به گزارش خبرگزاری بسیج از البرز، دوران تحصیل همیشه با این موضوع انشاء ذهنم درگیر می‌شد؛ علم بهتر است یا ثروت؟ گا‌ها از روی نوجوانی ثروت را انتخاب می‌کردم، اما بعد از چند روز که از زمان ارائه انشاء ام می‌گذشت نظرم عوض می‌شد، امروز که داشتم مصاحبه با نخبه جوان بسیجی را آماده انتشار می‌کردم، یاد آن شب‌هایی افتادم که چقدر به خاطر دو کلمه علم و ثروت با ذهنم جنگیدم، اما بعد از سال‌ها متوجه شدم این کلمات فقط وقتی معنا دارند که ضلع سوم آن یعنی صلح نیز در جریان باشد، نه تنها صلح در جامعه بزرگ (جهان)، بلکه ثروت و علم در راستای صلح جوامع کوچک تا بزرگ...
اگر علم و ثروت در خدمت صلح قرار بگیرد، دیگر شاهد ناامنی نخواهیم بود، دیگر شاهد نخواهیم بود که پزشکان اسرائیلی برای قتل عام کودکان فلسطینی بیانیه صادر کنند و از این قتل عام وحشیانه حمایت کنند.
اگر علم در راستای انسانیت باشد دیگر شاهد نخواهیم بود، کسی در کسوت پزشکی بر جسم بی جان جوان بسیجی سید روح الله عجمیان لگد بزند.
امروز یک جوان بسیجی سعی کرده است این دو عنصر علم و ثروت را در راستای سلامت و امنیت مردم به کار گیرد ...
گفتگوی تفصیلی سیده زهرا فوج خبرنگار خبرگزاری بسیج، با سید حامد مرتضوی مخترع جوان بسیجی حوزه ۳۱۳ شهید دستواره ناحیه مقاومت بسیج امام رضا (ع) شهرستان فردیس و دارنده مدال طلای جهان برای اختراع داروی ضدسرطان، را در ادامه می‌خوانید:
لطفا خودتان را معرفی کنید:
سیدحامد مرتضوی، دانش آموخته در حوزه علوم دارویی، مخترع و نویسنده و محقق طب ایرانی؛ پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی، عضو فدراسیون مخترعان جهان از استان البرز شهرستان فردیس و اصالتا تبریزی هستم.
انگیزه شما برای ساخت داروی ضد سرطان چه بوده است؟
سال‌ها است که انواع مختلف بیماری سرطان در نقاط مختلف جهان به ویژه کشورمان موجب مرگ و میر‌های بسیاری شده و می‌شود.
بر اساس نظرات کارشناسان و پزشکان، انواع سرطان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر انسان‌ها بعد از ناراحتی‌های قلبی و عروقی در بزرگسالان طی یک دهه اخیر است و این روند تا سال‌های آتی با شدت بسیار بیشتری افزایش خواهد یافت.
نگرانی و حتی ترس مردم از این بیماری، به دلیل ناشناخته بودن آن و عدم وجود دارو‌هایی است که بتوان به درمان هدفمند آن امید داشت.
این موضوع تنها مربوط به ایران نیست و امروزه اکثر مردم جهان معتقد هستند که راه حلی زیادی برای درمان انواع سرطان وجود ندارد و باید پیشگیری در افراد سالم و حتی بعد از مبتلا شدن در افراد؛ کنترل بیماری سرطان را بصورت هدفمند و نقطه‌ای انجام داد.
چرا دارو ضد سرطان؟
انگیزه‌ی خود را در کشف دارو ضد سرطان، مشکوک بودن یکی از بستگانم به این بیماری می‌دانم، نمی‌توانستم فکرش را هم بکنم، این بیماری به بستگانم برسد و من تنها نظاره گر این بیماری باشم، بنابراین سعی کردم راهی برای مقابله با این بیماری نه تنها برای اقوام خود بلکه برای تمام مردم در ایران و جهان پیدا کنم.
