قطب اصلی ذخیره منابع معدنی در کشور

رتبه استان در شاخص تعداد و استخراج معادن در ایران

استان سمنان دارای سه و نیم میلیارد تن ذخیره زمین شناسی و بیش از پنج هزار و 500 میلیون تن ذخیره قطعی معدنی دارد.این استان با در اختیاز داشتن منابع غنی معدنی، رتبه پنجم از نظر تعداد معادن و رتبه ششم از نظر استخراج در کشور را دارد.

با اعلام مسئولین سازمان صمت استان، ۹۵ درصد زئوليت کشور، ۹۵درصد سلستين،۲۰درصد كروميت، ۱۵درصد ذغال‌سنگ كشور و بخش عمده گچ ایران و ... در این استان تامین می‌شود.رتبه اول گچ ، نمک ، سلستین و زئولیت به این استان اختصاص دارد.این استان رتبه دوم را در تولید سولفات سدیم و همچنین رتبه سوم را درتولید ذغال سنگ و کرومیت دارد. 549 میلیون تن ذخیره قطعی و 23 میلیون تن میزان استخراج معادن در استان سمنان است.

بهروز اسودی رئیس سازمان صمت استان سمنان

تولید ۶۰درصد گچ ایران در استان سمنان

بهروز اسودی رئیس سازمان صمت استان سمنان با بیان اینکه استان سمنان عمده‌ترین تولیدکننده گچ در ایران است افزود: این استان 60 درصد گچ ایران را تولید می‌کند.

وی در ادامه افزود: عمده معادن گچ استان در مرکز استان و شهرستان‌های سمنان و سرخه واقع شده است و همچنین عمده معادن نمک این استان نیز در شهرستان گرمسار واقع شده است.

دبیر شورای معادن استان سمنان با بیان اینکه معادن به صورت پراکنده در سراسر استان واقع شده است تصریح کرد: عمده معادن فلزی نیز در شرق استان و در شاهرود و دامغان واقع شدند.

وی با اشاره به میزان استخراج مواد معدنی در استان سمنان گفت: امسال 247 هزار تن ماده معدنی در استان سمنان استخراج شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سمنان با بیان اینکه استان سمنان در زمینه استخراج مواد معدنی در کشور دارای جایگاه مطلوبی است افزود: استان سمنان حدود 5 درصد از استخراج کل کشور را به خود اختصاص داده است.

بزرگترین معدن پتاس ایران در سمنان

پتاس در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. اما مهمترین کاربرد آن به عنوان کود شیمیایی در صنایع کشاورزی است. سایر مصارف آن در صنایع غیر کشاورزی مانند تولید صابون و شوینده ها، رنگ های شیمیایی و داروها، صنایع شیشه و سرامیک، صنایع غذایی، تهیه گل حفاری و … هستند که حجم بسیار کمی از تولید پتاس، در این صنایع مصرف می‌شود. تعداد زیادی از نمک های پتاسیم بسیار مهم هستند و شامل برمید، کربنات، کلرات، کلرید، کرومات، سینید، دی کرومات، هیدروکسید، یدید، نیترات و سولفات پتاسیم می باشند.

بزرگترین معدن پتاس ایران در استان سمنان و در شهرستان گرمسار واقع بوده و 50 هزار تن ماده معدنی پتاس دارد.حجم ذخائر پتاس در کشور 500 هزار تن است.

معدن پتاس گرمسار به تنهایی 13 هزار هکتار وسعت و بالغ بر 50 هزار تن ماده معدنی پتاس دارد.

معادن سولفات سدیم در استان

عمده مصرف سولفات سدیم در تولید پودر لباس شویی است که حدود ۵۰ درصد تولید جهانی آن را در بر می گیرد.از دیگر مصارف عمده آن در گذشته در فرآیند کرافت در تولید خمیر چوب بوده است. مواد آلی موجود در لاک سیاه (black liquor) در این فرآیند برای تولید گرما سوزانده می شود و در این میان سولفات سدیم به سولفید سدیم تبدیل می‌شود. با این وجود به دلیل توجه به پیشرفت ها در کاربردهای گرمایی فرآیند بازیافت کرافت در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی روش های موثر تری جهت بازیابی گوگرد به وجود آمد و نیاز به سولفات سدیم به تدریج کاهش یافت.

صنایع شیشه سازی از دیگر مصرف کنندگان عمده سدیم سولفات هستند. سولفات سدیم در این صنعت به عنوان یک عامل نرم کننده عمل می کند که ذرات زیر حباب های هوا را از شیشه مذاب می زداید. این ماده باعث سیال شدن شیشه شده و از تشکیل کف بر روی مذاب شیشه در حین پالایش آن جلوگیری می کند.

