ترفندهای تربیتی برای رسیدن به آتش بست با کودک لجباز

به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج - میترا خسروبیک: یکی از مشکلاتی که اکثر پدر و مادرها با فرزندان شان تجربه می کنند، لجبازی کردن های کودکانه است. این نوع رفتارها که از بدو تولد در نوزاد ملاحظه می شود در سنین بین ۲ تا ۶ سالگی به اوج خود می رسد و در یک حرکت دورانی در سنین ۱۴ تا ۲۰ سالگی درست سنینی که ما از آن تحت عنوان سال های نوجوانی و جوانی یاد می کنید بازگشت کرده و باردیگر در رفتار فرزندی که اکنون بزرگ شده و ما توقع نوعی همراهی و همفکری و انتقاد پذیری را از او داریم دیده می شود.
شاید تا حال شنیده باشید که زنی که تازه خداوند به او فرزندی داده است در کمال تعجب می گوید، اگر دیرتر از خواست نوزاد به سراغ او رفته و آماده شیردهی به فرزندش شود، نوزاد او سر را از سمت سینه مادر برگردانده و اقدام به قبول سینه مادر یا شیشه شیر نمی کند ! چرایی این مسئله در برطرف شدن یک نیاز مهم بشری نهفته است، این که انسان نیاز به توجه دارد.
در برهه ای از زمان مثلا در دو یا سه سالگی مادران با تجربه جدیدی رو به رو می شوند، بدون اطلاع کافی کودک را محکوم به انجام کاری کرده یا کار او یا خود کودک را قضاوت می کنند و همین مسئله باعث می شود کودک آن کاری را که قصد انجام دادنش را نداشته یا هیچ وقت برای رسیدن به آن اصراری نداشته است، بخواهد کاملا لجبازانه به دست بیارورد! این هم یک واکنش روانی به قضاوت نادرست است.
روانشناسان دلایل متعددی را برای لجباز شدن یک کودک بیان کرده اند که مهم ترین آنها را می تواند نوع برخورد والدین با خواسته ها و تمایلات کودکانه باشد. بیشتر مادرها به عنوان یکی از والدی که طولانی ترین ساعات روز را در کنار فرزند سپری می کند برای کاهش لجبازی کودکان از امر و نهی های بی مورد و زیاد استفاده می کند در حالیکه تکرار باید ها و نباید ها موجب بروز مشکلات عصبی و پرخاشگری در کودک می شود.
یکی از علل اصلی لجبازی کودک این است که او بدون آن که درباره لجبازی قضاوتی داشته باشد یا آن را خوب یا بد بداند تنها لجبازی را به عنوان وسیله ای برای محک زدن عکس العمل اطرافیان به کار می گیرد ، ولی راه چاره چیست ؟
حامد مشهدی قربانعلی کارشناس روانشناسی در این باره به خبرنگار طنین یاس گفت: لجبازی کردن در کودکان امری طبیعی است و نباید آن را به شکل یک بیماری یا یک سوء رفتار دانست. مگر آنکه لجبازی کردن ها از حد طبیعی خود گذشته و تبدیل به یک معظل رفتاری و ارتباط گیری بین کودک و اطرافیانش شود.
این کارشناس مسائل خانواده با بیان اینکه برجسب هایی مانند عصبی، خودخواه ، بداخلاق ، بدقلق بودن وقتی به دلیل لجبازی به کودکان زده می شود و کم کم آنها را در مضن اتهامات رفتاری قرار می دهد که حتی تا بزرگسالی نیز دست از سرشان برنخواهد داشت، گفت: بنابراین تصویه ما به والدین این است که در برابر لجبازی های کودکانه فرزندانشان ابتدای امر حوصله به خرج داده و عصبی نشوند، راهکارها و مهارت خوب گوش دادن را بیاموزند و خواسته های فرزندشان را به خوبی بشنوند در واقع برای فرزندشان وقت بگذارند.
وی ادامه داد: در بیشتر اوقات کودکانی دچار لجبازی می شوند و آن را تا سنین بزرگسالی در خود نهادینه می کنند که در خانواده های پرتنش و متزلزل بزرگ شده اند. خانواده ای که پدر و مادر دعوا و مشاجره خود را به حریم فرزندان خود کشانده و آنها را نیز درگیر پرخاشگری خود می کنند در این صورت لجبازی کردن یک نوع اعتراض به وضعیت روانی و یکی از نتایج پرتنش بودن خانه و خانواده است.
مشهدی قربانعلی همچنین با اشاره به اینکه بحث کردن در مورد اقناع یک کودک به انجام دادن یا ندادن یک کار خود مسببی مهم در لجباز شدن آن فرد است، تأکید کرد: از این رو بهتر است والدین به جای بحث در نیک یا بد بودن یک کار به گزینه های رفتاری یا عملی دیگری پیش پای کودک گذاشته تا خود راهی دیگر را انتخاب کند.
این روانشناس ادامه داد: تقویت رفتار مثبت با تشویق های معنوی و مادی یکی از ابزارهایی است که می تواند به کودک اعتماد بنفس بدهد و ریشه بخشی از لجبازی ها که عدم اعتماد به نفس است را بخشکاند و آنها را تشویق به ادامه کار در جهت اهداف خود و حفظ رفتار مثبت کند.
وی همچنین بر لزوم سازش با کودکان تأکید کرد و افزود: خانه باید محل امن و پدر و مادر معتمد کودک باشند پس آماده سازی این فضا نیازمند یک نوع سازش بین کودک و والدین است که باعث می شود لجبازی کودکانه کم و کمتر شود و کلید واژه این مهارت هم رسیدن به یک نقطه نظر مشترک براساس گزینه های زیادی است که کودک از بین آنها هدف و خواست خود را انتخاب کند به نحوی که خواسته والدین نیز تأمین شده باشد.
با توجه به آنچه روانشناسان مخصوصا روانشناسان حوزه کودک بر آن تأکید دارند: « دادن استقلال عمل به کودکان سبب می‌شود که این کودکان بتوانند به تنهایی خودشان را اداره کنند و امیال و آرزوهای مستقل داشته باشند. از این رو توصیه می شود که والدین از دخالت بیش از حد در کارهای کودک پرهیز کنند زیرا سن کودک سه تا پنج ساله اقتضا می‌کند که دائما به اطراف بدود و تحرک داشته باشد. از طرف دیگر وادار نکردن کودکان به تعجیل در کارها، اصرار نکردن در خوردن غذا، به حساب آوردن کودکان و خودداری از تنبیه، سرزنش و پرخاشگری از مواردی است که می تواند در کاهش لجبازی کودکان اثرگذار باشد.
زهرا لطیفی روانشناس و کارشناس حوزه خانواده نیز در خصوص لجبازی کودکان زیر ۲ سال به خبرنگار طنین یاس گفت: لجبازی در کودکان آن هم شش تا دو سال با یک تکنیک قابل مهار شدن است آن هم اینکه مادر از تکنیک های نادیده گرفتن استفاده کند. یعنی والدین نیست به گريه‌ها و جيغ‌زدن‌هاي زیاد و بي‌دلیل کودک نه تنها واکنش نشان ندهد بلکه اقدام به ناز و نوازش او نیز نکند تا اینکه گريه‌، پا کوبیدن ها و جیغ زدن های او تمام شود و آنگاه شروع به صحبت کردن با کودک کند.

پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس