دکتر سیما اورنگ ، اظهار کرد: دیابت یک بیماری مزمن است که ارث و محیط در بروز آن نقش دارند؛ در مبتلایان به این بیماری، به میزان کافی انسولین در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود به خوبی نقش خود را ایفا نمی‌کند، در نتیجه قندخون نمی‌تواند به طور موثری وارد سلول های بدن شود و مقدار آن بالا می‌رود که منجر به بروز عوارض متعددی در بدن می‌شود.
وی با اشاره به انواع دیابت افزود: در مبتلایان به دیابت نوع یک، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می‌شود و در مبتلایان به دیابت نوع ۲، بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شود. حدود ۴ درصد از کل زنان نیز در طول زمان بارداری موقت به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند.
حدود ۵۰ ملیون بیمار دیابتی در جهان روزه می‌گیرند
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در دنیا از هر ۱۰۰ نفر حدود ۱۰ نفر به دیابت مبتلا هستند. در کشورهای مسلمان تقریبا ۴۳ درصد بیماران دیابت نوع یک و ۷۹ درصد بیماران دیابت نوع ۲، روزه می‌گیرند در نتیجه حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون فرد دیابتی، روزه‌دار هستند.
اورنگ بیان کرد: طول روزهای ماه رمضان در فصول مختلف سال تغییر می‌کند و بر حسب موقعیت جغرافیایی، زمان روزه‌داری می‌تواند تا بیش از ۲۰ ساعت هم طول بکشد بنابراین بیماران دیابتی باید دو سه ماه پیش از ورود به ماه مبارک رمضان توسط پزشک و یا تیم مراقبتی دیابت، معاینه و ارزیابی و از نظر سابقه ابتلا به بیماری دیابت، سابقه کاهش یا قبل از افزایش شدید قندخون، نوع و میزان داروهای مصرفی بررسی شوند.
وی عنوان کرد: بیشتر بیماران دیابتی نوع ۲ اگر قندخون نسبتا کنترل شده‌ای داشته باشند، به راحتی می‌توانند روزه‌داری را تحمل کنند.
اورنگ گفت: توصیه می‌شود این بیماران هنگام افطار وعده‌ای معادل صبحانه، دو سه ساعت بعد نیز وعده‌ای معادل نهار به عنوان شام و در سحری وعده‌ای معادل شام روزهای معمولی مصرف کنند.
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: در فاصله افطار تا سحری نیز باید از پرخوری پرهیز و در سحر حداقل دو لیوان آب مصرف شود. فعالیت فیزیکی منظم و مناسب نیز نباید فراموش شود. بهتر است فعالیت‌های فیزیکی معمول، در ساعاتی که فرد روزه‌دار نیست و بعد از افطار انجام شود.
وی عنوان کرد: مصرف بیش از اندازه غذاهای چرب و حاوی کربوهیدارت مانند شیرینی‌های مخصوص ماه رمضان، موجب افزایش چربی خون و افزایش وزن در بیماران مبتلا به دیابت می‌شود بنابراین باید این افراد مراقب تغذیه خود باشند.
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: رعایت رژیم دارویی و کنترل رژیم غذایی و داشتن فعالیت فیزیکی روزانه برای کنترل قندخون در طول ماه مبارک رمضان بسیار مهم است بنابراین بهتر است بیماران دیابتی روزانه وزن خود را اندازه‌گیری و ثبت کنند.
بیماران دیابتی با چه شرایطی می‌توانند روزه بگیرند؟
اورنگ با اشاره به بیماران دیابتی دارای شرایط روزه‌داری عنوان کرد: افراد چاق یا دارای وزن طبیعی، افراد دارای رژیم غذایی کنترل شده یا تحت درمان با داروهای خوراکی کاهنده قندخون، افراد دارای قند خون نسبتا مطلوب با وضعیت ثابت (نداشتن نوسانات شدید قندخون)، افرادی که در سه ماهه اخیر دچار افت قند خون مکرر (قند خون کمتر از ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر که برای درمان آن نیاز به کمک دیگران و یا بستری شدن در بیمارستان بوده است) و یا افزایش شدید قندخون نشده باشند، افرادی که مراجعه منظم به پزشک معالج داشته‌اند و افرادی که به سایر بیماری‌های پیشرفته یا عوارض مزمن پیشرفته دیابت مبتلا نباشند، می‌توانند روزه بگیرند.
