یادمان مطلع الفجر
یادمان مطلع الفجر استان کرمانشاه که به دلیل حضور رزمندگان شهر کرج به «تپه‌ی کرجی‌ها» نیز معروف شده است شامل زنجیره‌ای از سنگرها، کانال‌ها و خاکریزهای دست ساز در بلندی‌ها و تپه‌های مختلف در این دیدگاه است که در سال شصت و با عملیات مطلع الفجر از دشمن باز پس گرفته شده بود.
یادمان مطلع الفجر در منطقه‌ای وجود داشت (محور شهرستان گیلان غرب و شهرستان قصر شیرین ) که در آغاز جنگ تحمیلی (در سال پنجاه و نه تا سال شصت) به دست ارتش عراق افتاده بود که در عملیات مطلع الفجر با رمز «یا مهدی» آزاد شد.
در ادامه این عملیات شهرهای گیلان غرب و قصر شیرین آزاد و باعث تلفات بیش از دو هزار نفر از قوای دشمن شد. جای جای این یادمان، یادگار سلحشوری‌ها و محل شهادت بسیاری از فرزندان ایران از جمله جوانان کرج و شهید صفر خوش روان است.
یادمان شهدای مرصاد
استان کرمانشاه به دلیل مرز طویلی که با کشور عراق دارد، در طول جنگ تحمیلی و دفاع مقدس مانند دژی مستحکم یکی از نقاط دفاعی و پدافندی ایران بود؛ بنابراین امروزه جای جای این استان یادآور رشادت‌ها و سلحشوری‌هایی است که مردم این استان در مقابل نیروهای مهاجم از خود نشان داده‌اند. یادمان مرصاد در نزدیکی شهر کرمانشاه یکی از همین میدان‌های نبردی بود که نیروهای نظامی و مردمی کرمانشاه، در اواخر جنگ و در مقابل نفوذ منافقین بر دشمن پیروز شدند.
یادمان شهدای مرصاد در میان چهار یال مرتفع کوهستانی و نزدیک به دویست متر از سطح جاده واقع شده است؛ محوطه و سازه اصلی یادمان بیش از هزار متر مربع وسعت داشته، معماری آن گنبدی شکل و الهام گرفته از معماری اسلامی است.
بخش زیادی از ساختمان یادمان به موزه دفاع مقدس اخصاص یافته است که نمایشگاهی دائمی از تسلیحات و مهمات جنگی و نیز وسایل شخصی و یادبودهای رزمندگان را به یادگار در برابر چشم بازدید کننده قرار می‌دهد.
عملیات پیروزمندانه‌ی مرصاد در پنجم ماه مرداد شصت و هفت و بعد از تجاوز منافقین و ارتش عراق و با رمز یا علی(ع) آغاز شده، نیروهای ایران در کم‌ترین زمان ممکن، تنگه مرصاد و محور خسروی، سرپل ذهاب، کرند غرب و اسلام آباد غرب تا سی کیلومتری شهر کرمانشاه (باختران آن روزها) را از لوث وجود متجاوزان پاک کردند.
منافقین در شکستی سنگین و برق آسا به تلفات و خسارات سنگین و پرشماری تن دردادند؛ خساراتی از جمله بیش از صد و بیست دستگاه تانک، چهارصد نفربر، نود قبضه خمپاره‌ی هشتاد میلی متری، صد و پنجاه قبضه خمپاره شصت میلی متری، سی قبضه توپ سنگین را از ادوات نظامی متحمل شدند و افزون بر مقادیری تجهیزات پیشرفته‌ی الکترونیکی و مخابراتی، بیش از چهار هزار و هشتصد نفر از منافقین کشته و زخمی شده، تعداد زیادی نیز به اسارت درآمدند.
یادمان شهدای مرصاد کجاست؟
یادمان مرصاد در سی کیلومتری غرب شهر کرمانشاه و در جاده‌ی اصلی کرمانشاه به اسلام آباد غرب قرار دارد؛ موقعیت جغرافیایی آن در یک تنگه به نام محلی تنگه‌ی چهارزِبَر (چوار زه‌وه‌ر) و در پانزده کیلومتری شهر ماهیدشت واقع است.
یادمان مرصاد در تنگه مرصاد (چهارزبر) به دلیل قرار گرفتن در مسیر اصلی، در جوار جاده کرمانشاه به اسلام آباد بوده و دسترسی به آن بسیار آسان و نزدیک است؛ بنابراین برای رفتن و بازدید از این یادمان با ارزش و تجدید میثاق با حافظان صلح و امنیت ایران در هشت سال دفاع مقدس، کافی است از شهر کرمانشاه به مدت سی تا چهل دقیقه سفر نموده تا از این یادمان بازدید نمایید.
