به گزارش خبرگزاری بسیج، «مسئلهی بعدی مسئلهی فرهنگ است. البتّه فرهنگ، در بلندمدّت، از اقتصاد خیلی مهمتر است؛ اقتصاد مسئلهی فوری و اولویّت کنونی ما است، [امّا] مسئلهی فرهنگ یک مسئلهی مستمرّی است و بسیار مهم است؛ حتّی در قضیّهی اقتصاد هم مهم است. برادران عزیز، خواهران عزیز! در مسئلهی فرهنگ، بنده احساس یک ولنگاری میکنم؛ در دستگاههای فرهنگی -اعم از دستگاههای دولتی و غیر دولتی- یک نوع ولنگاری و بیاهتمامی در امر فرهنگ وجود دارد؛ چه در تولیدِ کالایِ فرهنگیِ مفید که کوتاهی میکنیم، چه در جلوگیری از تولید کالای فرهنگی مضر که کوتاهی میکنیم. اهمّیّت کالای فرهنگی از کالای مصرفی جسمانی کمتر نیست، بیشتر است. فرض کنید مرتّب تکرار بکنند که مثلاً فلانجور پفک مضر است، نخورید؛ حالا مگر ضررش چقدر است، چهجور ضرری است، چه میزان ضرر دارد، برای چند درصد از مردم ضرر دارد؟ این را دائماً میگویند، امّا ضرر فلانجور فیلم یا فلانجور کتاب یا فلانجور بازی رایانهای یا امثال اینها را کسی جرئت نمیکند بگوید که نبادا متّهم بشوند به اینکه جلوی آزادی اطّلاعات و جریان آزاد اطّلاعات را گرفتهاند.»
سخن روشن بود. باز هم رهبر معظم انقلاب احساس خطر کردند و تذکرهایی را در حوزه فرهنگ گوشزد کردند. سخنانی که شوک بزرگی به کارشناسان فرهنگی وارد کرد، زیرا با نگاهی به منظومه بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه فرهنگ، میبینیم که چنین واژهای در یک سیر و حرکت پیوسته بیان شده است. ایشان پیش از این با عباراتی چون «شبیخون فرهنگی»، «ناتوی فرهنگی»، «تهاجم فرهنگی» و ... از خطر موجود در حوزه فرهنگ خبر داده و با عباراتی که به برخی از آنها اشاره شد بارها ابراز نگرانی کردند.
حال که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی از عبارت «ولنگاری فرهنگی» یاد کردهاند نشان میدهد که ایشان میخواهند از جدی بودن این خطر یاد کنند و با به میان کشیدن این واژه هشداری جدی به متولیان و کارشناسان فرهنگی بدهند تا فکر اساسی برای این حوزه به کار ببندند و میطلبد آنهایی که دغدغه حوزه فرهنگ دارند بازنگری در فعالیتهای فرهنگی داشته باشند تا این خطر نزدیک که رهبر معظم انقلاب بارها آن را گوشزد کردهاند را شناسایی کنند و برای دفع آن چارهاندیشی کنند.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که اصلیترین متولی فرهنگ کشور است در واکنش به مسئله «ولنگاری فرهنگی» گفته است: «در بخش کتاب، کتابهای ارزندهای به صحنه آمده و آنچه که در این بخش بتوان از آن با عنوان ولنگاری فرهنگی یاد کرد، نداریم. البته ممکن است در برخی رمانها نکاتی پیدا شود که ما از آنها جلوگیری میکنیم تا در سطح جامعه پخش نشود.»
این سخنان در حالی ایراد شده که بارها از سوی رسانهها و فعالان حوزه کتاب به دستگاههای مرتبط در زمینه نشر کتاب، در ارتباط با گسترش انتشار کتابهایی که با ارزشهای جامعه ایرانی-اسلامی همسو نیست، تذکرهای بسیاری داده بودند. کتابهایی که از منظر اخلاقی اشاعه دهنده «ولنگاری فرهنگی» بودند و برای خوانندگان نیز مضر بودند، اما هر زمان صحبت از وجود چنین کتبی به میان میآمد برخی به طُرُق مختلف سعی در خفه کردن این صداها داشتند تا مبادا خاطر تولیدکنندگان این آثار آشفته و ناراحت شود.
