مفاد "فکت‌شیت احتمالی ایران" از مذاکرات سوئیس

فکت‌شیت چیست؟

برخی از رسانه درباره فکت شیت این‌گونه نوشتند: در برخی از کشورها مانند ایران که عموماً تکیه مردم و حتی مقامات بر فرهنگ شفاهی است، عموماً جمع بندی و تفاسیر حول یک اتفاق مهم بین المللی و حتی داخلی، از طریق مصاحبه با مقام مسوول مربوطه در داخل راهروهای یک همایش، یک مراسم ختم، در هنگام سوار یا پیاده شدن از هواپیما و... انجام می‌شود. ایرانیان در بهترین حالت زمانی به نوشتن می‌پردازند که نتوانند به صورت شفاهی در رسانه مطلبی را بگویند.

این سنت ایرانی؛ البته در آمریکا وجود ندارد. آمریکایی‌ها عموماً در مورد مسائل مهم بین المللی و داخلی، استنباط و برداشت خود را به صورت اطلاعیه ای رسمی به منظور توجیه افکار عمومی و سایر مقامات منتشر می‌کنند. این اطلاعیه رسمی فکت شیت نام دارد که عموماً در کنار برداشت از یک واقعه مهم، حاوی اطلاعاتی مختصر درباره آن آن واقعه نیز هست.[1]

چرا فکت شیت ایرانی منتشر شد؟

شاید عنوان فوق، در ظاهر امر درست نباشد چون وزارت خارجه عملا فکت شیتی منتشر نکرده است تا افکار عمومی، نخبگان و منتقدین بداننند تفسیر مکتوب تیم هسته‌ای از بیانیه سوئیس چیست، ولی مسؤولین تیم هسته‌ای چندین بار مدعی کردند فکت شیت همان اظهارنظرهای اعضای تیم همچون آقایان ظریف، عراقچی و صالحی است و نیازی به انتشار فکت شیت مکتوب وجود ندارد، صالحی درباره فکت شیت ایرای می‌گوید: ‌همین سخنانی که بنده و آقای ظریف و عراقچی ایراد کرده ایم همه اینها فکت شیت است. [2]

البته محمد جواد ظریف در پاسخ به مهر درباره فکت شیت ایرانی و در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در فضای رسانه این موضوع که رهبری بر انتشار فکت شیت ایرانی تاکید کرده اند منتشر شده است و اقدام شما در این راستا چه خواهد بود، گفت: مقام معظم رهبری گفتند همانطور که آمریکایی ها فکت شیت منتشر کرده اند شما هم دیدگاهایتان را به مردم بگویید. ما نیز در ابتدا قبل از اینکه آمریکایی ها فکت شیت خود را منتشر کنند - نه به عنوان سند رسمی زیرا هنوز سند رسمی وجود ندارد - بلکه به عنوان آگاه کردن افکار عمومی از آنچه که به عنوان کلیات توافق مورد نظر بود در اختیار رسانه ها قرار دادیم؛ تدوین مکتوب خلاصه‌ای از آنچه گفته شده است نیز در دستور کار قرار دارد و ان‌شاءالله طبق صلاحدیدی که مقامات عالی نظام ببینند و با توجه به وضعیت مذاکرات حتما منویات مقام معظم رهبری را اجرا خواهیم کرد.

در گزارش ذیل، آنچه از زبان مسؤولان هسته‌ای در تفسیر بیاینه سوئیس (لوزان) موجود بود، بر اساس خطوط قرمز تقسیم بندی شده است و عنوان "فکت شیت" ایرانی به آن تعلق گرفته است.

