تحریم‌ها هم نتوانستند نفت و گاز ایران را از بازار جهانی حذف کنند

 

خب؛ به عنوان اولین سوال اینکه در خصوص ایران توافق کردید. اروپایی‌ها به نظر می‌رسد که خوشحالند و حتی به خاطر حضور مثبت روسیه قدردان هم هستند اما درون روسیه می‌گویند که همه چیز بد است؛ چرا که حالا ایران به اتحادیه اروپا گاز خواهد فروخت و ما خودمان به پا‌هایمان شلیک کرده‌ایم. نمی‌فهمیم چه اتفاقی خواهد افتاد و شاید کمی تا غروب خورشید روسیه در عرصهٔ نتایج این مذاکرات با ایران باقی مانده است. واقعا همینطور است؟ 

 

منطق عجیب و غریبی است. اینکه در منافع توسعهٔ اقتصادی روسیه باید رقبای ما را تحت تحریم‌ها قرار داد یا اینکه کسی آن‌ها را بمباران کند، همانطور که آمریکا می‌خواست به ایران حمله کند. این شاید، موضع افرادی است که ایمان ندارند کشور می‌تواند از سوراخ سوزن نفت و گاز خارج شود. رئیس جمهور این برنامه را پیش روی ما قرار داد، دولت همه دستورات لازم را دریافت کرده است و هیچ کس این برنامه را لغو نخواهد کرد، و در اولویت باقی می‌ماند. در خصوص وضعیت دقیق بازار گاز و نفت باید بگویم که اولا گاز و نفت ایرانی هیچ وقت از بازار حذف نشده بودند. ثانیا یادآوری می‌کنم که هیچ تحریم بین المللی نبود که شورای امنیت و سازمان ملل متحد در ارتباط با نفت ایران وضع کرده باشند.

 

نفت و گاز ایران، موضوع تحریم‌های غیر قانونی و یکجانبه‌ای بود که ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا و برخی از متحدینشان مانند استرالیا وضع کرده بودند. اما حتی در ارتباط با این تحریم‌هایی که نفت ایران را ممنوع می‌کرد، چینی‌ها، هندی‌ها و برخی دیگر از کشور‌ها مانند ژاپن، اگر اشتباه نکنم دوستانه با آمریکا توافق کردند که آن‌ها حجم مشخصی را مطابق با گذشته از ایران بخرند. اما این مقدار را افزایش نخواهند داد یعنی نفت ایرانی هیچ‌گاه از بازار خارج نشد و کار‌شناسان احتمال افزایش شدید آن را در بازارهای جهانی بحث و بررسی می‌کنند و این حجم کمی است. حداقل برای آینده‌ای بسیار بسیار مشهود و قابل پیش بینی است. گاز ایرانی، برخلاف نفت متحمل هیچ اقدام سخت گیرانه‌ای نشد. و سال‌های طولانی است که گاز ایرانی به ترکیه ارسال می‌شود. و هر زمستان، کار‌شناسان ما دربارهٔ آن صحبت می‌کنند، وقفه‌ای اتفاق می‌افتد و ترک‌ها تقاضای جبران حجم ناکافی گاز ایرانی را مطرح می‌کنند.

 

برای همین کسی که با دید تجاری به تصمیم گیری در خصوص ایران در این مرحله نگاه می‌کند، به نظر من وضعیت حقیقی در بازار هیدروکربن‌ها را به خوبی ارزیابی نکرده است و مهم‌تر از همه برضد این رویکرد درست، بلند می‌شود، چطور ممکن است که روسیه برنجد چون ایران از زیر بار تحریم‌ها خارج خواهد شد. برعکس، اگر صرفا در خصوص منافع اقتصادی بگوییم ما با ایران، طی این سال‌ها پایگاه مستحکمی از همکاری‌ها را ایجاد کرده‌ایم. و در سال گذشته، بستهٔ گسترده‌ای از اسناد امضاء شدند که همکاری ما را در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای و ساخت قسمت اعظم بلوک نیروگاه انرژی اتمی در ایران هم در میدان بوشهر و هم در میدان‌های جدید فراهم می‌آورد این همکاری‌ها طولانی مدت بوده و بسیار بسیار سود آور است. 

