بودجه ها به حد کفایت نیست

به گزارش خبرگزاری بسیج، دکتر روستا آزاد رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف گفت: موضوع توسعه علوم یک بحث مکانیکی و ماشینی نیست بلکه باید با یک نگاه ارگانیک به آن نگاه کرد. درست مانند تربیت یک فرزند و یا رشد نهالی که باید به درختی تنومند تبدیل شود که این مسیر الزامات خاص خود را دارد یعنی علاوه بر دانش، اجرای صحیح فرایند هم لازم است. بر این اساس جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب مسیر توسعه علمی کشور را طرح ریزی کرد و فرایند نیل به این آرمان در سه مرحله اجرایی خلاصه شد. مرحله اول که به مدت یک دهه به اجرا درآمد موضوع آموزش بود. تمرکز جامعه دانشگاهی بر آموزش هر چه بیشتر قرار گرفت تا توسعه علمی کشور محقق شود دهه دوم به بحث پژوهشگری تمرکز شد تا سرمایه های انسانی تربیت شده مقالات و پژوهش های خود را ارائه کنند گام سوم هم این بود که علم در محیط جامعه به عمل برسد. 

در مقطعی برای تقویت پژوهش یکسری برنامه ها پیاده شد که حاصل آن افزایش مقالات ایرانی بود که به 30هزار مقاله در سال رسیدیم و از جایگاهی که در آن رتبه ای نداشتیم به  رتبه17 جهانی رسیدیم. لازمه رشد و توسعه علمی کشور و شتاب گرفتن رشد علمی جامعه این است که این مراحل طی شود به این مفهوم که دانشگاه های بزرگ و متوسط ما باید مقاله تولید کنند البته این موضوع به صورت همگن اتفاق نیفتاده و برخی دانشگاه های ما هنوز رتبه قابل قبولی در تولید مقاله ندارند. ناگفته نماند که باید بعد از مرحله تولید کمی، کیفی سازی مقالات مورد توجه قرار گیرد تا شتاب علمی کشور خدشه دار نشود. در حال حاضر آنچه که در این مسر خلل ایجاد کرده است شامل چند مورد زیر است. اول رواج برخی تفکرات غلط است که تولید کمی مقالات را زیر سئوال می برند و آنرا غفلت از کیفی سازی می دانند. این تفکر اشتباه به مثابه آب سردی است که حرارت دانشجویان و پژوهشگران را برای دورخیز افزایش شتاب علمی کشور سرد می کند. این طرز تفکر باعث شده است برخی دانشگاه ها که هنوز وارد مرحله تولید کمی مقالات نشده اند دلسرد شده و وارد میدان نشوند.

 عامل دیگری که سد راه توسعه علمی ایران شد تعریف و تمجید هدفمند بیگانگان بود. آنها که از رشد 13برابری عملکرد علمی ایران گزارش ها منتشر کردند قصد تشویق و قدرانی از ما را نداشتند بلکه برای ترساندن جهانیان از ایران این موضوع را برجسته کردند نتیجه آن هم این شد که مجلات جهانی به بهانه تحریم، مقالات دانشمندان ایرانی را چاپ نمی کنند این رویه غلطی است که آنها برای اینکه آوازه علمی ایران بزرگ تر نشود در پیش گرفته اند در حالی که بر اساس قواعد موجود آنها فقط می تواند مقالات خود را در اختیار ما قرار ندهند نه اینکه مقالات دانشجویان ایرانی را چاپ نکنند اما به هر جهت این موضوع هم مانعی در رشد شتاب علمی ایران شده است.

نکته سوم هم اینکه بودجه تحقیقات و پژوهش به حد کفایت وجود ندارد. اگر این بودجه را به سهم دیگر کشورها در پژوهش مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد که چه مقدار ناچیزی برای این کار بزرگ درنظر گرفته شده که در برخی موارد همین مقدار اندک هم تخصیص نمی یابد در چنین شرایطی آنچه که تا کنون در توسعه علوم صورت گرفته ناشی از روحیه جهادی و غیرت دانشمندان ایرانی است که با دست خالی وارد گود شده و با ارتباط علم و صنعت بودجه تحقیقات را فراهم می کنند حال در این شرایط برخی با حاشیه سازی و سیاست زدگی باعث سست شدن پژوهشگران می شوند موضوعی که حتی رهبر انقلاب هم درباره ان تذکر دادند. دکتر روستا آزاد در خصوص راهکارهای بهبود این وضع گفت: برای ممانعت از کاهش شتاب رشد علمی کشور لازم است با شناسایی دقیق دلایل آن که درباره برخی از آنها صحبت شد راه جبران ان در نظر گرفته شود. اگر برای این کار بودجه ای لازم است که پرداخت شود باید زمینه احقاق آن فراهم شود. رهبر معظم انقلاب هم در دیدار با اساتید دانشگاه ها درباه این موضوع متذکر شدند و فرمودند که باید سهم تحقیقات از بودجه فراهم شود. نکته دیگر هم اینکه اگر حاشیه سازی ها را مانع توسعه علم می دانیم باز هم باید به توصیه رهبر معظم انقلاب عمل کنیم ایشان که موضوع بورسیه ها مطرح کردند فرمودند که پرونده سازی برای دانشجویان بورسیه باعث تردید جامعه دانشگاهی شد. موضوعات اینچنین و حاشیه سازی ها عامل مهمی برای  سست شدن اراده و انگیزه جامعه دانشگاهی در انجام فعالیت های علمی است که رفع مدبرانه آن می تواند مسیر رشد علمی را هموار کند. نکته آخر هم اینکه اگر تحریم و ممانعت از نشر مقالات ایرانی در نشریات جهانی مشکلی برای اساتید دانشگاه ها و دانشجویان ایجاد کرده باید با تقویت نشریات داخلی این خلا را جبران کنیم. باید با تلفیق چند مجله وزین علمی داخلی یک مجله معتبر تشکیل دهیم که تکیه گاه پژوهشگران ایرانی باشد.

 

انتهای پیام/