ممقان؛ پایتخت نخودچی جهان و شهر اقتصاد مقاومتی

به خبرگزاری بسیج، معصومه درخشان- تعریف شهرستان ممقان را به جهت تولید و فرآوری نخودچی زیاد شنیده بودم، ولی فرصت نشده بود تا از نزدیک به کارگاه‌های نخودچی این شهرستان رفته و با روند کار و مراحل آن آشنا شوم.

تا اینکه از سوی سازمان بسیج سازندگی آذربایجان شرقی برای دیدار از کارگاه‌های نخودچی تور رسانه‌ای تدارک دیده شد. تور رسانه‌ای برای سفر به پایتخت نخودچی جهان برای ساعت ۹صبح هماهنگ شد. در یک صبح دل انگیز بهاری با دوستان عکاس و خبرنگار جمع شده و آماده سفر به دیار نخودچی می‌شویم.

با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی اعم از ماسک، مایع و ژل ضدعفونی کننده و رعایت فاصله در داخل مینی بوس با تعداد محدودی از همکاران عکاس و خبرنگار راهی جاده شدیم تا به شهرستان ممقان از توابع آذرشهر که در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غربی تبریز قرار گرفته است برویم.

خوشحالی همکاران از ملاقات همدیگر که در اثر شیوع کرونا دیدار‌ها و رفت و آمد‌ها کمتر شده است دیدنی بود. تازه صحبت هایمان گل کرده بود که اعلام کردند به شهرستان ممقان رسیده ایم. در کمتر از نیم ساعت خود را در پایتخت نخودچی جهان دیدیم.

طبق هماهنگی‌های صورت گرفته به بازدید کارگاه‌های نخودچی رفتیم. با دیدن اولین کارگاه و نخودچی‌هایی که با حرارت زیاد در حال تفت دادن بودند یاد سوغات نخودچی و کشمش افتادم که هر بار پدرم از مشهد مقدس برایمان تبرک می‌آورد و ما نمی‌دانستیم این نخودچی‌ها در همسایگی خودمان تهیه و تولید و فرآوری شده و به مشهد مقدس ارسال می‌شود و سپس به عنوان سوغاتی و تبرک امام غریب نوش جان می‌کنیم.

سابقه نخودچی ممقان به ۷۰ سال قبل باز می‌گردد. در شهر ممقان در همه کوچه‌ها بوی نخودچی فضای شهر را پر کرده است، وجود یک هزار و ۳۰۰ کارگاه نخودچی فعال باعث شده است جوانان سرحال و سرزنده این شهرستان در کارگاه‌های نخودچی به فعالیت مشغول باشند و نرخ بیکاری را به صفر برسانند.

ممقان، به زبان محلی ماماغان، یکی از شهر‌های آذربایجان‌شرقی است که به‌دلیل اشتغال اغلب مردم آن به شغل نخودپزی و تامین ۹۰ درصدی این محصول فرآوری شده کشور به کشور‌های اروپایی، خاورمیانه و آمریکای لاتین صادر می‌شود.

اگر ممقان با کمترین میزان آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد، طلاق، بزهکاری و مشکلات اخلاقی و بدفرهنگی رو به روست، حاصل این است که در این شهر به سختی می‌توان بیکار پیدا کرد. مردم در کارگاه‌های کوچک و خانگی زنجیره به هم پیوسته تولیدنخودچی از جمله تهیه مواد خام، حمل و نقل، پاک کردن، فرآوری، بسته بندی و فروش را تشکیل داده و از ثروت حاصله بهره مند می‌شوند. آن‌ها ۴۰ درصد نخودچی هایشان را در بازار آجیل ایران می‌فروشند و ۶۰ درصد باقی مانده را صادر می‌کنند.

دستگاه‏های لازم برای تولید نخودچی دستگاه نخودپاک کن، سورتینگ اولیه، دستگاه آتش، دستگاه پوست کن و دستگاه سورتینگ نهایی بوده و تمامی این دستگاه‏ها توسط متخصصان بومی منطقه طراحی و ساخته می ‏شود و هر سال بر تنوع و توسعه دستگاه‏ها از نظر نوع و بهینه سازی افزوده می‏ شود.

نخودچی پای ثابت آجیل و خشکبار است و علاوه بر اینکه بازار داخلی را پوشش می‌دهد طبق صحبت‌های جواد اژدری رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار ممقان، ۱۳۰ هزار تن نخودچی در این شهرستان تولید می‌شود و با توجه به وجود پتانسیل‌های موجود و در صورت تأمین مواد اولیه کافی، ظرفیت افزایش تولید نخودچی به میزان ۲۳۰ هزار تن در سال ممکن است و ۴۰درصد آن به مصرف بازار داخلی رسیده و ۶۰ درصد آن به کل دنیا صادر می‌شود.

جوانانی که در این کارگاه‌ها مشغول هستند روی هم رفته ۱۰الی۱۵ ساعت کار می‌کنند.

کارگاه‌های نخودچی به قدری در این شهرستان فعالیت چشمگیری دارد که هشت هزار نفر به صورت مستقیم در این صنف مشغول به فعالیت هستند و از آن جایی که نخودچی پای ثابت آجیل و خشکبار است می‌توان گفت با احتساب همه فعالان این عرصه بیش از دو میلیون نفر در این صنف مشغول به کار هستند.


کل دنیا پذیرای نخودچی ممقان

در طی سفر به پایتخت نخودچی جهان بر اطلاعاتمان اضافه شد که کشور‌های همسایه، چون عراق، دبی، افغانستان و در ادامه کشور‌های آمریکایی، اروپایی، آلمان، چین، استرالیا و بسیاری از کشور‌های دیگر نیز خواهان نخودچی ممقان هستند. دانستن این