باغات پربار با بازار بی‌نام
به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از کردستان، استان کردستان یکی از مناطق حاصلخیز و مستعد در زمینه کشاورزی و باغداری در کشور به شمار می‌رود، وجود باغات گسترده در شهرستان‌هایی مانند سروآباد، بانه، مریوان، سنندج، دیواندره و کامیاران، این منطقه را به قطبی مهم در تولید میوه‌هایی همچون سیب، انگور، گردو، انار، توت‌فرنگی و زردآلو تبدیل کرده است، اما با این‌حال، مزیت‌های نسبی این منطقه هنوز به مزیت رقابتی تبدیل نشده‌اند، مهم‌ترین دلیل این امر، نبود برند‌های معتبر، نبود زیرساخت‌های صنعتی و فرآوری، و عدم برنامه‌ریزی کلان برای اتصال محصولات محلی به زنجیره بازار‌های ملی و بین‌المللی است.
نبود برند حلقه گمشده در زنجیره کشاورزی کردستان
یکی از اصلی‌ترین ضعف‌های بخش کشاورزی در کردستان، نبود یک نظام منسجم برندسازی برای محصولات محلی است کشاورزان و باغداران این منطقه، سالانه هزاران تن محصول باکیفیت تولید می‌کنند، اما این محصولات به دلیل نداشتن بسته‌بندی مناسب، نشان تجاری معتبر و تبلیغات مؤثر، یا باقیمت پایین‌تری در بازار داخلی به فروش می‌رسند یا در رقابت با برند‌های شناخته‌شده از دیگر استان‌ها، از گردونه رقابت خارج می‌شوند.
احمد رضایی استاد اقتصاد کشاورزی در دانشگاه کردستان، در گفت‌و‌گو با خبرنگار کردتودی اظهار داشت: محصولی که برند ندارد، انگار وجود خارجی ندارد در بازار امروز، تنها کیفیت محصول مهم نیست؛ بلکه روایت و هویتی که برند آن محصول ارائه می‌کند، سهم اصلی در فروش دارد.
وی افزود: متأسفانه کردستان با تمام ظرفیت‌هایی که در حوزه باغبانی دارد، هنوز نتوانسته حتی یک برند ملی در سطح بازار ایران معرفی کند.
برداشت محصول، آغاز دردسر باغداران
این استاد دانشگاه عنوان داشت: یکی دیگر از چالش‌های اساسی کشاورزان کردستان، نبود سردخانه‌های مجهز و کافی است محصولاتی مانند سیب، توت‌فرنگی و انگور که نیاز به نگهداری در شرایط خاص دارند، پس از برداشت، به دلیل نبود امکانات نگهداری، در مدت‌زمان کوتاهی دچار افت کیفیت می‌شوند و این مسئله نه‌تنها باعث کاهش درآمد کشاورز می‌شود؛ بلکه موجب هدررفت منابع و زحمات چندین ماهه کشاورزان نیز خواهد شد.
در ادامه یکی از باغداران منطقه اورامان بیان داشت: هر سال در فصل برداشت توت‌فرنگی، حجم زیادی از محصول به دلیل نبود سردخانه و عدم دسترسی سریع به بازار، خراب می‌شود و ما مجبوریم محصولات را به قیمت پایین بفروشیم یا در نهایت دور بریزیم درحالی‌که اگر سردخانه‌ای در نزدیکی باغات وجود داشت، می‌توانستیم محصول را تا زمان مناسب نگهداری و به قیمت عادلانه عرضه کنیم.
سهم پایین از صادرات فرصتی از دست رفته
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، این استان در سال گذشته بیش از ۲۵۰ هزار تن انواع محصولات باغی تولید کرده است، با این حال، سهم صادرات این محصولات بسیار ناچیز بوده و عمده آن در بازار‌های داخلی، آن هم به‌صورت فله‌ای و بدون فرآوری یا بسته‌بندی، توزیع می‌شود.
