به روایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی

به گزارش خبرگزاری بسیج خوزستان ،این کتاب دومین کتاب از گویش‌های استان خوزستان است که در مجموعه گنجینه گویش‌های ایرانی به همت گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی فرهنگستان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

کتاب حاضر دربردارنده داده‌های گردآوری‌شده گویش شوشتری است که از جمله گویش‌های فارسیِ رایج در خوزستان است و امروزه در شهر شوشتر و برخی از روستاهای اطراف این شهر و همچنین در بین گروه‌های بزرگ مهاجر شوشتری در اهواز، خرمشهر، مسجدسلیمان و سایر شهرهای خوزستان متداول است.

احمد بهنامی، مولف این اثر داده‌های این کتاب را به صورت میدانی و در گفت‌وگو با گویشوران شوشتری تهیه کرده است.

 در مقدمه این کتاب وضعیت کنونی شوشتر توصیف شده است که شهری است با فاصله ۷۸۰ کیلومتر از تهران و ۹۲ کیلومتر از اهواز، جمعیت شهرستان شوشتر برابر آخرین سرشماری ۱۹۲ هزار نفر است. در مقدمه همچنین تاریخ شوشتر به‌صورت مختصر و با استفاده از منابع کهن بیان شده است و محصولات و هنرهای این شهر و نیز فهرستی از برخی از مشاهیر آن آمده است.

بخش بعدی مقدمه، درباره گویش شوشتری و پیشینه و تاریخچه آن و مختصری از پژوهش‌های پیشین درباره گویش شوشتری است. سپس به دستور این گویش پرداخته شده است و مباحثی نظیرِ واج‌شناسی (همخوان‌ها و واکه‌ها)، تغییرات واجی نسبت به فارسی معیار، صرف در گویش شوشتری شامل مبحث‌های اسم (شمار، معرفه و نکره، حاصل‌مصدر، اسامی خاص)، صفت، ضمیر، قید، حرف اضافه، حرف ربط، نقش‌نمای مفعول مستقیم، نقش‌نمای اضافه، فعل (تکواژ نمود استمراری، وند مجهول‌ساز، وند مصدری، ماضی ساده، ماضی نقلی، ماضی استمراری، ماضی بعید، مضارع اخباری، مضارع التزامی، شناسه‌ها در مضارع، فعل امر و فعل نهی، فعل دعایی، فعل باشیدن)، نحو (مفعول مستقیم و غیرمستقیم، ندا)، در آن طرح شده است.

بخش بعدی کتاب واژه‌نامه گویش شوشتری است که در آن ۱۸۵۰ واژه این گویش درج شده است. در این واژه‌نامه مولف به آوردن مترادف فارسی برای واژه‌های شوشتری دست زده است و در مواردی که واژه‌ای شوشتری، معادلی در فارسی نداشته به تعریفِ واژه پرداخته است.

در بخش بعدی کتاب پیکره‌ای از این گویش در ۱۷۰ صفحه درج شده است که شاملِ ۱۸ حکایت و خاطره، دو گفت‎‌وگو، ۶۷ ضرب‌المثل، چهار قطعه شعر از دوره قاجار و صد جمله پایه، براساس «راهنمای گردآوری گویش‌های ایرانی» مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. در پایان، نمایه فارسی واژه‌نامه درج شده است.

کتاب گویش شوشتری، تألیف احمد بهنامی، در ۲۸۶ صفحه و قیمت ۲۰۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است.