لزوم دیپلماسی هوشمندانه در رفع چالش "حق‌آبه "/به هیچ عنوان نیاز به اقدام و برخورد نظامی نیست

به گزارش خبرگزاری بسیج، با توجه به بحران آب در سیستان و بلوچستان، ضرورت تحقق بحث حق‌آبه ایران از افغانستان به یک مسئله مهم و در راستای منافع ملت ایران تبدیل شده است.

امیر عبداللهیان وزیر امورخارجه کشورمان بارها بر حق‌آبه ایران از افغانستان به عنوان اولویت‌ها و برنامه‌های اصلی وزارت امور خارجه تأکید داشته و به جدیت دولت سیزدهم در تحقق این موضوع مهم اشاره کرده است.

احمد وحیدی وزیر کشور نیز، حق‌آبه ایران از افغانستان را یک حق تاریخی برای جمهوری اسلامی و ملت ایران برشمرده و تأکید داشت: طالبان در حال حاضر می‌گوید آبی نیست و برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که آب پشت سد مربوطه (سدکجکی و بند کمال خان) وجود دارد و برای این که ابهام موجود از بین برود باید به یک تفاهم با طالبان برسیم و در هماهنگی با وزارت خارجه و طالبان، مسئولان ذی‌ربط از وضعیت آب پشت سد دیدن کنند.

آیت‌الله رئیسی هم به وزرای امورخارجه و نیرو مأموریت داد، با توجه به اهمیت حق‌آبه ایران از رود هیرمند، این مسئله را بطور ویژه و با جدیت پیگیری کنند.

با توجه به حساسیت "حق‌آبه ایران از افغانستان" در تشریح ابعاد مختلف این موضوع با ابوالفضل ظهره‌وند  سفیر سابق ایران در افغانستان به گفتگو نشستیم.

خبرگزاری بسیج_موضع‌گیری طالبان را نسبت به "حق‌آبه ایران از افغانستان" چطور ارزیابی می‌کنید و در ادامه توضیحاتی پیرامون پیشینه سیاست‌ها و دیپلماسی پیرامون این موضوع  می‌فرمایید؟

ظهره‌وند: طالبان در بحث حق‌آبه ایران از افغانستان بهانه‌جویی می‌کند، یک تفاهم‌نامه در بحث حق‌آبه ایران از رود هیرمند در سال ۵۱ به امضاء رسیده است، طبق آن جدول آبی وجود دارد و بر اساس ایستگاه آب سنگی در دهراوود، میزان بارش‌ها مشخص شده است و باید هر ماه میزان آب ثبت شده در این جدول به سمت ایران سرازیر و بخشی هم وارد دریاچه هامون شود. همچنین هامون هم حق‌آبه‌ای داشته که هم ایران و هم افغانستان از آن بهره‌مند می‌شدند.

 بیش از دو دهه است که این منطقه را خشک کردند و آبی را به سمت ایران سرازیز نکردند و اجازه ندادند کارشناسان ایران و حتی خود افغانستان  وضعیت دهراوود و میزان آب ذخیره سازی شده در پشت سد کجکی را بررسی کنند.

پشت سد کجکی همیشه آب ذخیره‌سازی می‌شود، چون منشاء آبی تأمین‌کننده ذخیره این سد مربوط به منطقه خشک هیرمند نیست، مربوط به کوه‌های هندوکش است.

بخاطر خشک شدن بستر رودخانه، اگر آب را رها کنند به سختی به سمت ایران وارد خواهد شد، زیرا زمین باید به قدری سیراب شود تا بتواند آب را نگه دارد و این یک مشکل زیر ساختی در انتقال حق‌آبه ایران از افغانستان است.

ارتباط  دریاچه هامون و مشکل عدم انتقال حق‌آبه ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

ظهره‌وند: دریاچه هامون در گذشته نه چندان دور زیستگاه چند ده هزار گاو میش بود و از طرفی هزاران تن ماهی از داخل هامون صید می‌کردند بخاطر این مسائل تهدید کننده زیست محیطی به شوره‌زار تبدیل شده است.

دولت‌های گذشته نسبت به وضع دریاچه هامون بی توجه بودند و بحث حق‌آبه ایران از افغانستان را در چارچوب درست دیپلماسی پیگیری نکردند و در نهایت یک همچین وضعیتی پیش آمده است. دولت اصلاحات نسبت به بهانه‌جویی ها در مورد حق‌آبه ایران از افغانستان سکوت کرد و شرایطی را بوجود آوردند که این مشکل بعد از دو دهه به عنوان میراث دولت‌های گذشته به وضعیت فعلی رسیده است.

این موضوع به یک مشکل ریشه‌دار تبدیل شده و طالبان  این حق جمهوری اسلامی ایران را به دلایل مختلف نمی دهند، زیرا عدم انتقال حق‌آبه ایران از افغانستان مطالبه و خواسته آمریکایی‌ها و انگلیسی‌هاست و دنبال تغییر در اکوسیستم این منطقه و جابجایی جمعیت بودند و این مسئه قطعاً تأثیرات امنیتی به همراه دارد.

به هیچ عنوان نیاز به اقدام و برخورد نظامی نیست

با توجه به افق دیدتان به مسائل حاکم بر افغانستان و ماهیت طالبان، به عنوان سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، چه راه‌کارهای دیپلماتیکی را در تحقق این موضوع به عنوان یک بحث گره‌خورده به منافع ملی کشور پیشنهاد می‌کنید؟

ظهروه‌وند: به هیچ عنوان نیاز به اقدام و برخورد نظامی نیست، مشکل ما در گذشته و حال این بوده است که با دولت به معنای واقعی در افغانستان مواجه نبودیم و طرف ما دولت این کشور نبود، طالبان یک جریانی هستند که هویت و ساختار آنها معلوم نیست و مشخص نیست که چه کسی به اینها دستور می‌دهد و چکار می‌کنند.

طرح‌های دیپلماتیک ایران نسبت به حق‌آبه ایران از افغانستان نیاز به تحول دارد

بحث حق‌آبه ایران از افغانستان به یک موضوع مزمن تبدیل شده است و باید نوع نگاه‌مان به افغانستان به ویژه این مسئله تغییر کند. طرح‌های دیپلماتیک ایران نسبت به حق‌آبه ایران از افغانستان نیاز به تحول دارد.

جمهوری اسلامی ایران میزبان میلیون‌ها تبعه افغان در کشور است و آمریکایی‌ها از طرفی تنش و بحران را در افغانستان تشدید می‌کنند و تیم دیپلماسی ایران در این راستا باید هوشمندانه عمل کند که چه طرح و روشی را در پیش بگیرد.

لذا قبل از چالش با شرایط داخلی در افغانستان باید نگاه خاصی به حل مشکل آب سیستان و بلوچستان داشته باشیم و نگاه متفاوت و تصمیم جدی در این رابطه در پیش بگیریم و تأثیرات ژئوپلتیکی را مورد توجه قرار دهیم.

ت/2623

انتهای پیام/