بررسی ابعاد تاریخی قیام عاشورا

‌می‌توان نقطه آغاز محرم را مرگ معاویه در سال ۶۰ هجری دانستبررسی ابعاد تاریخی قیام عاشورا (اولین شب محرم به نام مسلم ابن عقیل است.) که بر خلاف عهدنامه صلح با امام حسن (ع) برای خود جانشین تعیین می‌کند.
یزید بر جایگاهی تکیه می‌زند که پدرش با نیرنگ‌ها و ظلم‌ها بدست آورده بود و خود در پی بیعت گرفتن از امام حسین (ع) بر می‌آید.
به حاکم مدینه نامه‌ای می‌نویسد که از امام حسین (ع) بیعت بگیرد.
امام حسین (ع) از مدینه به سمت مکه رفت و در سوم شعبان سال ۶۰ وارد مکه می‌شود و امام که در مکه هم با خطرات زیادی روبه رو می‌شود سرانجام یک روز پیش از عید قربان از مکه خارج و به سمت کوفه حرکت می‌کند.
کوفیان با فرستادن ۲۴ هزار نامه از امام دعوت کرده بودند و امام در اجابت نامه هایشان به سمت کوفه رفت.
رسیدن هزاران نامه دعوت از کوفیان به دست امام باعث شد تا امام برای بررسی اوضاع کوفه مسلم ابن عقیل را به سمت کوفه بفرستد.
وقتی مسلم ابن عقیل وارد کوفه می‌شود همه بزرگان و مردم با او بیعت می‌کنند و مسلم ابن عقیل در نامه‌ای از آمادگی کوفیان به امام خبر می‌دهد.
اما با انتصاب عبیدالله بن زیاد به حکومت کوفه و ترس و هراس کوفیان از او ناگهان اطراف سفیر امام حسین (ع) خالی می‌شود و مسلم ابن عقیل به دستور عبیدالله دستگیر و در روز عرفه سال ۶۰ هجری به شهادت رسید.
مسلم ابن عقیل نخستین شهید واقعه کربلاست و به همین دلیل روز اول محرم به نام او نامگذاری شده است.