توصیههای تغدیهای طب ایرانی در ماه رمضان
به گزارش سرویس خبری بسیج جامعه زنان خبرگزاری بسیج-، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد از چهارمحالوبختیاری با اشاره به اینکه در طب سنتی و اسلامی اصل تغذیه سالم مبتنی بر ۲ وعده بوده و وعده ناهار وجود ندارد، اظهار کرد: انسان وقتی غذا میخورد تمام خون بدن به اطراف معده میرود و اگر بعد از غذا مشغول کار و فعالیت شود این فرآیند دچار اختلال خواهد شد؛ فراز «رِزْقُهُمْ فِيها بُكْرَةً وَ عَشِيًّا» از آیه ۶۲ سوره مبارکه مریم گواه این است که در بهشت سخن از رزق و روزی در صبحگاه و شامگاه است و اشارهای به ظهر ندارد.
وی با ذکر اینکه براساس یک پژوهش علمی صبحانه باید پیش از ساعت ۸ تناول شود، ادامه داد: در طب سنتی و اسلامی دستور این است که صبحانه اول وقت و شام در اول شب صرف شود تا بدن فرصت کافی برای هضم و جذب مواد غذایی داشته باشد و وقتی وارد روده میشود جذب کامل اتفاق افتاده باشد.
نادری بیان کرد: ماه مبارک رمضان از حیث غذایی اتفاق خاصی نمیافتد زیرا انسان قاعدتاً میتواند با دو وعده غذایی زندگی سالمی داشته باشد؛ نکته دیگر این است که براساس پژوهشها وقتی انسان ۱۲ ساعت گرسنگی را تحمل کند، سلولهای بدن برای تولید انرژی از سلولهای ضعیف و معیوب تغذیه میکنند و این موضوع مؤید آن است که روزه باعث سلامتی میشود.
این حافظ کل قرآن کریم با تأکید بر اینکه شعار ما باید این باشد که «کم بخور، درست بخور»، افزود: قرآن نیز در این زمینه توصیه دارد که «وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا» (اعراف/۳۲) و این اصل مهم تغذیه است؛ طب اسلامی همچنین توصیه دارد که انسان غذا را در اوج گرسنگی تناول کند و حتی مستحب است که انسان آب و غذا را با لذت بخورد و به شدت از اینکه غذا بدون میل تناول شود، نهی شده است.
نادری با تأکید بر اینکه در ماه مبارک رمضان فرصت تناول غذا همراه بعد از گرسنگی و تشنگی شدید برای روزهدار در موعد افطار ایجاد میشود، توضیح داد: در خصوص چرایی تناول غذا بعد از گرسنگی و تشنگی شدید باید بگویم که انسان وقتی گرسنه میشود بدن کمبودها و نقاط ضعف خود را پیدا میکند و وقتی غذا به آن میرسد میداند که این مواد غذایی را در کجاها باید مصرف و جذب کند لذا همه غذایی که انسان در حالت گرسنگی میخورد جذب میشود و چیزی در بدن نمیماند که بعداً تبدیل به بیماری شود.
پیامدهای سوء پرخوری
وی با بیان اینکه پرخوری یا نوشیدن زیاد آب در هر ساعت شبانهروز در ماه رمضان یا ایام دیگر سال مضر است و ۲ اثر سوء دارد، تصریح کرد: حافظه انسان دو کارکرد نگهداری اطلاعات و حل مسئله را دارد برخی انسانها اطلاعات خوبی دارند اما در بزنگاه نمیتوانند از اطلاعات خود استفاده کنند، برخیها هم قدرت حل مسئله بسیار پایینی دارند. انسان اگر پرخوری کند هم قدرت حافظه را از دست میدهد و هم چابکی حافظهاش کم خواهد شد؛ امروز مقالههای علمی مخالف این نظریه که میگوید انسان باید روزی هشت لیوان آب بخورد، فراوانند و مثلاً کسی که بلغمی باشد نباید این میزان آب بخورد.