سال‌های گذشته از طرف سازمان بهداشت جهانی اعلام شد، مردم جهان نیاز به دارویی دارند که علاوه بر اینکه ضدسرطان و آنتی اکسیدان باشد بلکه در درمان سرطان بکار رفته باشد که هم افراد سالم بتوانند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند و افراد بیمار هم بعنوان داروی ضدسرطان به صورت هدفمند به اولین نقطه تشکیل شونده سرطان نفوذ کند که بنده مطالعات و تحقیقاتم را دراین زمینه شروع کردم.
سرانجام به سختی توانستم به فرمولی دارویی دست پیدا کنم که طبق مطالعات بنده این دارو در از بین بردن سلول‌های سرطانی موثر است و در متعادل نمودن سیستم ایمنی بدن تاثیرات مثبتی به جای می‌گذارد.
دغدغه علمی شما به عنوان جوان چیست؟
همان‌گونه که می‌دانیم سرطان سومین عامل مرگ و میر در کشور است و در طی ده سال آینده شیوع آن سه برابر خواهد شد.
مشکل سرطان فراتر از اعداد مربوط به مرگ و میر آن است؛ چراکه از یک‌سو به دلیل هزینه‌های سنگین درمانی، آسیب شدیدی به عملکرد اقتصادی خانواده می‌زند و از سوی دیگر به دلیل ابتلای بیماران به افسردگی و اضطراب منجر به افت کیفیت زندگی آنان می‌شود، درمان سرطان نیازمند همکاری نزدیک متخصصان رشته‌های مختلف می‌باشد و در طی بیش از یک دهه فعالیت علمی توانسته‌انم به موفقیت‌های شگرفی در پیشگیری و کنترل بیماری سرطان دست یابیم.
آیا در راه و عرصه علمی موانع داشتید و آن را چگونه احصا کردید؟
رهبرمعظم انقلاب تاکنون بار‌ها از «میانبر علمی» صحبت کرده‌اند و رسیدن به قله‌های پیشرفت علمی دنیا را تنها از این طریق امکان‌پذیر دانسته‌اند، کلمه‌ی میانبر یعنی هر چیزی که راه را کوتاه کند و باعث شود ما سریع‌تر به مقصد برسیم؛ ضمناً معنی خط‌شکنی و نوآوری نیز می‌دهد. از طرف دیگر می‌دانیم که رهبر انقلاب به هیچ‌وجه مرعوب‌شدن در برابر کشور‌های پیشرفته را نمی‌پذیرند، مقام معظم رهبری معتقدند که ما باید دارای خودباوری باشیم و مسیر پیشرفت علمی در کشور نباید مسیری تقلیدی باشد.
ما باید به «تولید علم» فکر کنیم و خود را دارای توانایی ابداع و نوآوری بدانیم. همچنین دیده‌ایم که ایشان چشم‌انداز کشور را صرفاً اول‌شدن در منطقه نمی‌دانند، بلکه آن را اول‌شدن در تمام دنیا -در طول پنجاه سال- دانسته‌اند، این‌ها همه تنها با رفتن از «راه میانبر» ممکن است و از راه‌های عادی نمی‌توان به این اهداف رسید، ولی برخی از این کلمه چنین برداشت کرده‌اند که ما حتماً باید از راه‌های عجیب و غریب به توسعه‌ی علمی بپردازیم وگرنه موفق به پشت سر گذاشتن رقبا نخواهیم شد.
به نظر من، مصداق «راه میانبر» در کلام رهبر انقلاب، هم دستیابی سریع‌تر و با روش‌های بدیع به همین علوم موجود در دنیا است و هم نوآوری و کشف مرز‌های جدیدی از علم که هنوز کشور‌های دیگر به آن حتی فکر هم نکرده‌اند. هر دوی این‌ها مصداق «راه میانبر» است، چون در هر دو مورد ما راه را کوتاه کرده‌ایم.