یادمان شهدای مرصاد در مجموعه خود از تمام امکانات رفاهی همچون غذا خوری، فروشگاه، استراحتگاه، خوابگاه، نمازخانه و سرویس بهداشتی برخوردار است.
یادمان سومار
یادمان یا دیدگاه شهر سومار (دیدگاه مسلم بن عقیل) یکی از مهم‌ترین نقاط گردشگری راهیان نور و یادگار یکی از موثرترین عملیات‌های دفاع مقدس است؛ این یادمان چنان که از نام آن پیداست در نزدیکی شهر مرزی سومار و در حدفاصل بلندی‌های «گیسکه» و «کهنه ریگ» واقع شده است.
یادمان سومار کجاست؟
موقعیت شهر سومار و یادمان گفته شده، که نزدیک به شهر است در حدود نود کیلومتری شهرستان قصرشیرین قرار دارد.
شهر سومار مرزی‌ترین شهر در شهرستان قصرشیرین است و در غربی‌ترین منطقه استان کرمانشاه قرار گرفته است. برای بازدید از یادمان و دیدگاه شهر سومار می‌توان از دو طریق، از محور گیلان غرب و یا محور سرپل ذهاب به شهر قصرشیرین رفته، سپس از قصرشیرین به سمت جنوب غربی به شهر سومار رسید و از یادمان این شهر بازدید نمود.
دیدگاه سومار یا مسلم بن عقیل در میدان «مقاومت» و بر فراز تپه‌ای در پشت ساختمان شهرداری واقع است. شهر سومار و از جمله این ارتفاعات از آغاز جنگ تحمیلی به اشغال عراق درآمده بود که در نهایت در مهر ماه سال شصت و یک با عملیات مسلم ابن عقیل آزاد شدند.
یادمان شهر سومار و دیدگاه محدود و محصور در بلندی‌های گیسکه و کهنه ریگ، امروزه محلی برای بازدید و فضایی است برای تجدید میثاق با اهداف و جان فشانی‌های رزمندگان در ایام دفاع مقدس است.
این یادمان دارای منطقه به نسبت وسیعی است که شامل خود دیدگاه و محوطه‌ی آن است؛ در قسمت یادمانی آن تپه‌ها، سنگرها، ادوات باقی مانده و محل شهادت رزمندگان قرار دارد که مانند موزه‌ای زنده و طبیعی، روزهای مقاومت را پیش چشم گردشگر زنده می‌کند و در بخش محوطه‌ی آن خدماتی مانند پارکینگ خودرو، نمازخانه، دفتر حراست، سرویس‌های بهداشتی و… قرار دارد.
یادمان شهید فتاحی
سرهنگ خلبان شهید منوچهر فتاحی زاده شهرستان گیلان غرب و از جمله خلبانان غیور و با مهارتی بوده که در خلبانی جنگنده اف.پنج به استادی و فرماندهی اسکادران نظامی رسیده بود.
سرهنگ منوچهر فتاحی، در حقیقت و در جریان یک پرواز در پایگاه شکاری دزفول، به علت نقص فنی هواپیمای اف.پنج به درجه رفیع شهادت نائل می‌شوند؛ بنابراین یک یادمان به عنوان محل شهادت در پایگاه شکاری شهر ذزفول داشته، اما یادمان اصلی آن شهید والا مقام در شهرستان گیلان غرب و میان خانواده و تبار ایشان ساخته شده است و به دلیل علاقه‌ای که مردم شهرستان گیلان غرب به این شهید عزیز دارند، همه ساله مراسم یادبود و تجدید میثاقی را با این شهید عزیز، در این شهرستان و در محل یادمان ایشان اجرا می‌نمایند.
یادمان شهید فتاحی کجاست؟
یادمان شهید منوچهر فتاحی در محل تولد ایشان، در روستای شالی (شاه‌ولی) (امام قلی)، از توابع دهستان دشت دیره و در نزدیکی آرامستان روستا قرار دارد.
همچنین در سالروز شهادت آن شهید خلبان، نشان‌ها، یادواره‌ها و یادبودهایی در سرتاسر شهرستان گیلان غرب، در ادارات دولتی و یا توسط خود مردم ساخته شده، همه ساله یاد آن شهید عالی قدر را گرامی می‌دارند.
یادمان شیخ صله
یادمان شیخ صله در موقعیت روستای شیخ صله از نقاط مرزی شهرستان ثلاث باباجانی واقع شده است؛ نام روستا به صورت‌های «شیخ سله»، «شیخ سیله» و «شیخ صالح» نیز عنوان می‌شود. یادمان شیخ صله از چند جنبه حائز اهمیت و توجه است؛ این منطقه روستایی در دوران جنگ تحمیلی بیش‌تر از هر نقطه‌ی دیگر ایران مورد حمله‌ی شیمیایی قرار گرفته و نیروهای رزمی ایران برای نخستین مرتبه از این محور به داخل مرزهای عراق نفوذ کرده‌اند.