** تحریم:

ظریف

- روزی که توافق در شورای امنیت تصویب شود بر اساس همان قطعنامه کلیه قطعنامه‌های قبلی نه تأیید بلکه لغو خواهد شد.[3]

- همه 6 قطعنامه‌های گذشته شورای امنیت علیه ایران در ارتباط با فعالیت‌های هسته ای – که قطعنامه 1929 یک فاجعه در حقوق بین الملل است – لغو می‌شوند.[4]

- روزی که توافق اجرایی شود کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی لغو خواهد شد.[5]

- همه کشورهای عضو این شورا باید در جلسه ای، توافق را نهایی و همه قطع نامه‌های قبلی را لغو کنند؛ این قطع نامه یک برنامه زمان بندی برای دو طرف مشخص می‌کند؛ در واقع روز لغو تحریم‌ها روزی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی تأیید می‌کند که جمهوری اسلامی ایران تعهدات خود را انجام داده است؛ از آن روز آمریکا باید همه تحریم‌های فرامرزی مالی، اقتصادی، نفتی و ... خود علیه ایران را لغو کند.[6]

- ما کاری نداریم که روش‌های قانونی داخلی دولت آمریکا چیست؛ چرا که این مسئولیت دولت آمریکا است که این روش‌ها را دنبال کند و از نظر حقوق بین‌الملل دولت آمریکا مسئول و موظف خواهد بود که تحریم‌ها را یکباره لغو کند و اگر کسی درباره لغو تدریجی تحریم‌ها صحبت می‌کند باید بدانیم که برخلاف آنچه که تاکنون تصویب شده صحبت می‌کند.[7]

- اما همه این اقدامات بر اساس یک برنامه زمان‌بندی شده مصوب شورای امنیت که قابل خدشه نیست خواهد بود.[8]

- زمانی که توافق نوشته می‌شود یک امکانی وجود خواهد داشت که اگر طرف مقابل به ما گفتند که ما می‌توانیم تحریم‌ها را برگردانیم ما هم به صراحت می‌توانیم پس از گذشت یک روند از اجرای تعهدات خود امتناع کنیم. در همین راستا تصمیم‌های لازم در توافق نهایی وجود خواهد داشت تا حقوق و منافع مردم حفظ شود.[9]

- شورای امنیت ناظر بر این توافق بین المللی چندجانبه خواهد بود و در آن صورت دولت بعدی آمریکا هم نخواهد توانست آن را لغو کند.[10]

صالحی

- زمانی که توافق حاصل شد- و این را اعلام کرده‌اند- اولاً قطعنامه‌های شورای امنیت لغو می‌شود - و این اصلاً در گفت‌وگوها است- بعد وارد مرحله اجرایی می‌شویم.[11]

- ابتدا توافقی حاصل خواهد شد و توافقنامه‌ای از سوی دو طرف که الزام آور است امضا می‌شود و همان روز قطعنامه‌ها لغو می‌شود و بعد وارد مرحله اجرایی می‌شود که در آن یک سری اقداماتی وجود دارد که ما باید انجام دهیم و اقداماتی نیز هست که آن‌ها باید انجام دهند.[12]

- چگونگی رفع تحریم به لحاظ همزمانی یک مطلب است و مطلب دیگر این است که آن‌ها گفته‌اند که برخی تحریم‌ها ممکن است به گونه ای دیگر بماند، نه تحریم‌های اقتصادی بلکه مثلاً تحریم‌های تسلیحاتی. آن‌ها گفته‌اند که ممکن است نه در چارچوب قطعنامه بلکه در چارچوب دیگری مثل یک پیوستی بنویسند که برای مدتی تحریم تسلیحاتی پابرجاست که اکنون در خصوص این مسائل همچنان گفت‌وگو ادامه دارد تا تمامی ابعاد آن‌ها مشخص شود.[13]

- وقتی آن‌ها تحریم را بردارند، ابتدا تحریم‌های اقتصادی برداشته خواهد شد اما دو نوع تحریم با شدت و ضعفی باقی خواهد ماند. یکی تحریم اشاعه ای. مانند فروش کیک زرد و محدودیتی که ممکن است در فروش آن برای مدت مشخصی ایجاد شود و یا برخی تجهیزات که استفاده دوگانه دارد و یا فروش سلاح با محدودیت‌هایی همراه خواهد شد. برای این که به این کالاها مقداری تخفیف داده شود بویژه در خصوص کالاهایی که می‌تواند چنین بهانه گرفته شود که استفاده دوگانه دارند، بنا شد پس از توافق، کمیته ای با ترکیب، شیوه و مکانیزم خاصی تشکیل شود و از طریق آن کمیته خریدها مورد بررسی قرار گیرد و این کمیته در واقع نه تنها مانع بر سر این خریدها نباشد، بلکه به صورت تسهیل کننده نیز عمل کند و از مبدأ و مقصد کالاها، هرچند اگر در صنعت هسته ای نیز استفاده شود، مطلع است.[14]

