تحولات اخیر یمن و نقش بازیگران خارجی در منطقه(نقش روسیه و چین)

با توجه به نشست شورای امنیت سازمان ملل برابر با ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴، این قطع‌نامه با شماره ۲۷۲۲، با ۱۱ رأی موافق از ۱۵ عضو شورای امنیت به تصویب رسید. این رأی‌گیری بدون هیچ مخالفتی انجام شد و چهار عضو شورای امنیت از‌جمله روسیه، چین، الجزایر و موزامبیک به آن رأی ممتنع دادند. روسیه و چین از حق وتوی خود استفاده نکردند.
قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل از انصارالله یمن خواسته است حملات به محموله‌های تجاری و خطوط کشتیرانی را متوقف کند. این قطع‌نامه همچنین خواستار آزادی فوری کشتی باری گلکسی لیدر است که اگرچه تحت نظارت شرکت ژاپنی فعالیت می‌کرد، اما فعالیت اصلی آن برای شرکتی اسرائیلی است. این کشتی از ۱۹ نوامبر در اختیار انصارالله یمن است. این قطع‌نامه خواستار خویشتنداری برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها در دریای سرخ و منطقه است و از همه طرف‌ها می‌خواهد تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان‌دادن به بحران شامل حمایت از گفتگو و روند صلح یمن را تقویت کنند.
سفیر روسیه به دلیل اصلی حملات در دریای سرخ پرداخته و اعلام کرده است‌: «تشدید تنش در غزه دلیل اصلی وضعیت کنونی دریای سرخ است. پرداختن به درگیری در غزه راه‌حل است و توقف جنگ بسیاری از خطرات تشدید تنش را برطرف می‌کند» و همچنین «پیش‌نویس قطع‌نامه ارائه‌شده از سوی آمریکا در مورد دریای سرخ برای تأمین امنیت کشتیرانی نیست، بلکه سیاسی و برای نظامی‌کردن منطقه است».
بازی مسکو در زمین شورای امنیت
«مسکو عملا با رأی ممتنع خود و با وجود کنار گذاشتن اصلاحیه‌های قطع‌نامه ۲۷۲۲، به این ارزیابی رسیده بود که خروجی شورای امنیت نهایتا به حمله نظامی علیه حوثی‌ها و انصارالله در یمن منجر خواهد شد». به همین دلیل «روسیه و همچنین چینی‌ها نقش و سهم غیرمستقیم خود را در این اتفاق (حمله به یمن) و البته در جهت منافعشان ایفا کردند؛ مسکو و پکن به‌راحتی می‌توانستند با وتوی این قطع‌نامه، مشروعیت آن را برای سوء‌استفاده لندن و واشنگتن در جهت حمله به یمن را زیر سؤال ببرند.
به نظر می‌رسد با حمله آمریکا به یمن، باز هم تنها بازیگری که می‌تواند بیشترین سود و منفعت را از تنش کنونی در دریای سرخ و مدیترانه ببرد، مشخصا به روس‌ها بازمی‌گردد. بی‌شک به هر میزان که شدت تنش در منطقه افزایش پیدا کند، به همان اندازه توجه‌ها به جنگ اوکراین کاهش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل روسیه با رأی ممتنع خود به قطع‌نامه ۲۷۲۲، شرایط را برای حملات آمریکایی‌ها فراهم کرد.
«مسکو به دنبال اتخاذ رفتار و سیاستی است که در سایه آن کمترین هزینه و اصطکاک سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی را با بازیگران منطقه و جهان داشته باشد و در سوی دیگر بیشترین نفع را برای منافع مسکو فراهم آورد. در همین راستا، از یک سو موضوع روابط اقتصادی، تجاری و همچنین مناسبات امنیتی، نظامی و دفاعی روسیه با کشور‌های حاشیه خلیج فارس را مطرح می‌کند که از نگاه او باعث می‌شود پوتین هیچ‌گاه در مسیر ضدیت با منافع و امنیت این کشور‌ها (کشور‌های حاشیه خلیج فارس) گام برندارد و از طرف دیگر معتقد است با توجه به اقدامات حوثی‌ها و انصارالله بعد از عملیات طوفان الاقصی، روسیه نمی‌تواند با حمایت مستقیم از یمنی‌ها، چالش جدی را در برابر غرب و به‌خصوص آمریکا شکل دهد.
روسیه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت به نحوی رفتار کرد که از یک سو داعیه و ژست حمایت از حوثی‌ها را داشته باشد تا به فراخور زمانی از موقعیت آن‌ها در برابر غربی‌ها استفاده کند و از طرف دیگر رأی ممتنع روس‌ها ثابت کرد که مسکو در حداقل‌ترین حالت ممکن مخالفتی با حمله آمریکایی‌ها به یمن ندارد تا به واسطه تنش جدید در منطقه خاورمیانه، توجهات از روی اوکراین بیش از پیش برداشته شود.
رفتار پکن، متفاوت از مسکو؟!
رفتار چینی‌ها به مراتب صادقانه‌تر از کارنامه روس‌ها‌ست. «چینی‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری‌های کلان و همچنین موضوع امنیت انرژی به دنبال احیای روابط تهران - ریاض و تنش‌زدایی از منطقه حاشیه خلیج فارس بودند.
تلاش دیپلماتیک برای مداخله پکن در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا و متحدانش به بمباران مواضع انصارالله در یمن در پاسخ به حداقل ۳۳ حمله به کشتی‌های تجاری که از اواسط نوامبر از دریای سرخ گذر می‌کنند ادامه می‌دهند.
مقامات آمریکایی امیدوار بودند که چین به علت منافع تجاری خود دست به اقدام علیه انصارالله یمن بزند، زیرا دریای سرخ آب‌راه مهمی برای صادرات چین به اروپا است. قبل از ملاقات بسیار مهم بایدن و شی‌جین پینگ در سان فرانسیسکو، مقامات آمریکایی بار‌ها از همتایان چینی خود خواستند تا طی افزایش تنش در غرب آسیا از نفوذ خود بر ایران استفاده کند.
پکن برای منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی با کشور‌های منطقه غرب آسیا از جمله ایران، با جدیت کار کرده است، اما چین تمایل ندارد از نفوذ محدود خود بر جمهوری اسلامی به گونه‌ای استفاده کند که بدون نصیب شدن سودی برایش به نفع ایالات متحده تمام شود.
به گفته یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا، مقامات ایالات متحده همچنین از طریق شورای امنیت سازمان ملل سعی کردند بر چین در خصوص این مسئله فشار وارد کنند.
ما شیائولین، استاد دانشگاه مطالعات بین‌المللی ژجیانگ، معتقد است دیدار لیو جیان چائو در ایران در دسامبر تصادفی نبوده و او خواسته‌های چین را در مورد نیاز به امنیت منتقل کرده است. این کارشناس همچنین افزوده است: «چین آرزوی بازگشت صلح در منطقه دریای سرخ و امنیت کشتیرانی بین‌المللی را دارد که با منافع همه طرف‌ها همسو است، زیرا این یک مسیر تجارت جهانی مهم است.».
اما چین نگران «تشدید تنش» در دریای سرخ است. سفارت چین همچنین اعلام کرده است در خدمت منافع مشترک جامعه بین‌المللی می‌باشد و چین از طرف‌های مربوطه می‌خواهد نقشی سازنده و مسئولانه در حفظ امنیت و ثبات دریای سرخ ایفا کنند.