نامه تاریخی سال ۶۷ امام خمینی راهبرد کاملی برای رسیدن به هنر ناب را ترسیم کرده است

به گزارش خبرگزاری بسیج،در آستانه سالروز نامه تاریخی ۳۰ شهریور ۱۳۶۹ بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی به هنرمندان و خانواده شهدای هنرمند، دومین نشست تبیین هنر انقلاب اسلامی (هنر ناب) امروزدر محل سالن همایش‌های موزه فرش ایران برگزار شد.

این مراسم با دبیری پرویز فارسیجانی برگزار شد، حجت الاسلام علی ذو علم، از اساتید حوزه و محقق اندیشه های حضرت امام و مقام معظم رهبری و رییس پژوهشگاه انقلاب اسلامی،مجید اسماعیلی، مدرس دانشگاه و مدیر عامل موزه سینما و نصراله قادری نویسنده، کارگردان و پژوهشگر تئاتر و استاد دانشگاه به بیان دیدگاهها و نقطه نظرات خود در خصوص این نامه تاریخی پرداختند.

در ابتدای این نشست نامه امام خمینی (ره) در سی ام شهریور ماه سال ۱۳۶۷ و پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ که در آن خطاب به هنرمندان و خانواده شهدا به تجلیل از هنر و هنرمندان متعهد پرداختند پخش شد. حضرت امام در نامه مذکوربا برشمردن ابعاد هنر اصیل به تقدیر از هنرمندانی پرداختند که هنرشان را در راه مبارزه با استکبار و دشمنان اسلام به کار بستند و خود در جبهه نبرد حق علیه باطل به فیض شهادت نائل آمدند.

حجت الاسلام علی ذو علم در سخنانی با اشاره به هفت پیام و رسالتی که در نامه مذکور خطاب به هنرمندان وجود دارد گفت: این پیام ۲۵۰ کلمه ای امام یک راهبرد ارزشمند است برای تبیین هنر انقلابی و اگر نیاز داریم به تدوین هنر انقلابی، ۷ نکته از این پیام را بعنوان رسالتهای هفت گانه هنر انقلابی بعنوان شاخص و صورت بندی منطقی بیان میکنم که در عرصه هنرهای مختلف به شکلی عملیاتی موثر خواهد بود.

ذو علم افزود: راجع به تعریف هنر انقلابی تعابیر گوناگونی شده اما هیچ کدام از تعابیر مذکور جامعیت این پیام را نداشته اند.اولین نکته و پیام نامه مذکور این است که هنر انقلابی باید صیقل دهنده اسلام ناب باشد و این صیقل دهندگی دارای معانی عمیقی است. دومین نکته افشاگری سرمایه داری مدرن و نقش مخرب نگاه کمونیستی است. بخشی از سرمایه داری همان اسلام آمریکایی و اسلام رفاه و تجمل است که قطعا مورد قبول جامعه نیست و این افشاگری جنبه سلبی دارد.

سومین رسالت این است که هنر باید بتواند نقاط کور و معضلات اجتماعی سیاسی و نظامی را نشان دهد و این مساله نیز از جنبه های مختلف قابل بحث است.

این مدرس حوزه و دانشگاه تأکید کرد: امروزه بخشی از مردم جامعه کاستی ها و معضلات موجود را به حساب اسلام میگذارند و حال وظیفه هنر انقلابی در این زمینه چیست؟

وی خاطر نشان کرد: رسالت چهارم این است که هنر انقلابی باید بتواند عدالت و شرافت راترسیم کند. پنجمین رسالت هنر در جایگاه واقعی خود، افشاگری تصویر زالو صفتانی است که از اسلام به ظاهر تغذیه می کنند اما از ارزشهای انقلابی و اسلامی به دور هستند.

ششمین پیام و رسالت این است که هنر باید بتواند راه ستیز با جهانخواران را نشان داده و بیاموزاند و هفتمین رسالت نیز رسوا کردن مدعیان بی درد هنر است کسانی که مدعی اند اما فقط به فکر شهوت، شهرت و ثروت هستند و کمترین نسبتی با جامعه پیرامون خود ندارند.

ذو علم در خاتمه سخنانش تکاید کرد: بنظرم باید روی این هفت رسالت کار زیادی انجام شود چرا که دارای وجوه گوناگون و دامنه گسترده ای است . ما امروزه در بخشهای مختلف هنر پیشرفتهای خوبی داشته ایم اما هنوز نیاز داریم که این شاخصه ها را تقویت کنیم و دلالتهای آن را در عرصه هنرهای گوناگون بیابیم.

نصراله قادری نیز درسخنانی با اشاره به عدم توجه به عنصر مهم نقد گری علیرغم تاکید بر این موضوع در نامه حضرت امام گفت: اولین و مهمترین نکته که عالمانه و عامدانه در این نامه مغفول واقع شده مساله مهم نقد گری است از دیدگاه فلسفی که برای تبیین آن نیازمند تعامل بین هنرمندان ،مردان دین، جامعه شناسان و فلاسفه هستیم و متاسفانه چنین بحثی که ساختار هرمنوتیک دارد در کشور ما به دلیل عدم تعامل فیمابین تاکنون رخ نداده است.