 

من در ماه ژانویه در ایران بودم و در آنجا همکاران ما بر لغو تحریم‌ها خیلی حساب می‌کردند اما در عین حال اطمینان نداشتند که این اتفاق واقعا بیافتد. شما در خصوص توسعه انرژی هسته‌ای ایران تحت کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی توافق کردید. در آنجا بندهایی هست که به راحتی قابل اثباتند، بندهایی هستند که به اصطلاح مولفهٔ هسته ای‌اند، بندهایی که می‌توان کاملا خودسرانه تفسیر کرد. چقدر این توافق نهایی است و آیا وقفه‌ای در امضای قرارداد تا سی‌ام ژوئن نخواهد بود؟ 

 

شما می‌دانید که درک تفاوت بین توافق ما با ایران در خصوص اتم صلح آمیز — ما یعنی روسیه — و سایرین بسیار مهم است. نه اولین بلوک نیروگاه اتمی بوشهر، نه سایر بلوک‌هایی که مجهز می‌شود و نه نیروگاه برق اتمی در جاهای دیگر ایران، در خصوص آنچه که توافق، قرارداد و غیره امضاء شده‌اند به هیچ وجهی در محدودیت قرار نمی‌گیرند، محدودیت‌هایی که شورای امنیت وضع کرده است. طرح‌های ما و ساخت و سازهای اجرا شده تحت هیچ گونه محدودیت یکجانبه ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا نخواهد بود. طی مدت مذاکرات، همکاری دوجانبهٔ ما با ایران در خصوص اتم صلح آمیز فرا‌تر از هر گونه کینه توزی هم به صورت قانونی و بین المللی و هم غیر قانونی و یکجانبه بوده است. کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی در هر صورتی طی ساخت نیروگاه برق اتمی خواهد بود. این کاملا صحیح است هم برای ایران و هم برای آنچه که ما در ترکیه و کشورهای اروپایی و در ویتنام انجام خواهیم داد. استانداردهای آژانس بین المللی انرژی اتمی وجود دارند که طی ساخت تاسیسات انرژی اتمی اجرا می‌شوند. اما این تاسیسات تحت هیچ گونه تحریمی واقع نمی‌شوند. 

 

می‌گویند که توافق شروعی برای مسابقه تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه ایجاد کرد؛ از آنجا که سایر کشور‌ها ممکن است برای خود چنین ضمانت‌هایی را تقاضا کنند و حق توسعه انرژی اتمی را دریافت نمایند و تحت لوای آن به چیزهای دیگری برسند و مسائلی از این قبیل.

 

هیچ دلیلی برای مسابقهٔ تسلیحاتی وجود ندارد. توافق بدست آمده که هنوز باید تنظیم می‌شود، مسئلهٔ ساده‌ای نیست و حل نشده است برای آنکه شما می‌دانید این توافق سیاسی چهارچوبی متوسط در محافل مختلف از جمله توسط بسیاری در کنگرهٔ آمریکا، در اسرائیل و عربستان سعودی چگونه درک می‌شود. بنابراین ما هنوز باید به مرحله‌ای برسیم که این اصول تا یک عدد در قرار داد به زبان بسیار مشخصی ترجمه شوند. اما در هر صورت بسیار امیدوارم، آنچه که حل و فصل شده و آنچه که باید تحقق یابد، در سند حقوقی که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شده است محقق گردد و هیچ گونه بهانه‌ای ندهد که بگویند این امر مسابقهٔ تسلیحاتی راه می‌اندازد. برعکس، این توافق امکان هر گونه جستجو نقاط ضعف را از بین می‌برد که ابعاد نظامی را در برنامهٔ هسته‌ای ایران آشکار کنند. ایرانی‌ها به طور سیاسی مسئولیت را بر دوش کشیدند که این امر نبوده و نخواهد بود. 