عراقچی

- از تحریم‌هایی که آمریکا علیه ایران گذاشته است تنها آن‌هایی که هسته ای هستند برداشته می‌شود.[15]

- در موضوع تحریم‌های اقتصادی، آمریکا پس از انقلاب اسلامی ایران تحریم‌های مختلف اقتصادی را علیه ایران وضع کرده است که براساس آن هیچ یک از اتباع آمریکا حق ندارد با ایران تعامل اقتصادی داشته باشد و این قبل از بحث هسته ای بود که به آن تحریم‌های اولیه آمریکا گفته می‌شود ولی در جریان بحث هسته ای آمریکا طی اقدامی غیرقانونی به کشورهای دیگر هم گفت حق ندارند با ایران کار کنند که به آن تحریم‌های ثانویه می گویند که این تحریم‌ها پس از توافق برداشته خواهد شد و تحریم‌های کنگره که اصل تحریم‌های اقتصادی را شامل می‌شود هم برداشته خواهد شد.[16]

- تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی و تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت در روز اول اجرای توافق نامه لغو خواهد شد و این توافق کاملاً وجود دارد و راه حلی است که به آن رسیدیم.[17]

- شش قطعنامه شورای امنیت خواسته اصلی قطعنامه ما بوده است. برداشته شدن همه تحریم‌های اقتصادی و مالی بلافاصله در روز اول اجرای توافق از خواسته‌های ما بود که اجرایی شد.[18]

- در قبال اقدامات اعتماد سازی که ایران انجام می‌دهد در روز نخست اجرای توافق تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی که شامل تحریم‌های بانکی، تحریم‌های مربوط به انتقال پول، سوئیفت، تحریم‌های نفتی، گازی، فروش نفت، سرمایه گذاری در صنعت نفت، آزاد شدن دارایی‌های ایران در خارج از کشور، کشتیرانی، بیمه حمل و نقل و تمامی مباحثی که به خاطر برنامه هسته ای ایران تحریم‌هایی بر روی آن قرار داده شده در مرحله اول لغو خواهد شد.[19]

- این موضع ما است و حتماً تحریم‌های اقتصادی و مالی در ابتدای توافق در مرحله اول باید برداشته شود.[20]

** حق غنی‌سازی

ظریف

- نطنز به غنی‌سازی ادامه خواهد داد و حتی یک روز کار نطنز متوقف و یا تعلیق نخواهد شد.[21]

- تعهداتی که می‌پذیریم به هیچ وجه برنامه هسته ای ما را متوقف نمی‌کند.[22]

- محدودیت در بازفراوری پلوتونیوم 15 سال است و جمهوری اسلامی ایران تصمیم ندارد در بازفراوری پلوتونیم وارد شود.[23]

- توافق کردیم که ذخایر غنی شده خود را در بازار بین المللی بفروشیم و در مقابل اورانیوم بخریم.[24]

صالحی

- چرخه کامل سوخت هسته‌ای را در پایان توافق خواهیم داشت. در واقع هیچ یک از تأسیسات ما تعطیل نخواهد شد. البته ممکن است فعالیت برخی قسمت‌ها در مدت محدودی با کندی همراه شوند اما در عوض با انجام تحقیقات و توسعه، نتیجه آن سرعت و نتیجه کار رآکتورهای ما را به طرز محسوسی بمراتب بالاتر خواهد برد.[25]

- تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تعطیل نخواهد شد. [26]

- حقوق هسته‌ای ایران در این مذاکرات تثبیت شد.[27]

- ما دو فعالیت مهم غنی‌سازی و آب سنگین اراک را حفظ کرده‌ایم.[28]

عراقچی

- اینکه دنیا به برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران احترام می‌گذارد و به آن رسمیت می‌دهد و شناسایی می‌کند، بزرگ‌ترین دستاورد ما در طول مذاکرات بوده است.[29]

- توافقی را خواهیم داشت که متوازن باشد و اگر حالت و امکان نقض توافق برای طرف مقابل وجود دارد برای ما هم وجود خواهد داشت و توانایی برگشت پذیری خواهیم داشت.[30]