رهبر معظم انقلاب بار‌ها از حرکت دانشمندان کشور در مواردی مانند فناوری هسته‌ای و صنایع دارویی تشکر کرده‌اند و اینکه این عده باعث دستیابی ما به فناوری‌هایی شده‌اند که در مسیر عادی شاید ده‌ها سال دیگر هم به آن‌ها دست پیدا نمی‌کردیم، به‌ویژه با توجه به اینکه کشور‌های استکباری موانع بسیاری بر سر راه دستیابی کشور‌ها به برخی فناوری‌های راهبردی و حساس قرار می‌دهند، اینکه جوانان، دانشمندان و پژوهشگران ما بتوانند با پیگیری و تلاش خودشان این علوم را به دست بیاورند، از نظر رهبر انقلاب بسیار با ارزش است؛ اما ایشان به پیمودن مجدد راه‌های رفته توسط دیگران، ولو سریع‌تر از حالت عادی قانع نیستند.
مقام معظم رهبری معتقدند ما می‌توانیم راه‌های جدیدتری را نیز در جهان علم کشف کنیم: «من می‌گویم در زمینه‌ی علم و فناوری، آن کاری را که ذهن بشر به آن دست نیافته است، آن را وجهه‌ی همت قرار بدهید و دنبال بکنید، این‌طوری است که ما خط مقدم علم را شکسته‌ایم و یک قدم به جلو برداشته‌ایم، البته برداشتن قدم‌های جدید، مستلزم پیمودن راه‌های رفته‌شده و طی‌شده به وسیله‌ی دیگران است، در این شکی نیست، اما هیچ‌وقت نباید ذهن را از کاوش و جست‌وجو برای یافتن راه‌های میانبر محروم و ممنوع کرد.»
مهاجرت نخبه‌ها و یا حتی خودتان دغدغه نسل جوان شده است، در این باره نظر خود را بیان کنید:
همکاری با نخبگان علمی مقیم کشور‌های مختلف چند سالی است که مورد توجه بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری است، برای این موضوع فراهم کردن شرایط برای بازگشت نخبگان به ایران و انجام کار‌های مطالعاتی و علمی در حوزه‌های مختلف با هدف قدم برداشتن در مسیر دانش انجام می‌شود، آمار‌های دریافتی از معاونت علمی و فناوری حاکی از این است که تاکنون حدود ۳ هزار نفر از افراد نخبه مقیم خارج از کشور تحت این همکاری‌ها به کشور بازگشته‌اند، نکته قابل توجه در خصوص این افراد این است که حدود ۲۳۰۰ نفر از آن‌ها تجربه زندگی بیش از ۵ سال در خارج از کشور را دارند.
دانش محوری را در عرصه‌های مختلف چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نقش تأثیرگزار دانش در زندگی انسان بر هیچ کسی پوشیده نیست چرا که دانش باعث پیشرفت انسان‌ها در سطوح سه گانه (فردی، گروهی و سازمانی) می‌شود، البته اگر به خوبی مدیریت نشود کارایی و اثر بخشی لازم را نخواهد داشت.
در سیره حضرت امام جعفر صادق (ع) گزاره‌های که امروزه از آن‌ها به عنوان عناصر بنیادین مدیریت دانش نامبرده می‌شود بخوبی قابل مشاهده است؛ امام جعفر صادق (ع) با توجه به اهداف که داشته است نه تنها که توجه ویژه به عناصر همچون: شناسایی دانش، اکتساب و خلق دانش، توسعه دانش، توزیع دانش، بهره گیری از دانش مفید، حفظ و نگهداری دانش، ارزیابی و بازخورد گیری دانش داشته است؛ بلکه از مطالعه سیره قولی و عملی ایشان بدست می‌آید که خود دارایی الگویی خاص از مدیریت دانش بوده که از همین طریق آن حضرت توانسته است به آموزش شاگردان بسیار کارآمد در علوم مختلف، تولید علم و نو آوری و تولید سرمایه انسانی توفیق یابد، لذا لازم است که ما در سازمان‌ها به خصوص در بخش‌های آموزشی_فرهنگی از الگویی آن حضرت پی روی کنم و آن را سرمشق رفتار‌های خود قرار دهیم.