وی با اشاره به اینکه مساله که چرا چنین مساله ای تاکنون مورد غفلت واقع شده و ما مفهوم پیام را درک نکردیم به قرائت های حزبی و سیاسی و فردی سیاستگذاران دوره های مختلف باز می گردد . وی تاکید کرد نگاههای چند گانه ای به هنر وجود دارد که از طریق آن به هنر پرداخته می شود که یکی از این نگاهها تبلیغی و پروپاگاندایی است که این نوع نگاه به هنر باعث می شود که نگاه احساسی داشته باشیم .نگاه بعدی نگاه شادی آور و مصرفی کامل نسبت به مقوله هنر است وسومین نگاه نیز نگاه فانتزی است که مخاطب در چنین شکلها و نگاههایی کنشگر نیست و منفعل صرف است.

قادری ادامه داد: چهارمین شکل و نگاه، آموزشی و پداگوژی است که می خواهد اندیشه مارکسیستی را بوسیله هنر به مخاطب آموزش بدهد اما با تعطیل کردن ذهن چالشگر او وپنجمین شکل کیفی هنر، هنرفلسفی است و مراد ارایه فلسفه خاصی نیست به اینگونه که مخاطب را وادار می کند که فقط بیندیشد و نه اینکه به چه بیندیشد

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: امام میگوید هنرباید نقد گر شرایط اجتماعی و سیاسی و نظامی باشد اما زمانی که ماهیت نقد گر را نپذیریم و نقش نقد گر برای هنرمند قائل نباشیم بازی را باخته ایم.

وی افزود: هنر می خواهد ما را به آن چهار خانه ای که مدتهاست از انها فاصله گرفته ایم بازگرداند: خانه، مادر، عشق و وطن. و در واقع میخواهد ما را به خویشتن خویش بازگرداند.

نصراله قادری در خاتمه سخنانش گفت: آنچه که در این پیام آمده بسیار واضح است. اینکه نیاز مند نظریه پرداز هستیم و همانگونه که گفتم این نظریه پردازی لازمه اش تعامل بین جامعه شناسان ، فلاسفه، مردان دین و روانشناسان و... است که متاسفانه در کشور ما ظرفیت این تعامل تاکنون بوجود نیامده و حاصل نشده است.

وی تصریح کرد: مهمترین نکته پیام مذکور توجه به عرفان است . یعنی رسیدن به خویشتن خویش.حوزه عرفان به ویژه عرفان شرقی و اسلامی ویژگی های بسیار ارزشمندی دارد که همچنان برای رسیدن به آن باید تلاش کنیم و در این حوزه ضعف داریم.

مجید اسماعیلی نیز در خصوص نامه تاریخی امام پرداخت و گفت: امام (ره) حد و حدود فضای کلی انقلاب اسلامی را با تعدادی پیام و سخن مشخص کرد و در بحث هنر هم با این نامه کار عجیبی انجام‌ دادند. امام (ره) با ادبیاتی قاطع بیان می‌کند که هنر انقلابی چه باید باشد.

وی با طرح این سئوال که چرا بعد از ۴۰ سال در حوزه هنر انقلابی دارای فقر هستیم، اظهار کرد: هنر یک ما به ازایی در فضای دینی ما دارد. اهمیت هنر به مانند اهمیت جایگاه امر به معروف و نهی از منکر است. باید مفاهیم و موضوعات مختلف را به زبان هنر بیان کنیم.

این مدرس دانشگاه یادآور شد: در دنیای هنر با استعدادهایی ذاتی مواجه هستیم که نمی‌توان آن‌ها را انکار کرد. ما در ۴۰ سال انقلاب مدام به هنرمندان سفارش دادیم. حاصل این عمل را در حال حاضر می‌بینیم. مابین اندیشه و استعداد اگر تکیه و تاکید بر روی استعداد قرار داده شود وضعیت‌مان این می‌شود ولی اگر تکیه و تاکید بر روی اندیشه باشد مساله تفاوت می کند. ما از روحانیت و اندیشمندان‌مان گله داریم که اندیشه خود را برای بیان از طریق هنر ارائه نمی‌دهند و در این زمینه تعامل نمی‌کنند.

مدیر عامل موزه سینمای ایران در خاتمه سخنانش تأکید کرد: بخشی از جامعه اندیشه‌ورز ما برای تبدیل اندیشه خود به زبان هنرباید پیشقدم بشوند. در حوزه نظریه‌پردازی عرصه هنری دچار ضعف هستیم وباید در این حوزه کار جدی انجام دهیم.

پرویز فارسینجانی دبیر نشست نیز در این مراسم با بیان اینکه اساساً چرا امام (ره) این نامه را نوشت، تأکید کرد: این نامه و پیام نشان‌دهنده شناخت امام (ره) و انقلاب با هنر است. چرا ما از سال ۶۷ تا امروز مبانی هنر انقلاب اسلامی از نظر امام (ره) را بررسی نکردیم؟ ما بچه‌های هنر اسلامی چرا این موضوع را جدی نگرفتیم؟ چرا نهادهای فرهنگی انقلابی به صورت جد به هنر اسلامی نگاه نکرده است؟ چرا همچنان ۴۰ سال است نگاه سلیقه‌ای به هنر انقلاب می‌شود؟

وی تأکید کرد: هنرمند با هنر خود ابزاری برای ظلم‌ستیزی و عدالت باشد.

گفتنی است، دومین نشست تبیین هنر انقلاب اسلامی(هنر ناب) توسط سازمان بسیج هنرمندان کشور و با همکاری بسیج وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در محل موزه فرش ایران برگزار شود. سازمان بسیج هنرمندان کشور این نشست ها رابه طور منظم در آینده ادامه خواهد داد.