- نطنز تنها مرکز غنی سازی ما خواهد بود بر طبق برنامه‌ها، ما برنامه ای برای ایجاد یک مرکز جدید غنی سازی تا سال‌های طولانی نخواهیم داشت. زیرا نطنز نیازهای موجود ما را تا سالهای متمادی پاسخ خواهد داد..[31]

- با 6104 زیر پنج در صد غنی سازی را ادامه خواهیم داد.[32]

5060 -عدد در نطنز به کار غنی سازی ادامه خواهند داد.[33]

** پروتکل الحاقی:

ظریف

- عبارتی که در توافق می‌آید این است که «توافقی را پیش از اینکه مجلس تصویب کند داوطلبانه اجرا می‌شود؛ توافق زمانی اجرا می‌شود که مجلس تصویب کند» ما قرار گذاشتیم به نظام‌های داخلی هم کاری نداشته باشیم. آن چیزی که در مورد پروتکل الحاقی است اجرای داوطلبانه و موقتی پروتکل الحاقی است و مجلس باید آن را تصویب کند؛ ما به مکانیسم‌های داخلی خود متعهد بوده و قانونمند عمل می‌کنیم.[34]

- کد 3.1 نیز مانند پروتکل الحاقی است؛ اکثریت قریب به اتفاق اعضای پادمان، کد 3.1 را پذیرفته‌اند و شاید ایران به دلیل نقض عهد آن‌ها، آن را نپذیرفته است؛ وقتی مذاکره می‌شد انواع و اقسام سازوکارهای اطمینان ساز مطرح شد. بیشتر از همه مواردی که می‌خواهیم بپذیریم را ژاپن اجرا می‌کند.[35]

- ایران به معاهده ان.پی.تی متعهد است و هیچ تعهد اضافی نخواهد داد.[36]

صالحی

- در صورتی که همه چیز درست پیش برود و مورد موافقت قرار بگیرد، یکی از اقدام‌هایی که جمهوری اسلامی پذیرفته است انجام بدهد؛ عمل کردن به پروتکل الحاقی است. در بخشی از پروتکل الحاقی آمده است اگر خواستند دسترسی پیدا کنند به یک سایتی سایت غیر هسته ای است چون تکلیف سایت غیر هسته‌ای مشخص است در آرتیکل 5 پاراگراف 30 این‌طور می‌گوید مثلاً در صورت بازدید از یک سایت، جمهوری اسلامی ایران بنا به تشخیص خودش اجازه بازدید از ان سایت را نمی‌دهد اما می‌تواند اجازه دهد که از اطراف سایت بدون اینکه به سایت ورود پیدا کنند با نظارت جمهوری اسلامی ایران نمونه برداری‌کنند. ممکن است آن‌ها بخواهند پروتکل الحاقی را جور دیگری تفسیر کنند مثلاً روایت خودشان را آنجا بیان کنند به گونه ای که این تصور در اذهان ایجاد شود که می‌توانند وارد سایت‌های های غیر هسته ای بشوند که از نظر جمهوری اسلامی ایران منع برای آن وجود دارد.[37]

- دولت پروتکل الحاقی را امضا کرده و آن زمان که بنده نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بودم امضا کردم. وقتی دولت امضا می‌کند می‌تواند داوطلبانه برای مدت محدودی عملیاتی و اجرایی شود کما اینکه آن زمان برای شش ماه بلکه شاید هم بیشتر اجرا می‌شد اما وقتی آن‌ها به تعهدات خود عمل نکردند ما نیز متوقف کردیم زیرا اقدام داوطلبانه بود.[38]

- باید با مجلس صحبت شود احتمال دارد مجلس موقتاً اجازه دهد تا اینکه در زمان مقرر خودش پروتکل الحاقی تأیید بشود که این منوط به مذاکرات دولت و مجلس است.[39]