به نظر شما ایده‌های که به عنوان فعالیت و یا تز به دانشجویان داده می‌شود، کاربردی است و یا خیر؟
تشویق دانشجویان به یادگیری و بحث علمی باید صورت پذیرد، دانشجویان زمانی یک موضوع را با تمام وجود یاد می‌گیرند که مدت‌ها درباره آن فکر کرده و صحبت کرده باشند، درواقع، یادگیری علمی و هدایت بحث به شکلی معنادار می‌تواند عرصه‌ای را برای بیان ایده‌های جدید، تفکر انتقادی و بیان نظرات در اختیار دانشجویان قرار دهد و آن‌ها را در سطح عمیق‌تری درگیر مباحث آموزشی کند.
به نظر شما جوانان تحصیل کرده در این برهه از زمان در جامعه چه مسئولیتی دارند؟
ما در گذشته و در تاریخ علم کشور نیز دیده‌ایم که ستاره‌هایی همچون ابوعلی‌سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ بهایی و مانند ایشان فقط پیرو دانش زمان خود نبودند، بلکه با استعداد‌های خارق‌العاده‌شان توانستند راه‌ها و افق‌های جدیدی را در عرصه‌ی علم بگشایند، منظور رهبر معظم انقلاب در بحث میانبر علمی این است که ما نباید فقط با دنباله‌روی از علوم دیگران، به پیشرفت نائل آییم، بلکه می‌توانیم مسیر‌های جدیدی را باز کنیم و مانند گذشته، پیشاهنگ حوزه‌های جدید علم باشیم، تحقق این امر نیز این‌گونه امکان‌پذیر است که دانشمندان ما با توکل بر خدا و خودباوری، به حوزه‌های جدید علم ورود کنند و اجازه ندهند کلیشه‌ها و عادت‌های متداول علمی، ذهن و خلاقیت آن‌ها را محدود سازد.
فکر می‌کنید چقدر از ایده‌های که در دانشگاه و ... تولید می‌شود، با نیاز جامعه همسو است؟
تکمیل چرخه‌ی تولید ثروت، از علم نیز یکی از دغدغه‌های مهم رهبر معظم انقلاب است، به نظر من بزرگ‌ترین رویداد علمی در کشور، تبیین «چرخه‌ی تولید ثروت از علم» توسط رهبر معظم انقلاب بوده است.
این رویکرد و اقدام ایشان را نمی‌توان یک رویداد نامید، بلکه یک انقلاب زیربنایی در حوزه‌ی علم و فناوری است، این یک تحول بینشی بوده که سرمنشأ همه‌ی تحولات مربوط به رشد علم و فناوری در کشور است، تا قبل از بیان این بینش توسط ایشان، ما در کشور معضلات لاینحلی در علم و پژوهش داشتیم.
برخی از این معضلات به قرار زیر است:
از نگاه دانشگاهیان، «پژوهش» یک فرآیند بی‌تعهد و بدون مسئولیت تلقی می‌شد که همواره حاکمیت باید آن را تغذیه و حمایت می‌کرد، به امید آن‌که در آینده‌ای نامشخص منتهی به نتیجه گردد، از نگاه صنعت نیز پژوهش یک اقدام تجملاتی به حساب می‌آمد که باید اساتید را سرگرم و مشغول می‌کرد تا آن‌ها برای دستگاه‌های اجرایی و مسئولیت‌های سنگین ایجاد مشکل نکنند! در این فضا علی‌رغم سال‌ها تلاش، تعامل صنعت و دانشگاه هرگز به صورت جدی اتفاق نیفتاد.
در آن فضا، تولید فناوری از پژوهش و تبدیل فناوری به تولید و ثروت، به عنوان امور ضد ارزشی و به‌دور از شأن عالمان تلقی می‌شد.
نتیجه‌ی این بینش، مصداق زنبور بی‌عسل و درخت بی‌ثمر بود که کشور علی‌رغم صرف هزینه و نیروی انسانی، عایدی بسیار محدودی داشت.
