بحران کرونا در جهان؛ تقویت فردگرایی یا ارتقای معنویت

به گزارش سرویس اساتید خبرگزاری بسیج، در متن یادداشت استاد بسیجی محمد جمیری، مسئول فرهنگی سازمان بسیج اساتید استان بوشهر آمده است:

کرونا، تقویت فرد گرایی یا ارتقای معنویت؟

انسان موجودی ذاتا اجتماعی است. این جمله را بارها و بارها از زبان فلاسفه علوم اجتماعی و سایر شاخههای علوم انسانی شنیده ام. اینکه انسان ها تنها موجوداتی هستند که دارای حیات اجتماعی اند و البته بدون تحقق این حیات اجتماعی، تکامل آنها ناممکن و رشد آنها ناقص خواهد بود. برهمین اساس هم مکاتب مادی و مکاتب معنوی، انسان را بر اساس کنشگری جمعی یا فردی تعریف کرده اند.

پس از شروع رنسانس و گسترش فسلفه اومانیستی، بانیان فلسفه مدرنیته نیز بر فرد محور بودن جامعه و تمرکز بر خواسته های او تاکید کردند. با ورود غرب به انقلاب صنعتی و تلاش در بکار گیری زنان و مردان در کارخانه ها و متعاقب آن استقلال مالی زن و مرد، بعلاوه ترویج تفکر فرد گرایانه مدرنیه که مکرر در قالب آزادیهای مدنی القاء می شد، نوعی فردگرایی افراطی در جوامع صنعتی غربی پدیدار شد.

شاخصه مهم فرد گرایی مدنظر مدرنیسم به حوزه آزادی های اجتماعی بر می گشت و به انسان اینگونه القاء می کند که خود او مرکز نظامخلقت است و هیچ قدرتی والاتر و برتر از قدرت و ذهن انسان زمینی وجود ندارد. از همین رو فلسفه مدرنیته همزمان با تقویت صنعت در غرب، فرد گرایی را به حوزه های مختلف زندگی انسان مدرن هم کشاند. به عبارت بهتر انسان غربی فقط خود و منافع خودش را می بینید و درک می کند.

اموری از قبیل دین گریزی، عدم تمایل به تشکیل خانواده، ازدواج همجنسگرایان، عدم تمایل به یاری گری اجتماعی و غیره بر شدت فرد گرایی دامنزد. استمرار چنین تفکری در جواع صنعتی و فراصنعتی طی دهه های اخیر، آنقدر شدت گرفت، که خطرهای جدی انسان مدرن را تهدید می کند. خطر افسردگی و تنهایی در این دست جوامع به عنوان یکی از نتایج چنین رویکردی قابل مشاهده است تا آنجا که در برتانیا و ژاپن مراکز دولتی و وزارتی تحت عنوان وزارت یا نهاد تنهایی برای مبارزه با افسردگی انسان های تنها در این کشورها تاسیس شده است.

با کمال تاسف همزمان با گسترش ابزارهای رسانه ای در جوامع غیر مدرن و سنتی، طرز تفکر و شیوه زندگی فرد محورانه با عناصری از همان فسلفه مدرنیته نیز گسترش یافت. تمایل به خویشتن، و دوری از معنویت توانست تا حدی این انگاره را در جوامع سنتی تر را تقویت کند.

با شروع بحران کرونا در جهان و گسترش غیر قابل تصور آن در تمام گیتی، مردم نیز بنا بر رعایت توصیه‌های بهداشتی، بیشتر از هر زمان دیگری در تمام تاریخ از هم دور شده اند. مردم دنیا که یا خود و یا با اجبار به قرنطینه رفته‌اند، حالا دلتنگ دیدار هم شده اند. مردم نه تنها مشتاق دیدار هم شده اند بلکه در مواردی بیشتر از گذشته تشنه معنویات شده اند.

موارد متعددی طی همین مدت در اقصی نقاط عالم مشاهده است که نماینگر افزایش نگاه به عالم ملکوت در همه نقاط درگیر این بحران است. به طور مثال می توان از موارد زیر یاد کرد: در شهرطنجه مراکش، مردم زیادی همزمان در یک شب با حضور در پشت بام ها ندای الله اکبر سر دادند. در واتیکان تصاویری با تیراژ بالا از پاپ منتشر شد که مشغول دعا کردن برای نجات بشر از شر این بلا بود. در ایتالیا برای رهایی از کرونا، مردم از قاشق مقدسی آب می خوردند. در چین مردم غیر مسلمان به صورت کاملا ابتدایی درکنار مسلمانان به اقامه نماز پرداختند. همین کار، در آمریکا هم تکرار شد. ضمن اینکه در ایالات متحده در اجتماعاتی بزرگ مردم با حالتی متضرعانه به خداوند و مسیح متوسل شدند.

رئیس جمهور آمریکا ضمن توییتی یک روز را در این کشور به روز دعا و نیایش برای خلاصی از این معضل نام گذاری کرد. برخی از چهره هایهنری و علمی و پزشکی رد جای جای جهان نیز رویکرد خود به دین و مذهب را تغییر دادند. در ایران نیز همگرایی معنوی نسبت به ریشه کنی این ویروس تقویت شده است. مردم ایران که هیچ گاه به این اندازه از مراکز معنوی و مذهبی خود دور نبوده اند، حالا در نوعی دلتنگی افراطی به سر می برند. از برایند رفتار مردم اینگونه احساس می شود که اکنون آنها، بیش از گذشته قدر داشته های مذهبی خود را می دانند. بهرحال موج توسلات به مقدسات دینی در جهان و ایران افزایش یافته است. عالم گیر بودن کرونا و به خصوص اینکه هنوز علم پزشکی نتوانسته است داروی قطعی برای این بیماری ایجاد کند، انسان مدرن را بیش از همیشه به عجز خود در نظام خلقت متوجه ساخته است. مدرنیته توانسته است مدرنیسم و تکنولوژی را برای انسان فراهم کند اما هیچ گاه نخواهد توانست انسان را فعال مایشاء جهان قرار دهد. انسان همیشه نیازمند توجه به ملکوت است.
اکنون دغدغه نگارنده این است که آیا پس از کنترل این ویروس نامرئی، متولیان فرهنگی و دینی و رسانه ای جامعه خواهند توانست رویکرد به دین و معنویت را با توجه به ناتوانی انسان در مقابل خداوند به بهترین و ماندگارترین شکل ممکن نهادینه کنند؟ به خصوص در بین جوانان که درگیر نوعی چالش هویتی و برتر بینی غرب مدرن نسبت به ایران هستند، آیا خواهیم توانست با استفاده از درگیر شدن شدید غرب با این بیماری و عجز بی سابقه آنها در کنترل بحران، به تغییر نگاهشان بپردازیم?

استاد بسیجی محمد جمیری

مسئول فرهنگی سازمان بسیج اساتید استان بوشهر

انتهای پیام/

منبع: روابط عمومی بسیج اساتید استان بوشهر