عراقچی

- پروتکل الحاقی به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است، بنابراین ما به عنوان دولت یا تیم مذاکره کننده در مجموعه خود نمی‌توانیم از طرف مجلس به کسی قول بدهیم که در مجلس آن را تصویب خواهیم کرد. بنابراین در مذاکرات هم گفتیم نمی‌توانیم از سوی مجلس قول بدهیم. د ر زمانی که آن‌ها آمادگی داشته باشند آنرا تصویب می‌کنند ولی به عنوان دولت می‌توانیم این قول را بدهیم که همین مفاد پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه تا مدتی اجرا کنیم تا زمانی که مجلس محترم آنرا تصویب کند.[40]

** نوع بازرسی و مدت زمان اعتماد سازی:

ظریف

- امروز غنی‌سازی فقط برای 10 سال آن هم با ضوابطی خاص محدودیت خواهد داشت.[41]

- بعد از مدت 10 سال، فعالیت هسته‌ای ایران روند علمی خود را ادامه داده و میزان غنی سازی نیز همانند سایر کشورها، به روال عادی خود باز می‌گردد و حتی سانتریفیوژهای نوع IR-8 را تولید خواهیم کرد.[42]

- برای مقابله با جاسوسی هسته‌ای سازوکارهایی پیش بینی کرده‌ایم؛ از جمله دسترسی کنترل شده. اجازه داده نخواهد شد به بهانه یک سازو کار بین المللی از اسرار ما آگاه شوند.[43]

- بحث PMD اصطلاح آن‌هاست و ربطی به توانمندی‌های دفاعی ما ندارد. ما می گوییم PPI (موضوعات گذشته و حال). در این زمینه ادعاهای دروغ آن‌ها را پاسخ داده‌ایم.[44]

- همه طرف‌ها بعد از توافق نهایی می‌توانند در صورت نقض طرف مقابل، اقدامات خود را متوقف کنند.[45]

صالحی

- یکی از خط قرمز مذاکرات این بود که ما کشوری استثنائی نباشیم در امر بازرسی‌ها و دسترسی‌ها و به صورت استثنائی با ما برخورد نکنند.[46]

- وقتی که مذاکرات شروع شد آمریکایی‌ها بحث 25 سال را پیش کشیده بودند ایران نیز بحث دو سال را بالاخره در طول مذاکرات اینقدر این بحث ادامه یافت تا دو طرف نهایتاً بر 10 توافق کردند. پس دوره اعتماد سازی همان 10 سال است اما تفاهم شد که برخی امور موردی نه اساس و کلیت کار مواردی که خیلی برای ما محدودیت ایجاد نمی‌کند مثلاً بازفراوری پلوتونیوم، درافق 15 ساله که ضرورتی برای بازفراوری نمی‌بینیم گفتیم اشکال ندارد.[47]

- قرار شد ما 10 سال محدودیت بپذیریم و بعد از 10 سال آزاد هستیم که با یک آهنگی (پیش برویم.) درباره اینکه آزادیم تصور نشود که فرض کنیم که 10 سال پایان یافته و امشب شب آخر 10 سال است و فردا صبح ما تغییر ناگهانی خواهیم داشت. این غیر ممکن است بلکه ما بعد از 10 سال با یک شیبی سیر صعودی خود را ادامه خواهیم داد.[48]

- درباره تاسیسات نظامی تکلیف کاملاً مشخص است. جمهوری اسلامی ایران اجازه نمی‌دهد که از تاسیسات نظامی و تاسیسات غیر هسته ای بازدید شود و در این خصوص تکلیف روشن است. اما طبق پروتکل الحاقی ما عمل خواهیم کرد. در آنجا پیش بینی‌هایی کرده است و ما می‌آییم می گوییم که بروند اطراف آن منطقه را نمونه برداری کنند.[49]

عراقچی

- برای مدت مشخصی مثلاً برای مدت 10 سال فعالیت‌های غنی سازی و هسته ای خود را مقداری محدود یا کندتر می‌کنیم تا در یک فاصله زمانی اعتمادسازی شود. بنابراین هر وقت طرف مقابل ما تعهدات خود را نقض کند بلافاصله این مواردی را که کند کردیم تسریع می‌کنیم، اصل حاکمیت ملی ما حکم می‌کند که در نهایت خود ما هستیم که تصمیم می‌گیریم اما برای حل اختلافاتی که ممکن است از این جهت پیش بیاید یک ساز و کار حل اختلاف در خود توافق پیش بینی خواهد شد.[50]