بسیاری از کارشناسان در حوزه اقتصاد در کردستان بر این باورند که اگر کردستان بتواند با راه‌اندازی صنایع تبدیلی، ایجاد برند‌های محلی و توسعه شبکه‌های بازاریابی داخلی و خارجی، محصولات خود را به‌صورت بسته‌بندی شده و برنددار عرضه کند، می‌تواند ارزآوری قابل‌توجهی برای استان ایجاد کرده و اشتغال‌زایی پایداری را رقم بزند.
لزوم ورود بخش خصوصی و حمایت دولت
ورود بخش خصوصی به حوزه برندسازی و ساخت سردخانه‌ها یکی از ضرورت‌های اصلی توسعه کشاورزی در کردستان است؛ اما بخش خصوصی بدون حمایت‌های دولتی نمی‌تواند ریسک بالای این سرمایه‌گذاری را بپذیرد و دولت باید با ارائه مشوق‌های مالی، کاهش تعرفه‌های بیمه و تخصیص تسهیلات کم‌بهره، زمینه را برای سرمایه‌گذاری در این بخش فراهم کند.
علی احمدی، کارشناس صنایع غذایی، در این باره می‌گوید: صنایع تبدیلی و بسته‌بندی نه‌تنها از هدررفت محصول جلوگیری می‌کند، بلکه با ایجاد زنجیره ارزش افزوده، سود بیشتری نصیب تولیدکننده می‌کند به‌شرط آنکه دولت زمینه را برای مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاران بومی و تعاونی‌های روستایی فراهم کند.
وی افزود: برای‌آنکه اقتصاد کشاورزی کردستان از چرخه سنتی و کم‌بازده فعلی خارج شود، باید نگاهی جامع و نوگرا به توسعه این بخش داشت.
احمدی خاطرنشان کرد: نخستین گام، طراحی و پیاده‌سازی یک نظام برندسازی محلی است که بتواند هویت فرهنگی و ویژگی‌های اقلیمی استان را در قالب برند‌های معتبر به بازار عرضه کند.
وی گفت: این برند‌ها باید نه‌تنها نشان‌دهنده کیفیت محصول، بلکه روایتگر اصالت و سبک زندگی مردم منطقه باشند و در کنار این موضوع، ساخت و توسعه سردخانه‌های مدرن به‌ویژه در نزدیکی قطب‌های تولید، یک نیاز فوری است؛ چرا که حفظ کیفیت محصول تا زمان عرضه، پیش‌شرط حضور موفق در بازار است.
این کارشناس صنایع غذایی در ادامه عنوان داشت: هم‌زمان، دولت باید با مشوق‌های اقتصادی نظیر تسهیلات ارزان‌قیمت و معافیت‌های مالیاتی، زمینه را برای مشارکت‌بخش خصوصی در راه‌اندازی صنایع تبدیلی و مراکز بسته‌بندی فراهم آور، زیرا افزون بر این، کشاورزان و باغداران نیز نیازمند آموزش‌هایی در زمینه بازاریابی نوین، فروش مستقیم، بسته‌بندی خلاقانه و استفاده از بستر‌های دیجیتال هستند.
وی گفت: ایجاد مراکز تحقیقات کشاورزی برای ارتقای کیفیت محصولات و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در سطح ملی و منطقه‌ای، می‌تواند گام‌هایی مکمل در مسیر تثبیت جایگاه محصولات کردستان در بازار‌های داخلی و صادراتی باشد.
اقتصاد کشاورزی کردستان، باوجود ظرفیت‌های فراوان، در آستانه یک جهش بزرگ قرار دارد؛ جهشی که تنها در صورت برندسازی علمی، توسعه زیرساخت‌های نگهداری و بسته‌بندی و پیونددادن کشاورزان با بازار‌های واقعی محقق خواهد شد.
اکنون زمان آن رسیده است که تصمیم‌گیران و فعالان اقتصادی این استان، با نگاهی فراتر از تولید صرف، به ساختاردهی اقتصاد کشاورزی بر اساس مزیت‌های رقابتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری فکر کنند؛ چرا که در بازار امروز، «محصول خوب» تنها یک شرط لازم است، نه کافی.
گزارش از گل آرا ظاهری
انتهای خبر/