سولفات سدیم نیز از جمله مواد معدنی است که در استان سمنان وجود دارد.بزرگترین معادن این ماده معدنی نیز در استان سمنان و در شهرستان دامغان واقع است.

بانمک ترین استان کشور|میلیون تن نمک در معادن استان سمنان

يكي از پركاربردترين و مفيدترين مواد معدني بدست آمده از طبيعت كه مصارف بسيار زيادي در تمام وجوه زندگي بشر از آغاز تاكنون داشته است ، نمك به تمام اشكال قابل استفاده آن است.کاربردهای نمک صنعتی فراوان است. نمک صنعتی و معدنی در صنایعی همچون تصفیه آب و فاضلاب, دباغی پوست, اسید سازی, تولید مواد بهداشتی و شوینده و بسیاری از صنایع دیگر استفاده می‌شود.

کشور ایران دارای معادن نمک فراوانی است و جز بیست تولیدکننده نمک‌های معدنی در جهان می‌باشد. با این حال به علت گرانی فرآیند تصفیه نمک خام, قسمتی از نمک استخراج شده از معادن و دریاچه‌های نمک، به شکل تصفیه نشده (به صورت نمک صنعتی خام) به عنوان نمک خوراکی وارد بازار مصرف غذایی می‌گردد. استان‌های سمنان، قم و فارس از جمله بزرگترین تولیدکنندگان نمک صنعتی و معدنی در کشور هستند.

۳۳ معدن نمک فعال در استان سمنان وجود دارد که سالانه 2 میلیون تن نمک در این معادن استخراج می شود.حدود 50 درصد از نمک کشور در استان سمنان تامین می شود و این استان از نظر تولید این ماده معدنی رتبه نخست کشور را دارا است.

معادن نمک در استان سمنان و به ویژه در گرمسار از کیفیت بالایی برخوردارند و گفته می‌شود که درجه‌ خلوص نمک بسیاری از این معادن بالای 98 درصد است و همین ویژگی نمک استان سمنان را از دیگر مناطق متمایز می‌کند.  

گذشته از این معادن نمک گرمسار امروزه به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان تبدیل شده و هر ساله پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است، ضمن این‌که هالوتراپی یا نمک درمانی امروزه در بسیاری از کشورها و از جمله در کشورهای اروپایی مورد توجه جدی است.

به هر روی معادن نمک استان سمنان جدا از این‌که نیمی از نیاز کشور به این ماده معدنی را رفع می‌کنند از پتانسیل بالایی در حوزه گردشگری برخوردارند، پتانسیلی که اگرچه چند سالی است از آن بهره گرفته می‌شود اما هنوز تا رسیدن به نقطه‌ آرمانی و جایگاهی در خور، فاصله بسیار دارد.

در حال حاضر روزانه 400 تا 500 تن نمک از این معدن برداشت می‌شود. نمک برداشت شده 100 درصد فرآوری می‌شود و به مصرف واحدهای تصفیه و کارخانه‌های صنعتی می‌رسد. بخش عمده مصرف نمک‌های فرآوری شده این معادن برای حفاری در شرکت نفت استفاده می‌شود.

معدن کوهدشت گرمسار 100 درصد زیرزمینی است. این معدن به صورت تونل پیچ در پیچ در دل زمین امتداد دارد و استخراج از این معدن به روش اتاق پایه صورت می‌گیرد.

این معدن نمک به عنوان یک سایت مهم گردشگری به حساب می آید و سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از این معادن به منطقه سفر می‌کنند.

حدود 50 درصد از نمک کشور در استان سمنان تامین می‌شود و همچنین این استان از نظر تولید گچ، نمک و سلستین رتبه نخست کشور را دارد.

اگرچه استان سمنان یکی از معدنی‌ترین استان های کشور است اما ششمین استان پهناور ایران با وجود بهره مندی معادن سرشار ، به دلیل نبود و فقدان برخی زیرساخت‌ها، امکان استفاده از همه ظرفیت‌های معدنی خود را ندارد.

به باور برخی کارشناسان، رفع مشکلات و موانع پیش روی معادن در استان می‌تواند زمینه‌های بهره‌برداری بیشتر از این ظرفیت‌های خدادادی را بیش از پیش در استان فراهم کند، به گونه‌ای که در صورت ایجاد زیرساخت‌های لازم چه بسا بخش معدن به تنهایی بتواند گره معضل اشتغال را در این استان پهناور باز کند.