به گزارش خبرنگار اعزامی مهر به استان خراسان شمالی، در ایوان جنوبی این کاروانسرا نیز یک محراب گچبری وجود دارد که نشان می دهد اینجا نمازخانه نیز داشته است. درست مانند مجتمع‌های بین راهی که متشکل از جای پارک ماشین، نمازخانه، محل استراحت و ... هستند! اما این مجتمع بین راهی تاریخی حدود ۷۰۰سال قدمت دارد یعنی متعلق به دوره تیموری است.
برخی می‌گویند این رباط را امیر علی شیرنوایی وزیر سلطان حسن بایقرا ساخته ولی در سفرنامه مک‌گریگور، از این رباط به نام رباط شاه یا شاه عباس نام برده شده است.
کاروانسرای رباط قلی پر است از سنگ های رنگین. چشم انداز آن به دشت های اطراف بسیار زیباست. کافی است این کاروانسرا را در سکوت ببینید. آن وقت به عظمتش پی خواهید برد. این کاروانسرا با رباط های دیگر حدود ۵۰ کیلومتر فاصله دارد.
مانند فاصله بین کاروانسرای قلی تا رباط گرگان. یعنی به فاصله‌ای که یک کاروان از طلوع حرکت کند و غروب آفتاب به کاروانسرای دیگری برسد. در این کاروانسراها اتراق می‌کردند و در برخورد با کاروانسراهای دیگر اتفاقات اجتماعی و اقتصادی زیادی رخ می‌داد حتی داد و ستد کالا نیز در این کاروانسراها انجام می‌شد. مردم آن زمان در باراندازهای شترخان جنوبی بارهایشان را قرار می دادند و مرکب های خود را کنارشان می بستند.
محل بارانداز در شترخان
این رباط از آنجا که یکی از مهمترین بناهای تاریخی دوره تیموری است، توسط اداره کل میراث فرهنگی استان خراسان شمالی به شماره ۴۵۷۵ در فهرست میراث ملی ثبت شد برخی از مرمت کاران و کارشناسان استان، مرمت آن را از سال ۸۴ آغاز کردند. در همین سال اولین مرحله مرمت رباط قلی شروع و در آن مرحله آوار برداری از قسمت‌های فرو ریخته و استحکام بخشی قسمت‌های در معرض خطر و عملیات اضطراری انجام شد که به دلیل دلیل نبود اعتبار مرمت متوقف شد.
.
مرمت بنا
اجرای فاز ۲ و ۳ رباط شامل اجرای طاق سنگی، اجرای دیوار سنگی، بند کشی سطوح سنگی، دوخت و دوز ترک‌های نیمه عمیق و جا گذاری سنگهای آسیب دیده و... تاکنون ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
یونس مظفر کارشناس مرمت بنا و بافت‌های تاریخی و پیمانکار پروژه رباط قلی توضیحی درباره مرمت این بنای تاریخی به خبرنگار مهر داد و گفت: این کاروانسرا را که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد، از مرحله پر خطر گذراندیم. این کاروانسرا در مسیر عبور کاروان‌ها بوده و دستور احیا و مرمت آن داده شده است بنابراین پس از تکمیل عملیات مرمت باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد اما تصمیم گیری درباره آن برعهده اداره کل میراث فرهنگی استان خراسان شمالی است.
چاهی که حفاران غیر مجاز حفر کردند
وی نمی دانست که چقدر اعتبار دیگر نیاز است تا این کاروانسرا به صورت کامل مرمت شود. مظفر گفت: همه تلاششان این بوده که مرمت این کاروانسرا را به خوبی انجام دهند اما گاهی شده که در غیبت آنها، برخی از مخربان میراث فرهنگی به کاروانسرا آمده و عملیات مرمت آنها را تخریب می کنند. حتی جای برخی از دیواره نوسی این مخربان روی دیوار کارونسرا نیز نشان از درست صحبت مظفر می دهد.
یکی از کتیبه‌های سردر کاروانسرا
محمد حسن‌خان صنیع الدوله در مطلع‌الشمس می‌نویسد: از کتیبه بالای در، تقریبا چهار صفحه باقیست و لوح تاریخ افتاده است ولی جودت خط کتیبه شهادت می‌دهد که تاریخ بناء از اواسط عهد گورکانیه آن طرف نمی‌گذرد.
سنگهای الوان به کار گرفته شده در این بنا به رنگ‌های متنوع سبز، قرمز، بنفش و کبود
از رباط تیموری به صورت ۲۴ ساعته نگهداری نمی‌شود و یا امکان حفاظت دائم از آن حداقل تا زمانی که عملیات مرمت آن تمام نشده، وجود ندارد. مظفر خبر از گشت زنی ماموران نیروی انتظامی می‌دهد و اینکه نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی نیز گاهی به این مکان سر می زنند اما ساکن نیستند. با این حال در زمانی که تیم مرمت این کاروانسرا مشغول فعالیت هستند، غیر از حفاران غیر محازی که گهگاه از فرصت استفاده می کنند، گردشگران زیادی نیز از کاروانسرا دیدن می کنند.
یونس مظفر از ناکامی حفاران غیر محاز خبر داد و گفت که حفاران چاه‌های عمیقی این جا حفر کرده‌اند اما موفق به پیدا کردن چیزی نشدند. با این وجود در میان بخش‌های مختلف این کاروانسرا هنوز آثار حضور حفاران هست.