این دیابتی‌ها بهتر است روزه نگیرند
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع یک، بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که چند بار در روز تحت درمان با انسولین هستند، افراد دیابتی با دیابت نوع ۲ کنترل نشده یا مبتلا به بیماری‌های حادی مانند عفونت و یا تب، افراد دارای سابقه بستری در بیمارستان به علت کاهش شدید و یا افزایش شدید قندخون در سه ماه گذشته، بیمارانی که علائم افت قندخون مانند احساس گرسنگی، ضعف و سرگیجه را نشان نمی‌دهند، بیماران دارای افت قندخون مکرر و بیماران دارای سابقه دیابت کنترل نشده مداوم، بهتر است روزه نگیرند.
وی افزود: افراد دارای سابقه کتواسیدوز دیابتی یا افت شدید سطح هوشیاری در سه ماه قبل از ماه رمضان، مبتلایان به عوارض پیشرفته دیابت مانند درگیری عروق، زخم‌های دیابتی، درگیری کلیه، درگیری عصبی شدید، بیمارانی که دیالیز می‌شوند، زنان مبتلا به دیابت که باردارند و یا شیر می‌دهند، سالمندان دیابتی به خصوص اگر تنها زندگی می‌کنند و بیمارانی که توانایی یا همکاری برای مراقبت از خود را ندارند، بهتر است روزه نگیرند.
چه زمانی یک بیمار دیابتی روزه‌دار باید بلافاصله افطار کند؟
اورنگ عنوان کرد: در صورتی که فردی در روز دچار علائم افت قندخون شود و یا در صورت اندازه‌گیری با گلوکومتر، قندخون کمتر از ۶۰ میلی گرم بر دسی لیتر داشته باشد، حتماً باید روزه خود را با خوردن شربت یا شیرینی مختصر بشکنند و سپس یک وعده غذایی کامل مصرف کند.
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: در صورتی که در ساعات اولیه روزه‌داری بعد از اندازه‌گیری قندخون با گلوکومتر، مقدار آن کمتر از ۷۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، به ویژه اگر از انسولین و داروهایی مانند گلی بنکلامید استفاده می‌شود، اگر قند خون بیشتر از ۳۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، روزه‌دار باید افطار کند.
وی افزود: اگر هنگام سحر، قند خون بالاتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، باید ۲۰ درصد از مواد غذایی سحری کم شود و دوز قرص یا انسولین با نظر پزشک تنظیم شود اما اگر قندخون بالای ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر بود، توصیه می‌شود که فرد آن روز را روزه نگیرد.
اورنگ گفت: لازم است قند خون به طور مرتب دو ساعت بعد از افطار اندازه‌گیری شود و اگر بالای ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر بود، فرد روزه‌دار ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پیاده‌روی کند و شب بعد، ۲۰ درصد از مقدار غذای افطار خود به ویژه مواد قندی و نشاسته‌ای را کم کند تا قند خون دوباره افزایش نیابد. گاهی لازم است دوز قرص یا انسولین با نظر پزشک افزایش یابد.
وی افزود: توصیه می‌شود افرادی که انسولین دریافت می‌کنند، روزانه بلافاصله قبل از افطار، دو ساعت بعد از افطار و در زمان سحر، قند خون خود را اندازه بگیرند و در صورت مشاهده علائم کاهش یا افزایش آن، بدون توجه به زمان، قند خون خود را دوباره اندازه‌گیری کنند.
رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در صورتی که فرد دیابتی برای خوردن سحری بیدار نشده، بهتر است از روزه گرفتن در آن روز منصرف شود زیرا احتمال افت قندخون و کم آبی بدن زیاد می‌شود.
