راز ماندگاری نوحه‌های یزدی چیست؟

یزد مهد شعرای عاشورایی

رویداد جان‌گداز شهادت امام حسین (ع) و یارانشان از گذشته‌های دور تا به امروز جلوه‌های گوناگونی در شعر و ادب فارسی داشته است. از دلایل ماندگاری نوحه‌های یزدی بهره‌مندی از شعرهای نغز و پرمعنا بوده است.
کد خبر: ۹۵۲۹۱۱۲
|
۰۲ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۸:۲۷

به گزارش خبرگزاری بسیج از یزد، شعرای دوستدار اهل‌بیت (ع) از همان قرون ابتدائی اسلام و در دوران سیاه استبداد اموی و عباسی همواره حاكمان خودسر، هوسران و غاصب را به‌شدت نكوهیده و به افشاگری آنان پرداخته و رهبران راستین و مظلوم خویش را ستوده و به جنبه بُكائی شعر اكتفا نکرده و می‌كوشیدند تا خفتگان را بیدار و بی‌خبران را آگاه كنند و نقاب تزویر را از چهره‌ی زشت دشمنان حق و عدالت بردارند که البته در این راه غرامت‌های سنگینی هم پرداخته‌اند. از جمله این شاعران می‌توان به هاشمیّات كُمیت، مراثی دِعبل و مدایح سید اسماعیل حِمیَری اشاره کرد.

بسیاری از شاعران فارسی‌زبان از جمله شاعران یزدی در دوره‌های مختلف همواره کوشیده‌اند در شعر خویش به نحوی به مصیبت کربلا بپردازند.

استان یزد نیز از دیرباز سرزمین شاعران نام‌آور و دوستدار اهل‌بیت (ع) همچون وحشی بافقی و فرخی یزدی بوده و امروز نیز شعرای ارزشمندی در این دیار پرورش‌یافته و در وصف خاندان رسالت و حماسه شورانگیز عاشورا اشعاری پر محتوا سروده‌اند.

بسیاری از این اشعار در نوحه‌های یزدی به کار برده شده و رمز ماندگاری این نوحه‌ها در اذهان شده است. با مطرح‌شدن یک نوحه، مردم زیادی تمایل دارند تا بدانند شاعر آنچه کسی بوده است.

در ادامه در مورد تعدادی از شاعران یزدی که اشعار آیینی‌شان در هیئات مختلف دارالعباده مطرح می‌شود را می‌خوانید:



سید محمود الهام‌بخش
سید محمود الهام‌بخش متخلص به «الهام» در ۲۰ بهمن ۱۳۳۳ در ابرندآباد یزد به دنیا آمد. وی پس از تحصيلات مقدماتی در يزد، در سال ۱۳۵۸ مدرك كارشناسی زبان و ادبيات انگليسی را از دانشگاه تهران گرفت و به مدت سه سال در تهران به تدريس زبان انگليسی پرداخت.

سپس در ۱۳۶۸ دورۀ كارشناسي ارشد زبان و ادبيات فارسی را با پایان‌نامۀ «زیبایی‌شناسی امثال فارسی» در دانشگاه تهران گذراند و در ۱۳۷۶ سال درجۀ دكتری زبان و ادبيات فارسی را اخذ کرد.

الهام‌بخش بیش از ۴۰ سال در مدح اهل‌بیت شعر سروده و هیئت‌هایی نظیر بعثت، باغ گندم، صفائیه، لردکیوان و هیئاتی از شاهدیه از اشعار او بهره برده‌اند.

عالیه مهرابی
شاعره عالیه مهرابی در سال ۱۳۵۹ در شهر یزد متولد شد. این شاعره یزدی از سال ۱۳۷۴ به‌صورت جدی مقوله شعر را با شرکت در محافل ادبی شهر یزد آغاز کرد و در حال حاضر سابقه‌ای ۲۸ ساله در این زمینه دارد.
مهرابی اشعار زیبایی را در رثای حضرت اباعبدالله الحسین سروده و هیئت‌هایی همچون مریم‌آباد و امامزاده جعفر (ع) از اشعار وی استفاده کرده‌اند.

کاظم حلبی کار
کاظم حلبی کار در سال ۱۳۲۱ در یزد متولد و ۴۹ سال است که درزمینهٔ شعر و شاعری فعالیت دارد.
وی که تخلص ساقی را برای خود برگزیده اشعار عاشورایی خود را در اختیار هیئاتی نظیر فهادان، کوی تل، ملافرج‌الله، کوی میرقطب، کوی زنگی و علقمه امام شهر قرار داده است.

عباس افضلی
زنده‌یاد استاد عباس افضلی متخلص به «نادم» متولد سال ۱۳۱۲ در یزد است که در طول ۶۳ سال پرداختن به شعر و ادب، اشعار پرمغز و پرمحتوایی را در موضوعات مختلف خصوصاً با مضامین اهل‌بیت (ع)، ادبیات انقلاب و دفاع مقدس سروده است.

وی در ۱۹ خردادماه سال ۱۳۹۵ پس از طی یک دوره بیماری به رحمت ایزدی پیوست.

اشعار استاد نادم که بیش از ۳۰ سال در هیئت‌های کاشان مورداستفاده قرار گرفته، در یزد نیز علاقه‌مندان به خود را دارد.
هیئاتی همچون عاشورا، امامزاده جعفر، نعیم‌آباد، مسجد جامع، غدیر امیرآباد و پشت باغ از جمله هیئت‌هایی هستند که از اشعار مرحوم نادم در نوحه‌خوانی‌های خود استفاده کردند.