تسلط بر مناطق شاخ شمیران در عملیات‌های تحریر المقدس و بیت المقدس چهارم و فتح دریاچه و سد دربندی خان در عملیات والفجر دهم از افتخارات رزمندگان و ارتش ایران در این خطه است.
قبل از شروع جنگ تحمیلی و در اولین حمله‌های ارتش عراق، منطقه شیخ صله زیر آتش سنگین توپخانه‌ها و بمباران هواپیماهای عراقی قرار گرفت و موجب شهادت بسیاری از مردم بومی و تخریب ساختمان‌ها و زیرساخت‌های منطقه شد.
یادمان شیخ صله که یادآور لحظات سلحشوری و دفاع مردم و نیروهای مسلح از مرزهای ایران است، امروزه در بخش‌های مختلفی مهیای پذیرایی از کاروان‌ها و اردوهای مناطق جنگی (راهیان نور)، گردشگران و پژوهندگان تاریخ دفاع مقدس گشته است.
این دیدگاه دارای محوطه نمایشگاهی وسیعی برای بازدید از ارتفاعات بمو، شهرها و جبهه‌های کشور عراق است؛ از طرفی در بخش‌های رفاهی و بهداشتی نیز، دارای پارکینگ خودرو، سرویس‌های بهداشتی کامل و نمازخانه برای بازدید کنندگان است.
دیدگاه شیخ صله از یادمان‌های به نسبت جدید است که در سال‌های اخیر ساخته شده و برای بازدید عموم مردم، اردوهای راهیان نور و گردشگران خط مقدم جبهه مورد استفاده قرار گرفته است.
از دیگر بخش‌های این یادمان، باقیمانده بیمارستان سوخته و تخریب شده‌ای است که در سال شصت و دو و در دل کوه به صورت یک سازه صحرایی ساخته شده بود؛ این بیمارستان در نوع خود نتیجه نبوغ مهندسان در جهاد سازندگی بوده و علاوه بر بخش‌های مختلف درمانی دو باند اضطراری برای فرود هلی کوپتر را در محوطه آن ساخته بوده‌اند.
این یادمان همچنین محل شهادت شهید مجید خدمت است؛ رزمنده دلیری که در فضای دفاع مقدس متحول شده و در نهایت به رستگاری شهادت نائل می‌آید. شرح حال و توصیفی از احوالات این شهید در فیلم اخراجی‌ها و در قالب کاراکتر مجید سوزوکی به تصویر کشیده شده است.
یادمان شیخ صله کجاست؟
یادمان شیخ صله در جوار روستایی به همین نام واقع شده و از توابع شهرستان ثلاث باباجانی است؛ موقعیت جغرافیایی منطقه در جنوب شهرستان پاوه و در شمال شهرستان جوانرود است.
برای دسترسی به منطقه و رسیدن به یادمان مورد نظر، نزدیک‌ترین مسیر رفتن به شهر تازه آباد است که این شهر در مسیر جاده جوانرود به شیخ صله واقع شده است.
یادمان بازی دراز
بازی دراز رشته کوهی مرزی و طولانی با ارتفاعات به نسبت بلند است که در قسمت ایران بر مناطق و شهرهای سرپل ذهاب، قصرشیرین و نفت شهر و در بخش عراق بر شهرهای خانقین، نفت خانه و دشت‌های این شهرها مشرف است.
چنین موقعیتی خود اهمیت استراتژیک بازی دراز را نشان می‌دهد؛ در روزهای اول جنگ تحمیلی، ارتش عراق این بلندی‌ها را اشغال و حتی جاده‌ای آسفالته را برای پشتیبانی سنگین از نیروهای خود تا این بلندی‌ها احداث نمود؛ نیروهای ایران تا تابستان سال شصت چندین عملیات را برای آزاد سازی بازی دراز، از جمله عملیات عاشورا انجام دادند اما موفق نشدند و در نهایت در اواخر تابستان شصت موفق به آزاد سازی این منطقه حساس شده، بر بیش‌تر بلندی‌های رشته کوه بازی دراز مسلط شدند.
امروزه محل این عملیات‌ها و سنگرها، ادوات و آثار غرور آفرین رزمندگان و نیز محل شهادت این عزیزان تبدیل به یادمانی بزرگ با بخش‌های متنوع شده است.