این پژوهشگر طب اسلامی با بیان اینکه ماه رمضان فرصتی برای تغییر سبک زندگی در زمینه تغذیه است، اضافه کرد: اگر کسی نمیتواند وعده ناهار را حذف کند لااقل غذاهای مصرفی در شام و ناهار را عوض کند یعنی هر آنچه در وعده شام مصرف میکرد به ناهار انتقال دهد و وعده ناهار را در وقت شام مصرف کند. انسان وعده شام را باید اول شب یا غروب مصرف کند تا تمام غذا در زمان خواب هضم شده باشد.
نادری با تأکید بر اینکه اگر موفق شویم سبک زندگی خود را تغییر دهیم یقین بدانید ۹۰ درصد بیماریها از ما دور خواهند شد، گفت: لذا ماه رمضان فرصتی برای حذف یا کم کردن حجم غذا در وعده ناهار است و بهترین زمان برای حذف ناهار، بعد از ماه مبارک است. البته حذف ناهار از وعدههای غذایی باید با رعایت چند اصول همراه باشد از جمله اینکه صبحانه و شام در اول وقت تناول شود، ناهار را بتدریج از زندگی خود حذف کنیم زیرا ترک عادت موجب بیماری است، همچنین باید در طول روز موادی مثل میوه، آجیل و ... مصرف کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه بدن انطباقپذیری عجیبی با محیط دارد، افزود: بنابراین حذف تدریجی وعده غذایی ناهار بهشرط رعایت شروط ذکر شده نباید کار دشواری باشد؛ قدیمیها معتقد بودند در فصل گرما نباید ناهار گرم خورده شود و لذا کشاورزان با وجود کار سخت و پرمشقت در مزارع و باغات از غذاهای ساده و حاضری مثل ماست و پنیر استفاده میکردند و هیچگاه بدنشان کم نمیآورد.
نادری با تأکید بر اینکه در ماه مبارک رمضان غذاهای کارخانهای باید در کمترین حد ممکن مصرف شود، توضیح داد: دلیل این توصیه این است که بدن انسان وقتی گرسنه میشود آماده جذب همه چیز است لذا باید در موعد افطار غذای خوب و سالم و طبیعی به بدن برسد که مواد خوب جذب بدن بشود؛ البته بسیاری از مواد غذایی که امروزه در دسترس داریم طبیعی نیستند و مواد نگهدارنده در آنها استفاده میشود تا مدت زمان بیشتری سالم بمانند اما مسئله این است که ما همین غذاهای بد را نیز غیر اصولی و بد مصرف میکنیم.
وی پرهیز از مصرف غذاهای سرد را از دیگر توصیههای تغذیه در ماه رمضان و دیگر اوقات سال برشمرد و گفت: مصرف غذای سرد یا آب سرد در وسط تناول غذا در صبح یا شب باعث چرب شدن کبد خواهد شد، اگر هم کسی عادت دارد که در حین غذا خوردن آب بخورد توصیه این است که لااقل آب سرد نخورد بلکه آب جوشیده همدما با غذا را مصرف کند. نوشیدن آب سرد یا مصرف آب یخ در حین غذا خوردن بهویژه در وعده سحری و افطار باعث شوک زیاد به معده و حتی سکته میشود لذا انسان در وعده افطار باید بتدریج و با آب ولرم نیاز خود به آب را رفع کند.
نادری با بیان اینکه غذای پخته و نپخته را نباید با هم تناول کرد، گفت: البته سه ماده غذایی خرما، زیتون و سبزیجات از این قانون مستثنی هستند. دستور طب ایرانی این است که هیچگاه ۲ ماده غذایی سرد یا ۲ ماده گرم با هم مصرف نشود زیرا موجب آسیب به کبد خواهد شد. هم گرمی و هم سردی باید در غذاها وجود داشته باشد، رژیم غذایی باید گرم باشد و مواد غذایی سرد در میان آن دیده شود.