 

 

چشم‌انداز ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای پس از لغو تحریم‌ها چگونه خواهد بود؟ 

 

چشم انداز خوبیست. ما طرفدار آن هستیم که در آن‌ها کنار هند و پاکستان قرار بگیرند کشورهایی که تایید شده‌اند در اجلاس اوفای سازمان همکاری‌های شانگهای نباید فقط دعوت نامه داده بلکه اسناد را تحویل دهند که مطابق با تقاضاهای آن‌ها، روند پیوستن هند و پاکستان به سازمان همکاری‌های شانگهای فراهم شود. در سازمان همکاری‌های شانگهای زمان طولانی است که بر روی بستهٔ اسناد کار می‌شود، آن‌ها سه یا چهار عدد هستند، ضوابط، وظایف، لیست توافق‌ها یی که در چهار چوب سازمان همکاری‌های شانگهای قرار دارند و کشورهای دیگر باید در واقع این روند را امضاء کرده و تصویب نمایند. و با توجه به اینکه چطور کار با جزئیات توافق مربوط به ایران پیش خواهد رفت، درصورتی که هیچ گونه شکافی رخ ندهد، اگر ببینیم که اصول به زبان توافق ترجمه شده‌اند من شخصا معتقدم (البته من به همراه همتاهای خود در سازمان همکاری‌های شانگهای) که ما وزرای امور خارجه کاملا می‌توانیم به روسای جمهور و روسای دول عضو سازمان همکاری‌های شانگهای این سند را در ارتباط با ایران پیشنهاد دهیم. 

 

و به عنوان سوال پایانی؛ تا چه حد عملیات‌ نظامی عربستان سعودی در یمن را قانونی است؟ 

 

اکنون این عملیات‌ها هیچ گونه پایه و اساس قانونی و بین المللی ندارند. ما البته کمی دلسرد شده‌ایم، به عبارت ساده‌تر اینکه عملیات حتی بدون هیچ گونه مشورتی نه در شورای امنیت و نه بر اساس کانال‌های دو جانبه شروع شد، ما ارتباط خود با عربستان سعودی و سایر شرکت کنندگان در ائتلاف ارج می‌نهیم، آن‌ها با عطف بر گذشته به شورای امنیت رفته و خواستند که آنچه شروع کرده‌اند تصویب شود. برای ما این کار غیر ممکن است یعنی یه رسمیت شناختن یک طرف در درگیری و طرف دوم در این درگیری را غیر قانونی بدانیم. ما موضع دیگری داریم و اکنون فعالانه با همتاهای سعودی و مصری و سایر کشورهایی که در این عملیات شرکت می‌کنند کار می‌کنیم. و از آن‌ها می‌خواهیم که به مسیر حل و فصل صلح آمیز برگردند و برای آن گام‌های هر دو طرف درگیر لازم است. حوثی‌ها باید به عملیات‌ها در جنوب یمن خاتمه دهند، اما آنجا عملیات‌های جنگی به قوت خود باقیست و محدوده‌های جدیدی اشغال می‌شوند.

 

این چنین آتش بسی باید بی‌قید و شرط باشد. ائتلاف باید حمله از هوا را متوقف کند. آن نیروهایی که در زمین با حوثی‌ها می‌جنگند نیز باید به آتش بس بپیوندند. پس از آن همه طرفین یمن باید دور میز مذاکره بنشینند. این خارج از توانایی‌های ما نیست. پایتخت‌های مشخصی در کشورهای منطقه با جدیت بحث می‌کنند و نه فقط در کشورهای منطقه که ممکن است برای تمامی طرفین یمن قابل قبول باشند، و کشورهایی که به بازگشت گفتگو با احتساب ایده‌های صلح آمیز کمک می‌کنند، ایده‌هایی که توسط شورای همکاری دول عربی خلیج فارس مطرح شد، تازمانی که خود این شورا عملیات‌های حمله از هوا را آغاز کند. و دراینجا باید دولت واحد ملی تشکیل شود و باید انتخابات جدیدی برگزار گردد. همهٔ ما در نمونهٔ اوکراینی با آن روبرو شدیم.

منبع: نسیم