یادمان بازی دراز در مکانی واقع شده که پر از شادی و آرامش بود اما ناگهان به دستان جنگ و تباهی سپرده شد. جنگ، زخم‌های بزرگی به این منطقه زیبا و صمیمی وارد کرد.
آواز خنده‌ها و شادی جوانان در بازی دراز، جای خود را به آواز اندوه و ناراحتی مردم داد؛ جنگ تحمیلی بین ایران و عراق، یک دوره تاریخی دردناک بود که در این جنگ، میلیون‌ها انسان بی‌گناه جان باختند، خانواده‌های زیادی داغدار عزیزان خود شدند و هنوز هم غم و اندوه این جنگ به دلیل خسارت‌های بسیار در یادها و دل‌های ما باقی مانده است.
هر فردی که در این جنگ جان خود را از دست داد، یک داستان تلخ و دردناک را به همراه خود داشت؛ هر خانواده‌ای که عزیزی از دست داد تا ابد کولباری از غم را به دوش خواهد کشید.
یادمان بازی دراز کجاست؟
یادمان بازی دراز و دیدگاه‌های مختلف آن، در نوار مرزی ایران و عراق و به موازات مرز شهر سرپل ذهاب قرار دارد. برای رفتن به بازی دراز و بازدید از یادمان و دیدگاه‌های آن بایست ابتدا به شهر سرپل ذهاب رفت.
رفتن به این شهر از دو محور اسلام آباد غرب و گیلان غرب یا اسلام آباد غرب و کرند غرب امکان پذیر است و پس از شهر سرپل ذهاب به سمت غرب و با طی زمان نزدیک به نیم ساعت به این یادمان می‌رسید.
یادمان شهید بهشتی
یادمان شهید بهشتی خط مقدم و جبهه‌ای در دوران دفاع مقدس بوده که نزدیک به هشت کیلومتر از شهرستان قصر شیرین فاصله دارد.
این موقعیت استراتژیک و جنگی به دلیل هم مرز بودن با کشور عراق، بستر و زمینه اجرای عملیات ثارالله در بامداد روز پانزدهم مرداد ماه سال شصت و یک بوده است که نتیجه دلاوری‌های رزمندگان و ارتش ایران در این محور، آزاد سازی تپه‌ها و دشت‌های زیادی بود که ارتش عراق تصرف نموده بود.
حساسیت این محور به این دلیل بود که نیروهای دشمن بر شهرها و مناطق مرزی ایران اشراف کامل داشته‌اند؛ در نتیجه با عملیات پیروزمند ثارالله این محدوده آزاد و رزمندگان ایران توانستند با کم‌ترین تلفات ممکن، شکستی سخت و تلفات بسیاری به دشمن وارد آورند.
یادمان شهید بهشتی یادآور از جان گذشتگی فرزندان ایران در این عملیات است؛ امروزه این یادمان با ارزش، برای خدمت رسانی به بازدیدکنندگان و گردشگران حماسه دوست، دارای بخش‌های رفاهی و خدماتی مختلفی است؛ از جمله مهیا کردن منطقه جنگی و شبیه سازی آن به صورت طبیعی که یادآور صحنه‌های دفاع مقدس بوده و مرزکشی و محوطه سازی ناحیه تا نزدیکی مرز عراق.
این یادمان دارای نمایشگاه ادوات و وسایل و خاطرات رزمندگان، یادواره شهدا، بخش نگهبانی و نیز محل استراحت و خوابگاه خادمین و ساختمان اداری برای کارمندان این مجموعه است؛ از نظر خدماتی نیز دارای پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه می‌باشد.
اهمیت دیگر این یادمان در این است که بعد از پایان جنگ تحمیلی، آزادگان از این نقطه خاص قدم در خاک وطن نهادند و اولین منطقه‌ای بود که آزادگان بعد از سال‌ها دوری از ایران قدم بر خاک سرزمینشان گذاشتند.
یادمان شهید بهشتی کجاست؟
یادمان و دیدگاه شهید بهشتی در شهر قصر شیرین به سمت سرپل ذهاب و به موازات مرز ایران و عراق، مسافتی بالاتر از رودخانه الوند و در جوار نهر باستانی و معروف شاه گدار واقع شده است.
دسترسی به این یادمان بسیار آسان بوده و از شهرهای سرپل ذهاب و قصر شیرین، با صرف کم‌ترین زمان می‌توان به این یادمان رفته، از نزدیک به بازدید آن پرداخته، با خاطرات و یاد شهدا و جان برکفان هشت سال دفاع مقدس تجدید میثاق نمود.
موقعیت ویژه دیدگاه شهید بهشتی چنان است که در فصل المشترک شهرهای سرپل ذهاب، قصر شیرین و خسروی قرار گرفته است.
