلس اعم از خود مجلس یا کمیسیونها که براساس اصل 85  مصوبه ای را به تصویب می رسانند مثل طرح مربوط به حمایت از خانواده  که مجلس تصویب را واگذار کرده بود به کمیسیونی.

نظیف افزود: در کنار مصوبات مجلس و کمیسیونهای داخلی مجلس، نظارت بر اساسنامه های مصوب هیات وزیران  بر عهده شورای نگهبان است که از دو جهت خلاف شرع و قانون اساسی است، دقتهای فراوانی در شورای نگهبان نسبت به نظارت شرعی و قانون اساسی صورت می گیرد.

وظیفه نظارت بر مصوبات مجلس و قوانین و مقررات از وظایف جاری شورای نگهبان است

وی تصریح کرد:  یکی از موضوعاتی که متاسفانه کمتر گفتیم و گفته شده و کمتر شورای نگهبان را با آن می شناسند همین وظیفه نظارت بر مصوبات مجلس و قوانین و مقررات است در حالیکه این وظیفه جاری ماست یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دو جلسه مفصل چهارساعته در مورد مصوبات مجلس داریم که این غیر از جلساتی است که نهادهای مشورتی و کارشناسی ما برقرار می کنند.

نظیف ادامه داد: مثلا پژوهشکده شورای نگهبان همین دیروز بعد از ظهر جلسه مجمع مشورتی حقوقی بود که نظر خودش را به شورای نگهبان نسبت به مصوباتی که در دستور کار هستند اعلام می کند همزمان  ما چنین جلسه ای را در قم داریم مجمع مشورتی فقهی که طبیعتا آن هم نظر خودش را از منظر شرعی نسبت به مصوبات اعلام می کند.

همه مصوبات بعد از اظهار نظر مجمع مشورتی و فقهی در دستور کار قرار می گیرد  

وی تاکید کرد:ما اینها را نگفتیم که تا این دو مرکز مشورتی فقهی و حقوقی مصوبه را بررسی نکند اصلا مصوبه در دستور کار شورای نگهبان  قرار نمی گیرد، پژوهشکده شورای نگهبان تا کارهای کارشناسی را نسبت به مصوبه انجام نداده  من مکرر دیدم که مصوبه ای آمده گفتن که چون نظر مثلا پژوهشکده ضمیمه نشده بگذارید جلسه آینده که نظر آنها هم برسد.

نظیف تصریح کرد: دقتهای فراوانی هم نهادهای مشورتی ما دارند گاهی دستگاهها ، کارشناسان و اطراف  موضوع را می خواهند و نسبت به آن بررسی و صحبت و بحث می کنند و نتیجه به شورای نگهبان داده می شود، در شورای نگهبان هم وضع به همین صورت است.

وی تاکید کرد: به نظرم شورای نگهبان ابتدا باید به این وظیفه شناخته شود در اذهان و رسانه ها و این را به یک معنا شاید ظلم بدانم که شورای نگهبان به این وظیفه شناخته نمی شود چون می بینم چه دقتهای فراوانی به لحاظ فقهی و حقوقی صورت می گیرد  یک وقتهایی راجع یک واژه، گزار و موضوعی ساعتها بحث صورت می گیرد.  

ارائه 88 گزارش از مبحث نظارت شورای نگهبان بر مصوبات در صفحه اینستاگرام سخنگوی شورا

سخنگوی شورای نگهبان افزود: من یک مقداری از این کارها را بعد از عضویتم در صفحه اینستگرامی خودم در قالب گزارش به مردم که حدود 88 گزارش  تا حالا ارائه شده سعی کردم اینها را منعکس کنم برخی از حواشی جلسه یا برخی از استدلالهایی که شاید برای مردم یا نخبگان جذابیت داشته باشد و رسانه ها هم استقبال می کردند.

وی بیان کرد: برای خودم ابتدا جالب و جذاب بود که شورای نگهبان به شدت نسبت به حقوق مردم حساسیت دارد هم به لحاظ شرعی هم به لحاظ قانون اساسی یعنی شورای نگهبان نسبت به قانون اساسی حساسیت دارد چون شرع و قانون اساسی ما نسبت به قانون اساسی حساسیت دارد.

