پنجره جمعیت فرصت طلایی برای اصلاح ساختارهای جمعیتی است/ مهمترین راه برون از بحران جمعیت پیگیری فعالیت‌های موثر بر تغییر آهنگ رشد جمعیت کشور است

به گزارش سرویس خبری بسیج جامعه زنان-خبرگزاری بسیج، - چالش جمعیتی که ایران چند دهه ای است که مانند برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی گرفتار آن شده است، بحث کاهش موالید و به تبع آن پیری جمعیت است که با روی کار آمدن دولت سیزدهم با نگاه علمی تر با اراده بیشتری به آن پرداخته می شود. قطعا استفاده از فرصت های پیش رو جمعیتی مثل باز بودن پنجره جمعیتی، توجه به سیاست های کلی جمعیت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و سیاست گزاری های تشویقی برای فرزندآوری زوج های جوان است.
در این زمینه با ملیحه سایری مدرس دانشگاه آزاد اسلامی و یکی از بانوان فعال در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی گفت وگویی انجام داده ایم.
به نظر شما چه عواملی باعث شد امروز فرایند رشد جمعیت در کشور منفی و بحرانی شود؟
کاهش جمعیت یک مشکل جهانی است که با بررسی هایی که انجام شده عوامل مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار بر کاهش باروری وجود دارد و در این زمینه چند مانع جدی هست
از جمله بالا رفتن سن ازدواج، فراهم نبودن امکانات اقتصادی و معیشتی، ادامه تحصیل، روابط نادرست دختر و پسر ،کاهش درآمدها سیاست‌های جمعیتی نادرست، افزایش ناباروری زوج ها و هزاران علت دیگر که در نهایت این کاهش منفی و بحرانی جمعیت را به دنبال داشته است. .کاهش موالید و مشکلات جمعیتی ما با شیب تند از اواخر دهه شصت شروع شد.
این یک مشکل بنیادی و عمیق است چرا که سیاست گذاری ها بر مبنای شعار فرزند کمتر زندگی بهتر بود اما این شعار کم کم به یک فرهنگ تبدیل شده و در حال حاضر شاهد پیری جمعیت و نتایج منفی آن هستیم.

به نظر شما مردم ما با توجه به مطالعاتی که در سال های اخیر به آنها داده می شود، به اهمیت بحران جمعیت پی نبرده اند، اگر اینگونه است ، مهم ترین دلیل عدم تمایل خانواده ها به فرزندآوری چیست؟
مطالعات نشان داده که علاوه بر مشکلات اقتصادی ،تفکر خانواده ها از جهت نگرانی از آینده بچه ها و تداخل فرزندآوری با علایق و تفریحات و برنامه های کاری و تحصیلی افراد می تواند به عنوان دو دلیل مهم فرهنگی و اجتماعی برای نخواستن فرزند باشد که ضرورت دارد در تدوین و اصلاح سیاست‌های جمعیتی به آنها توجه جدی بشود.
یک زمانی تبلیغ فرزند کمتر زندگی بهتر می کردند و می توان گفت که بیشترین تأثیر را در نگرش خانواده ها به فرزندآوری داشت آیا امروز با شعار و تدوین سیاست های جمعیتی می توانیم، فرزندآوری را در خانواده ها به حد سطح جانشینی برسانیم؟
بله، با توجه به اهمیت مبحث جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به پویندگی بالندگی و جوانی جمعیت اکنون کشور ما به عنوان یک فرصت و امتیاز و برای جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سالهای گذشته می باید سیاست‌های کلی جمعیت تدوین گردد و برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست های جمعیتی انجام بگیرد، همانگونه که رهبر ما سید علی خامنه ای سی‌ام اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ فرمودند که ضروری است با هماهنگی و تقسیم کار بین ارکان نظام و دستگاه های ذیربط در این زمینه اقدامات لازم با دقت سرعت و قوت صورت بگیرد و نتایج رصد مستمر اجرای سیاست‌ها گزارش شود.