سید تقی تجویدی
سید تقی تجویدی متخلص به «ساغر» در سال ۱۳۳۷ در یزد به دنیا آمد که در حدود ۴۶ سال سابقه سرودن شعر دارد. وی درزمینهٔ رثای اهل‌بیت (ع) نیز سروده‌های زیبایی را خلق کرده که هیئت دارالحسین و چند هیئت اصفهانی از آثار این شاعر یزدی بهره برده‌اند.

حسن ابویی
حسن ابویی از شاعران آئینی یزدی است که در سال ۱۳۱۹ به دنیا آمد. ابویی تخلص «سعید» را برای خود برگزید. وی در حدود نیم‌قرن سابقه در سرودن شعر و به‌ویژه اشعار عاشورایی دارد و هیئات یعقوبی، مالمیر، سید فتح‌الدین رضا، سرسنگ و برخی از هیئت‌های حومه یزد از اشعار وی استفاده کردند.

حسین نجاریان
سالک یزدی تخلص حسین نجاریان از شعرای به نام و مشهور استان دارالعباده است. نجاریان در سال ۱۳۳۳ چشم به جهان گشود و از ۲۲ سالگی شروع به سرودن شعر کرد. وی درزمینهٔ سرودن اشعار اهل‌بیت (ع) نیز تبحر داشته و هیئات مسجد جامع، سیدالشهدا، سیدالصحرا، اکبرآباد، نصرآباد، فاطمیه (خ انقلاب)، غدیر (امیرآباد)، نصرت‌آباد و برخی هیئت‌های حومه یزد از اشعار سالک بهره برده‌اند.

حسین شاکر
حسین شاکر شاعر و مرثیه‌سرای شهیر یزدی در سال ۱۳۳۳ در خانواده‌ای ادب‌پرور به دنیا آمد. حسین راه و رسم شاعری را در سنین جوانی در محضر پدرش مرحوم استاد عباس شاکر فراگرفت و بیش از ۳۰ سال سابقه سرودن اشعار آئینی و حماسی دارد.

شاکر که تخلص «آتش» را برای خود برگزیده، اشعار خود را در اختیار هیئت‌هایی نظیر خلف باغ، خواجه خضر، علی‌اصغر (کوی زیبا)، چهارده معصوم، آب‌شور و چندین هیئت در حومه یزد قرار داده است.

احمد محبی
احمد محبی شاعر شعر «نهاد پا در فرات» در سال ۱۳۳۴ در محله فهادان یزد دیده به جهان گشود و در خانواده‌ای مأنوس با ادبیات پرورش یافت برادر بزرگ‌ترش مرتضی محبی متخلص به صابر یزدی بود که در سنین جوانی از دنیا رفت. وی ۳۵ سال از عمر خود را در راه اهل‌بیت (ع) و سرودن اشعار عاشورایی گذراند.

هیئت‌های فهادان، کوچه بیوک، مریم‌آباد، شاه ابوالقاسم، ملافرج الله و هیئت‌هایی از گرگان، کرمان، تهران و استانبول از اشعار محبی برای عزاداری سالار و سرور شهیدان استفاده کرده‌اند.

عباسعلی صمصامی
عباسعلی صمصامی در سال ۱۳۴۶ دیده به جهان گشود و از سن ۲۳ سالگی قدم در وادی شعر و شاعری گذاشت.

بیشترین آثار این شاعر یزدی در مدح و منقبت خاندان رسالت و حماسه عاشورا است. مجموعه اشعار صمصامی در قالب نوحه در مجلدی به نام غم‌نامه نینوا و شهید آسمانی به چاپ رسیده است.

هیئات آب‌شور، پل نواب، گنبد سبز، سرسنگ، مالمیر، سیدالشهدا، پارک شهر، کوی زیبا، یعقوبی، نعیم‌آباد، صفائیه، علقمه، گلچینان، خیرآباد، کوشکنو، زنگی، کوی زرگری، کوی مهدیه، سید فتحالدین رضا، ملا فرج‌الله، مریم‌آباد، حسن‌آباد و برخی هیئات حومه یزد از جمله هیئاتی هستند که از اشعار صمصامی بهره برده‌اند.

جلیل کارگر
جلیل کارگر متخلص به «جلیل» متولد ۱۳۵۳، سابقه ۲۲ ساله درزمینهٔ سرودن اشعار آئینی و مذهبی دارد و هیئت‌های خیرآباد، کوچه بیوک، ابوالفضل، بلوار نواب صفوی، ابوالفضل (بلوار استقلال)، ملاباشی، رحمت‌آباد و برخی هیئات حومه یزد از اشعار وی استفاده کردند.

محمدعلی کریمی
محمدعلی کریمی متخلص به مجنون در سال ۱۳۵۰ دیده به جهان گشود. کریمی در طول ۲۸ سال شاعری اشعار و نوحه‌های زیبایی را در خصوص حادثه عاشورا سروده که هیئات ابوالفضل کوی سعدی، مالمیر، اکبرآباد، پنبه‌کاران، علی‌اکبر (کوی حنا) و هیئات حومه یزد زیبایی اشعار وی را مورداستفاده قرار داده‌اند.

شاعران آیینی باید دل در گرو آرمان‌ها و ارزش‌های اسلامی داشته باشد و اگر در این کار موفق باشد آرمان‌ها خواه‌ناخواه در شعرش نشان داده خواهد شد. شاعران عاشورایی به خودسازی پرداخته تا دل‌های مشتاقی که دل در گرو این ارزش‌ها دارند، زمینه خلق و بروز بیشتری پیدا کنند. این شاعران تلاش می‌کنند، آسیب‌های موجود را به دقت شناسایی و برطرف کنند.

ارسال نظرات
پر بیننده ها
آخرین اخبار