رهبر انقلاب اسلامی با تبیین این زنجیره و متعهد کردن ارکان آن، یک نظام بینشی برای اقتصاد دانش‌بنیان را پایه‌گذاری کردند.
اصل این بینش، کامل و فاقد ضعف است، رهبر انقلاب نه‌تن‌ها این بینش را تبیین کرده، بلکه ساختاری هوشمندانه را در رأس نظام اجرایی کشور برای آن پیش‌بینی کرده‌اند. ایجاد پست معاونت رئیس‌جمهور بهترین ساختاری بوده که برای پیاده‌سازی این بینش، پیش‌بینی شده است.
فضای علمی کشور را چگونه می‌بینید؟
براساس پایگاه‌های استنادی جهان غرب و بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد، صندوق بین‌المللی پول، سازمان جهانی گردشگری، سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، سازمان بهداشت جهانی، بانک جهانی، انجمن جهانی فولاد و...، به بررسی جایگاه امروز ایران در حوزه‌های مختلف پرداخته است میتوان متوجه شد که دانشمندان و پژوهشگران و مخترعان ایرانی، بر اساس آمار این پایگاه‌های استنادی بین‌المللی در حوزه‌های سلامت، علم و فناوری، بهداشت، آموزش، صنعت، بازار، انرژی و...، رتبه ایران بین ۲۰۶ کشور برتر دنیا، زیر ۲۰ است.
تاکنون چه طرح‌ها و پروژه‌هایی را اجرا کرده‌اید؟
مخترع دارویی در زمینه‌های مختلف درمانی:
۱. ضدکیست و ضدنئوپلاسمی
۲. ضد سرطان
۳. تسکین دهنده سردرد و میگرن و سینوزیت
۴. ضددرد‌های مفاصل
۵. رفع مشکلات گوارشی و کمک به رفع مشکلات کبدی
۶. کمک به رفع مشکلات کلیوی
۷. مکمل‌های ورزشی
۸. دهانشویه
۹. محصولات پوست ومو
و البته تحقیقاتم را به فضل و لطف الهی درزمینه‌های مختلف درمانی دیگر نیز انجام می‌دهم.
شما در بخش‌ها و عرصه‌های دیگر نیز موفقیت‌هایی داشته‌اید، در این زمینه توضیحاتی را بفرمایید:
کسب مدال طلای مسابقات بین‌المللی فدراسیون مخترعان جهان (IFIA) ۲۰۲۳ سوئیس با عنوان اختراع (کپسول پایدار پیشگیری و درمان سرطان برای سلول‌های مورد هدف) در شاخه فناوری پزشکی و داروسازی
ایده شایسته تقدیر درگروه علوم پزشکی هشتمین جشنواره ایده‌های برتر بنیاد نخبگان استان البرز
عضو انجمن مخترعین کشور
عضو فدراسیون مخترعان جهان
پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی حضرت بقیه الله (عج)
توصیه شما به جوانان برای ورود به عرصه دانش چیست؟
استاد به کسی گفته می‌شود که هنر جویانش و دیگران بهتر از خود او باشند.
استاد به کسی گفته می‌شود که خود همیشه به دنبال دانش وتکمیل خود باشد.
استاد به کسی گفته می‌شود که همیشه عاشق دانستن و دانش وعلم باشد وهمیشه به دنبال تکمیل نمودن آن حرکت قدم بردارد و بجز آن به هیچ چیز دیگر اندیشه نکند.
در آمریکا بر عکس کشور‌های اروپایی و نیز ایران، استاد نه به‌عنوان بالاترین درجهٔ علمی، بلکه به همهٔ اعضای کادر آموزشی در دبیرستان‌ها، کالج‌ها، دانشگاه‌ها، موسسات آموزش‌های فنی و مدارس پرستاری گفته می‌شود.
همه‌ی جوانان ایرانی مستعد علم و فناوری و دانش و استادی بوده و هرکدامشان نابغه در حوزه علمی خود هستند و میتوانند مشکلاتی از کشور و حتی جهان را رفع کنند و این نیاز به همت والای جوانان و نوجوانان دارد.