به نظر شما آیا سیاست های افزایش جمعیت مانند کاهش جمعیت چشمگیر است؟
پیری جمعیت و سالخوردگی در صورت عدم تدوین برنامه مناسب پیامدهای بسیاری را برای کشور ایجاد می‌کند من جمله: کاهش عرضه نیروی کار توانمند در جامعه، نیروی کار جوان و سالم چرخ های توسعه و تولید ملی را به حرکت در می آورند و در نهایت منجر به افزایش درآمد ملی میشود .
همچنین موجب افزایش بیماری های سالمندی و مزمن خواهند شد ،جامعه کهنسال همواره با انواع بیماری های مرتبط با سن و تهدیدات سلامتی ناشی از پیری جمعیت مواجه خواهد شد .همین طور باعث کاهش بازدهی نیروی کار سالم از طریق بار تکفل ،بار تکفل یا نسبت وابستگی سالمندان شاخصی هست که در تحولات جمعیت بیانگر میزان نسبت وابستگی افراد بالاتر از ۶۴ سال افراد مولد و شاغل اقتصادی زیر ۶۴ سال است. همینطور پیری جمعیت موجب شکنندگی در برابر بروز بحران ها و مخاطرات سلامتی است..
تداوم کاهش فرزندآوری ممکن است به باروری خیلی پایین در کشور منجر شود، پیامدهای پیری جمعیت چیست؟
به طوری که به گفته کارشناسان باروری درسی سال آینده روند کاهشی خواهد داشت و کشور را با بحران جدی جمعیتی مواجه خواهد کرد و تنها راه نجات از این بحران استفاده از فرصت ۲۵ ساله طلایی پنجره جمعیتی است.
هر وقت در جامعه حداقل ۷۰ درصد از جمعیت در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال یعنی سنین فعالیت و کار باشند به اصطلاح آن جامعه در فرصت پنجره جمعیتی تعریف می شود.
در واقع پنجره جمعیت فرصت طلایی برای اصلاح ساختارهای جمعیتی هست که اگر مغتنم شمرده نشود نه تنها خودش تهدیدی خواهد بود بلکه بعد از عبور از پنجره جمعیت امکان مدیریت و ترمیم ساختارهای جمعیتی خیلی پایین و غریبه ناممکن می شود .
و همینطور به اعتقاد کارشناسان باروری در ۳۰ سال آینده شروع به کاهش خواهد کرد از این رو مهمترین چالش جمعیتی الان کشور کاهش سطح باروری است و پیری جمعیت موضوع جدی دیگر در آینده است دستگاه های حکومتی و حاکمیتی در مورد جمعیت که مهمترین مسئله کشور است و اقدامات جدی‌تری انجام داده و خانواده هایی که صاحب فرزند بیشتری می شوند را مورد حمایت قرار بدهد نقش آموزش همگانی و تغییر سبک آموزش به شیوه به وسیله شیوه های نوین آموزشی از نکات قابل توجه در این حوزه است.
مهم ترین چالش پیش روی جمعیت ایران را چه می دانید؟
راه برون رفت از این بحران جمعیتی به کارگیری اقداماتی در راستای رصد و پیگیری فعالیت‌های موثر بر تغییر آهنگ رشد جمعیت کشور می تواند باشد که از جمله این اقدامات می شود به :اجرای آموزش های پیش حین و پس از ازدواج، ارائه مشاوره فرزندآوری به گروه هدف، پیشگیری از ناباروری و پیشگیری از سقط، پیشگیری از آسیب های اجتماعی از جمله طلاق و افزایش تحکیم بنیان خانواده، افزایش مهارت های زندگی و فرزندپروری، ارائه خدمات مادران باردار و پیگیری وضعیت ویژه وضعیت مادران باردار پرخطر افزایش بارداری های برنامه ریزی شده با هدف حفظ سلامت مادر و کودک و بسیاری از اقدامات دیگر بر لزوم اجرای سیاست های جمعیتی اشاره کرد.
در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مشوق هایی چون تسهیلات اشتغال، مسکن و تامین فضای مناسب برای مادر و کودک در نظر گرفته شود.
انتهای پیام/*