- درصورت نقض توافق، ایران تعهدات خود را به جای اول برمی گرداند اگر آن توافق نقض شود به ساز و کار برگشت پذیری می‌رسیم که برای هر دو طرف به صورت متوازن وجود دارد و قطعاً تعهداتی را قبول می‌کنیم که اگر طرف مقابل نقض کرد ما هم بتوانیم تعهدات خود را به جای اول برگردانیم.[51]

- تعهداتی را ایران در توافق ژنو قبول کرد و آژانس مسئول راستی آزمایی اقدامات ایران شد. در یک سال گذشته از این جهت مشکلی با آژانس نداشتیم و اقداماتمان را انجام دادیم و آژانس هم در گزارشات مرتب ماهانه خود هر بار گزارش داده است که توافق ژنو به صورت صحیح از طرف ایران در حال اجراست. از آن طرف هم نهاد جایگزینی هم در جامعه بین المللی نداریم و آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد ناظر بر برنامه هسته ای کشورها شناخته شده است.[52]

** فردو:

ظریف

- فردو به کار خود ادامه خواهد داد. بحثی از بسته شدن فردو مطرح نیست و متجاوز از 1000 سانتریفیوژ با تمام تأسیسات در فردو باقی خواهد ماند که از این مقدار سانتریفیوژ دو زنجیره بدون مواد هسته‌ای کار خواهد کرد و ان‌شاءالله در آینده فردو با همکاری بین‌المللی به یک مرکز پیشرفته هسته‌ای و تحقیقاتی و فناوری نوین روز تبدیل خواهد شد.[53]

- یک هزار سانتریفیوژ در فردو هستند و براساس تصمیمات صورت گرفته قرار نیست در آنجا غنی سازی کنیم.[54]

- فردو نه تنها یک سایت هسته ای باقی می‌ماند بلکه از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها در آن استفاده خواهد شد.[55]

- یک هزار و 44 عدد سانتریفیوژ در فردو باقی می‌ماند و در این سایت غنی سازی انجام نمی‌شود اما فردو برای امنیت نطنز است.[56]

- وقتی طرف مقابل اقدام به نقض توافق کند، در فردو در زمان کمتر از دوماه می‌توانیم به روند قبلی بازگردیم.[57]

صالحی

- فُردو نیز صرفاً برای غنی سازی در نظر گرفته شده است.[58]

- از اتعداد 100 دستگاه سانترفیوژ، بالغ بر 350 عدد آن در حال چرخش می‌ماند؛ فُردو قرار است در این دوره مورد توافق اعتماد سازی ده ساله به یک مرکز تولید ایزوتوپ‌های پایدار تبدیل شود.[59]

- دو آبشاری که قرار است به تعداد 350 عدد در حال چرخش بماند، با کمک طرف مقابل در توافق هسته ای به طرف تولید ایزوتوپ‌های همزاد پایدار خواهد رفت.[60]

- در خصوص فُردو هیچ تجهیزاتی دست نخواهد خورد و چنانچه طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نباشد، پروسه غنی سازی مجدداً از سر گرفته خواهد شد. فُردو برای یک هزار دستگاه ماشین هیچ تغییراتی در آن صورت نخواهد گرفت و یک گالری آن به عنوان ضامن انجام تعهدات طرف مقابل دستخوش هیچ تغییری نخواهد شد.[61]

عراقچی

- در فوردو غنی سازی انجام نخواهد شد ولی 1000 ماشین با تمام زیر ساخت‌ها و تاسیسات خود به صورت کاملاً آماده وجود دارد و به آن‌ها گاز تزریق نخواهد شد. دو زنجیره از آن‌ها در حالت چرخش قرار خواهد گرفت و چهار زنجیره هم در حالت ثابت خواهد بود. دو زنجیره ای که در حالت چرخش خواهند بود در یک برنامه زمانی به کار تولید ایزوتوپ‌های پایدار می‌پردازند.[62]

- فوردو برای ما ارزش راهبردی دارد.[63]

- برای ما مهم است که فوردو کماکان یک مرکز هسته ای باقی بماند و فارغ از اینکه غنی سازی در آن صورت بگیرد یا خیر ظرفیت غنی سازی خود را حفظ کند.[64]