در حالی که رهبر انقلاب در دیداری که با نمایندگان مجلس شورای اسلامی داشتند و در همان دیدار عبارت «ولنگاری فرهنگی» را به کار بردند به این موضوع نیز اشاره کردند: «آنهایی که اساس این حرفها هستند، خودشان بیشتر از ما در این مسائل سختگیری میکنند؛ این را باور کنید. حالا آزادترین مناطق دنیا از لحاظ اطّلاعات، مثلاً فرض کنید دولتهای غربیاند، ازجمله آمریکا؛ از خبرهای دقیق و روشنی که از آمریکا میرسد در کنترل اطّلاعات افراد و انگشت گذاشتن روی آن چیزهایی که دستگاه روی آنها حسّاس است، انسان واقعاً تعجّب میکند؛ ما یکدهم آنها کنترل اطّلاعاتی نداریم و نمیکنیم. بمجرّد اینکه [در اینجا] یک فیلمی را ممنوع کردند یا فرض کنید که یک جریان رایانهای را مثلاً محدود کردند یا ممنوع کردند، فوراً آنها سروصدا بلند میکنند، ما هم باورمان میآید؛ ما هم باور میکنیم که واقعاً کار خطایی کردهایم. نه آقا، باید مراقبت کرد! وظیفهی ما تولید کالای فرهنگی مفید و جلوگیری از کالای فرهنگیِ مضر است. بنده در این زمینه احساس یک ولنگاریای میکنم؛ باید این را شماها در نظر داشته باشید و اهمّیّت بدهید.»
آقای جنتی! کم نیستند کتابهایی که از مصادیق ولنگاری فرهنگی هستند. شاید برای برخی وجود ارجاعت اروتیک مسائل پیش پا افتادهای باشد زیرا آنها خود تا خرخره در لجنزار انحرافات اخلاقی فرو رفتهاند؛ اما انتشار چنین آثاری به بهانه ایجاد فضای باز فرهنگی و کاهش فشار از روی دولت متبوع شما هیچ سنخیتی با ارزشهای جامعه انقلابی و اسلامی ما ندارد.
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی! کتابهایی که در وزارتخانه تحت امر شما در طول سالهای دولت امید منتشر شده مبین عملکرد شماست و لازم نیست که توضیحی در این باره ارائه کنید که در بخش کتاب مصداق ولنگاری فرهنگی نداریم. کافی است نگاهی به کتابهایی که منتشر شده بکنید تا عیار «ولنگاری فرهنگی» وزارتخانهتان دستتان بیاید. (گزارشهایی که طی ماههای گذشته از سوی این رسانه منتشر شده است را از اینجا، اینجا، اینجا، اینجا و اینجا مشاهده کنید)
«ترویج خیانت»، «تمسخر دین داری و استفاده ابزاری از نمادهای مذهبی»، «دعوت به مصرف مشروبات الکلی!» و یا «بیاحترامی به پدر و مادر که از ارکان جامعه اسلامی هستند» که هرکدام از مصادیق فحشا به شمار میرود، از نظر وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی اگر ولنگاری نیست، چیست؟ آقای جنتی یا در فضای کتاب و نشر کشور نیستید یا اینکه در تعاریف دچار تناقض و تفاوت هستیم. یعنی آنچه از منظر هر انسان آگاه و آزادی، مخالف سرشت انسانی است و از آن به ولنگاری فرهنگی میتوان یاد کرد در نظر شما مصداق ندارد که خب باید شما مصادیق ولنگاری فرهنگی را نام ببرید.
این تنها گوشهای از فضای فرهنگی کشور است که رهبر حکیم انقلاب اسلامی به حق «ولنگاری» را برای آن به کار بردهاند و چون نیک بنگریم این مسائل در اغلب فضاهای فرهنگی کشور به چشم میآید.