نظیف گفت: ملاک نظارت شورای نگهبان موازین شرعی و اصول قانون اساسی، تفاسیر شورای نگهبان و سیاستهای کلی نظام است.

 در شورای نگهبان رای و استدلال حرف اول و آخر را می زند

وی ادامه داد: ما در جلسات شورای نگهبان نسبت به موازین شرعی رای از شش نفر گرفته می شود یعنی رای  فقها که حداقل چهار رای از شش رای باید اخذ شود در قانون اساسی همه رای می دهند و حداقل 7 رای از 12 رای را باید داشته باشیم اینجا رای و استدلال است که حرف اول و آخر را می زند از این حیث بعنوان کوچکترین و جوانترین عضو عرض می کنم که آنجا  استدلال است که حرف اول و آخر را می زند و فردی مثل من این فضا را می بیند به خودش اجازه می دهد که استدلال کند.

تمام نظرات شورای نگهبان از ابتدای انقلاب تا کنون بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان ارائه شده است

نظیف عنوان کرد: تمام نظرات شورای نگهبان از ابتدای انقلاب تا کنون بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان که در پژوهشکده شورای نگهبان وجود دارد می توانند ببینند و استفاده کنند تمام سوابق اعم از طرح، لایجه، نظر شورا که ممکن است چند با موضوع در رفت و آمد بین مجلس و شورا بوده حتی مشروح مذاکرات شورای نگهبان آن قدری که استخراج شده.

استدلال مخالفین و موفقین هم بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان ارائه می شود

سخنگوی شورای نگهبان افزود:  همچنین کاری که اخیرا انجام می شود استدلال مخالفین و موفقین هم بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان وجود دارد.

یکی دیگر از وظایف شورای نگهبان نظارت شرعی است

وی بیان کرد: غیر از نظارت بر مصوبات مجلس یکی دیگر از وظایف شورای نگهبان نظارت شرعی است مثلا نظارت بر قوانین قبل انقلاب یا حتی ممکن است بعضی از مواقع در مقام اجرا برداشتهای خلاف شرعی داشته باشد نظارت بر قوانین بعد از انقلاب، نظارت بر مصوبات دولتی، بخشنامه ها و آیین نامه ها و یکی از وجوه قابل افتخار قانون اساسی ماست که هر شهروندی می تواند اگر مصوبه ای را خلاف شرع ببینیم به دیوان عدالت اداری بعنوان شهروند جمهوری اسلامی ایران شکایت کنیم که به نظر من شهروند مثلا این مصوبه هیات وزیران خلاف شرع است، آنها اگر خلاف قانون است خودشان بررسی می‌کنند و اگر خلاف شرع است از فقهای شورای نگهبان استعلام می کنند که خیلی قابل افتخار است که از نزدیک دیده ایم که چهار پنج جلسه فقهای شورای نگهبان بررسی می کنند اینها کمتر گفته شده که البته روی سامانه وجود دارد.

شورای نگهبان از ابندای انقلاب تا کنون تفاسیر متعددی نسبت به اصول قانون اساسی دارد

نظیف بیان کرد: هر قانونی نیاز به تفسیر دارد که تفسیر قانون اساسی در کشور ما بر عهده شورای نگهبان است و  شورای نگهبان از ابندای انقلاب تا کنون تفاسیر متعددی نسبت به اصول قانون اساسی دارد شاید در اوایل انقلاب بیشتر در سالهای اخیر کمتر به فراخور چون باید تقاضای تفسیر بشود.

وی عنوان کرد: آخرین وظیفه نظارت بر انتخابات است که البته شورای نگهبان به این وظیفه بیشتر شناخته می‌شود در حالی که وظایف قبلی و خصوصا اولین وظیفه خیلی وقت بیشتری از شورای نگهبان را به خود اختصاص می دهد ولی نظارت بر انتخابات طبیعتا هر دو سه سال یکبار که ما انتخابات داریم انجام می شود شورای نگهبان ناظر انتخابات ریاست جمهوری، خبرگان، مجلس شورای اسلامی و همه پرسی هست البته نظارت بر انتخابات شورای شهر و روستا بر عهده خود مجلس هست.

 انتهای پیام/

منب: دفتر رسانه و ارتباطات اجتماعی نهضت استادی بسیج  صفهان