- بیش از هزار ماشین سانتریفیوژ کاملاً آماده هستند تا هر لحظه احساس نیاز به فعال کردن فوردو باشد امکان بازگشت پذیری وجود دارد.[65]

- اگر طرف ما به تعهدات خود عمل نکند این هزار ماشین فعال خواهند شد. حتی یک ماشین سانتریفیوژ ما از بین نخواهد رفت و همه سالم در انبارهای نطنز نگهداری خواهند شد.[66]

** آب سنگین اراک:

ظریف

- رآکتور اراک که تا مدتی قبل کسی حاضر نبود از آن به عنوان رآکتور آب سنگین نام ببرد و برای اشاره به آن از اصطلاح IR40 استفاده می‌کردند، ماهیت آب سنگین خود را حفظ خواهد کرد و در سند نهایی نام رآکتور، رآکتور آب سنگین خواهد بود.[67]

- این طرح با همکاری بین‌المللی اجرا خواهد شد و رآکتور اراک را به یکی از مدرن‌ترین رآکتورهای آب سنگین جهان تبدیل خواهد کرد.[68]

صالحی

- اورانیوم غنی شده و آب سنگین کالاهای استراتژیک هستند و جمهوری اسلامی ایران به لطف الهی توانست حقوقی که دران. پی.تی و در اساسنامه آژانس دراین باره تصریح شده را به دست آورد.[69]

- در آب سنگین اراک، مخزنی که سوخت در آن قرار می‌گیرد تمامش محل سوخت می‌شود و وقتی اورانیوم طبیعی است همه سطح مخزن را می‌پوشاند و طبق طراحی، سالی قریب به 9 تن پلوتونیوم باید تولید می‌کرد. آن‌ها روز اول گفتند باید آب سنگین را تعطیل کنید و ما گفتیم این کار را نخواهیم کرد و یکی از خطوط قرمز مقام معظم رهبری این بود که آب سنگین باید آب سنگین بماند.[70]

- بر اساس طراحی فعلی درحال حاضر در قلب رآکتور اراک اورانیوم غنی شده می‌گذاریم و تعداد لوله‌های اورانیوم کمتر است بنابراین چون فضا باز می‌شود امکان تحقیقاتی بیش‌تری پیدا می‌کنیم و شار نوترونی را بالا می‌بریم. بازطراحی راکتور اراک توسط دانشمندان ایرانی انجام شده و از سوی غرب مورد قبول واقع شده است. راکتور اراک بعد از آغاز فعالیتش که ممکن است به دلیل وقفه ایجاد شده چند سال دیرتر آغاز شود یکی از جدیدترین فن‌آوری‌های خواهد بود.[71]

عراقچی

- اینکه رآکتور اراک همچنان آب سنگین بماند محصول شانزده ماه مذاکرات فشرده است و تمام خواسته‌های اصلی و خطوط قرمز ما کاملاً رعایت شده است.[72]

- آب سنگین اراک، آب سنگین می‌ماند.[73]

- در طول مذاکرات دانشمندان ما این ایده را مطرح کردند که در رآکتور اراک تغییراتی را ایجاد کنند که ماهیت آن آب سنگین باقی بماند ولی پلوتونیومی که در سوخت مصرف شده آن برای سلاح هسته ای کاربرد دارد به حداقل رسیده و نگرانی از بین برود. باوجود اینکه کارشناسان غربی و آمریکایی ادعا می‌کردند این کارشدنی نیست ولی دانشمندان هسته ای ما موفق به انجام این کار شدند و یکی از افتخارات ما در این مذاکرات این است که دانشمندان هسته ای ما موفق شدند مدلی را برای اراک معرفی کنند و با صدها ساعت مذاکره پذیرفتند که مدل پیشنهادی ایران عملی است.[74]

** حق تحقیق و توسعه:‌

ظریف

- برنامه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای طبق ضوابط علمی به کار خود ادامه خواهد داد. سانتریفیوژهای پیشرفته ما که روزی در ابتدای همین مذاکرات، زمانی که ما توافق ژنو را داشتیم برای جلوگیری از IR8 ما دو ماه مذاکرات را متوقف کردند، مشغول به کار خواهد شد و در این مدت تحقیق و توسعه ادامه خواهد داشت.[75]

صالحی

- ما هیچ چیزی را در ارتباط با تحقیق و توسعه از دست نخواهیم داد. ما تست IR-8 را آغاز می‌کنیم و مراحل تحقیق و توسعه بر روی این مدل را در نطنز انجام خواهیم داد. [76]

- توافق شد که کار تحقیق و توسعه روی ماشین‌های نسل جدیدی که روی آن‌ها کار کرده بودیم و از حیث بکارگیری ماشین‌های امیدبخشی هستند، در دوره اعتماد سازی ادامه پیدا کند و زنجیره‌های میانی آنان را پیاده می‌کنیم و از روز نخستی که توافق شد، بر اساس برنامه ریزی خودمان کار را آغاز می‌کنیم.[77]

- غنی سازی، تحقیق و توسعه روی ماشین‌های سنگین IR6 و IR8 ادامه پیدا می‌کند، آب سنگین اراک، آب سنگین می‌ماند و حفظ فردو به عنوان یک مرکز هسته ای و حفظ هزار ماشین سانتریفیوژ در آنجا همگی از جمله خطوط قرمز ما بوده‌اند که رعایت شده‌اند.[78]

عراقچی

- 5 هزار ماشین ما در نطنز به کار خود ادامه خواهند داد و در کنار آن ما کار تحقیق و توسعه را برای تولید و توسعه ماشین‌های جدید انجام خواهیم داد و ماشین‌های IR4 و IR5 و از آن‌ها مهم‌تر IR6 و IR8 هستند. پیشرفته‌ترین ماشین ما IR8 در حال حاضر مشغول به کار است. فعلاً یک نمونه آن تولید شده و بعد در مرحله تحقیق و توسعه نمونه‌های دیگر آن تولید خواهد شد تا به مرحله ای برسد که آماده تولید صنعتی باشد.

- دستگاه‌های جدید در قالب تحقیق و توسعه است که در مرکز تحقیق و توسعه ما در نطنز انجام می‌شود. یکی از بحث‌های جدی در این چند ماهه بحث تحقیق و توسعه بود زیرا آن‌ها نسبت به ماشین‌های ما که با عنوان IR1 شناخته می‌شود و در حال حاضر مشغول به کار است نگرانی‌هایی داشتند مبنی بر که این‌ها ممکن است برای رفتن به سمت اهداف نظامی کمک کند.[79]

- آن‌ها قبول کردند ایران به تحقیق و توسعه روی ماشین‌های IR4،IR5، IR6، IR8 ادامه بدهد و در یک زمان مشخص به مرحله ای خواهد رسید که آماده تولید خواهد بود.[80]

** حفظ مواد غنی شده در کشور:

ظریف

-

صالحی

- ما سنگ اورانیوم را استخراج می‌کنیم و بعداً تغلیظ می‌کنیم و آن‌ها می‌خواهند تفاهمی صورت گیرد که حجم مقدار کیک زرد که ما تولید کرده‌ایم، در مبدأ مشخص شود که چقدر است. مثلاً ما می‌گوییم 50 تن است در مقصد هم که باید به اصفهان حمل شود نیز مشخص شود. ما از مبدأ که همان معادنمان است و هر جا سنگ اورانیوم استخراج کنیم و بعد تغلیظ کنیم و به کیک زرد تبدیل کنیم، این‌ها را باید به اصفهان ببریم و به یو اف 6 تبدیل کنیم و جای دیگری این کار را انجام نمی‌دهیم. مثلاً ما برای مدت 15 یا 20 سال پذیرفته‌ایم که این اطلاع اضافی را به آن‌ها بدهیم؛ یعنی آنجایی که تبدیل به کیک زرد می‌شود با آژانس تفاهم می‌کنیم که چند تن است و در اصفهان نیز که تحویل می‌گیرند پلمب شده است.[81]

- بنا شد اگر در طول دوره اعتماد سازی به اورانیوم 20 درصد نیاز پیدا کردیم، آن‌ها اورانیوم 20 درصد غنی شده را در اختیار ما قرار دهند و ما در داخل کشور آن‌ها را به صفحات سوخت تبدیل کنیم.[82]

عراقچی

-