فضای مجازی اردوگاه اپوزیسیون فرهنگی

به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج، در سال‌هایی نه چندان دور حتی در اختیار گذاشتن عکس محجبه زنان و دختران به یک فرد غریبه عملی زشت و خلاف عرف محسوب می‌شد و هیچ‌کس تمایلی به شکستن این عرف که به بخشی از فرهنگ‌مان در خصوص رعایت حریم‌های خصوصی تبدیل شده بود نداشت اما با ورود اینترنت و رشد فزایده‌ی ضریب نفوذ آن میان مردم و همه‌گیر شدن عضویت در شبکه‌های اجتماعی به تدریج قباحت ورود به حریم‌های خصوصی شکسته شد.
به خاطر داریم در ابتدای ورود اپلیکیشن وایبر و گسترش آن در بین افرادی که از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کردند یکی از دغدغه‌های کاربران انتخاب عکس برای پروفایل بود. در آن زمان اغلب خانم‌ها از عکس‌هایی از طبیعت، گل، نقاشی و یا عکس فرزندان خردسال‌شان برای پروفایل استفاده می‌کردند و به ندرت عکس خانم‌ها را در بخش پروفایل دیده می شد اما با سرعتی عجیب عکس‌های گل و مناظر زیبا جای خودشان را به عکس‌هایی دیگر از جمله عکس‌های بی‌حجاب افراد داد و این موضوع سرآغازی شد برای ترویج و عادی‌سازی بی‌حجابی در فضای مجازی و به طبع آن در جامعه.
از سویی دیگر با همه‌گیر شدن استفاده از اپلیکیشن اینستاگرام و به شهرت رسیدن اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و محبوبیت‌ و نفوذشان بر جوانان قبح به اشتراک گذاشتن عکس و فیلم از حریم شخصی و زندگی خصوصی شکسته شد به طوری که در ظرف بازه زمانی بسیار کوتاه (نهایتا پنج سال) پیج‌های عمومی از افرادی که بی‌محابا از زندگی شخصی و حتی روابط خانوادگی‌شان عکس و فیلم به اشتراک می‌گذاشتند به رقم‌های چندصد هزارتایی رسید. حالا اینستاگرام از محلی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات، اخبار، فعالیت‌های مدنی، تجارب و تجارت آنلاین بیشتر به جولانگاه افرادی گشته است که از همه شئونات زندگی‌شان عکس و فیلم به اشتراک می‌گذارند که شاید همای سعادت روی شانه‌شان پرواز کرده و بخت و اقبال به‌شان روی آورد و پیج‌شان مورد استقبال قرار گیرد و با بالا رفتن فالوئرهای‌شان به اصطلاح تبدیل به شاخ اینستاگرامی شده و به شهرت و در امتداد آن به منافع مالی دست پیدا کنند.
پیروی از همین تصور باعث شد حتی زنان خانه‌دار نیز پیج‌های شخصی‌شان را عمومی کرده و با به اشتراک گذاشتن عکس‌های بی‌حجاب، متظاهرانه، تصنعی و خوش آب و رنگ شانس خود را برای ورود به این بازار مکاره امتحان کنند. حالا کار به جایی رسیده است که شاخ‌های اینستاگرامی برای جلب توجه و نگه داشتن فالوئرهای‌شان از مرز تصاویر خودنمایانه و جنسی گذشته و حتی اقدام به فرزندآوری می‌کنند تا بتوانند از مراحل بارداری، جشن تعیین جنسیت، خرید سیسمونی، تصاویر اتلیه‌ای و تولد فرزندشان عکس و فیلم به اشتراک بگذارند. در چنین آشفته بازاری دیگر کسی به خاطر نمی‌اورد که در فرهنگ ایرانی احترام به حریم شخصی تا چه میزان مهم و قابل احترام بود و همین احترام‌ها بود که باعث تحکیم زندگی‌های زناشویی میشد. در کنار اینستاگرام صدها کانال و گروه تلگرامی و واتساپی نیز وجود دارند که سال‌هاست به بمباران تبلیغاتی علیه حجاب و احترام به حریم شخصی مشغول به تولید انواع مطالب و فیلم‌‌ها هستند.
مدت‌هاست که در شبکه‌های مجازی ، کانال‌هایی در جهت زیر سوال بردن حجاب بخصوص چادر در حال ترویج تفکرات خود هستند. این کانال‌ها با هوشمندی و بدور از شعار و با روش‌های کاملا غیرمستقیم حجاب چادر را نشانه عقب‌ماندگی و تحجر معرفی کرده و به عناوین مختلف از جمله ساختن جوک و ویدئوهای طنز سعی در تمسخر حجاب و خصوصا چادر دارند. در این کانال‌ها افراد محجبه و چادری عمدتا افرادی غیرمنطقی، بی سواد و پرخاشگر معرفی شده و در مقابل زنان بی‌حجاب متمدن، تحصیل کرده و آرام معرفی می‌شوند.
از دیگر ترفندهایی این کانل برای توهین به بانوان چادری ، طراحی کاریکاتور است. کاریکاتورهایی که در آن زنان چادری دارای چهره‌ای عبوس هستند که علاوه بر آن شخصی بی‌ادب و بی‌فرهنگ جلوه داده می‌شود که به قوانین اجتماعی احترام نمی‌گذارد اما در مقابل و در همین کاریکاتورها، یک خانم که با لباسی نامناسب طراحی شده است که نسبت به حقوق دیگران احترام گذاشته و قوانین را مراعات می‌کند. جوانان و نوجوانان بنا بر اقتضائات سنی‌شان علاقه بسیاری به حضور در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دارند و طبعا وقتی با تبلیغاتی مسموم اما خوش رنگ و لعاب مواجه می‌شوند که حجاب را به سخره گرفته و برهنگی را نماد تمدن جا می‌زند دچار تعارض فرهنگی شده و در نهایت برای ایمن ماندن ماندن از آماج تهمت‌ها و تمسخرها به اصطلاح همرنگ این جماعت شدن را انتخاب می‌کنند.
اگر اهل شبکه اجتماعی توئيتر باشید خواهد دید معدود خانم‌های محجبه و چادری که در این شبکه اجتماعی حضور دارند در بیو خود برای معرفی اشاره می‌کنند که اگرچه انتخاب‌شان چادر است اما افراطی نیستند و با افراطی‌گری و خشونت مخالفند. یعنی قدرت تخریب حجاب چادر در فضای مجازی به حدی بالاست که این زنان برای در امان ماندن از زخم‌زبان هموطنان‌شان ناچار به توضیح دادن در مورد افکار ضد افراطی خود می‌شوند تا مورد قضاوت نادرست قرار نگیرند.
این میان برخی از رفتارهای نادرست به اسم پاک کردن جامعه از بدحجابی مانند آنچه در بعضی از ویدئوهای برخورد گشت‌های ارشاد با زنان می‌بینیم به این موضوع دامن زده و باعث می شود گرایش جوانان و نوجوانان به بی‌حجابی و بدحجابی حتی بیشتر شود. بنابراین باید بپذیریم در تبلیغ حجاب و مصادف معرفی کردن آن با عفاف و حیا که در ذات انسان مقبول و دلپذیر است یا کاهلی کرده و یا راه اشتباه را انتخاب کرده‌ایم. اما این بدین معنا نیست که قافیه را به شیطنت‌های برخی از افراد و گروه‌های فکری در فضای مجازی کاملا باخته‌ایم. اگر چه مسیری سخت پیش رو داریم اما از آنجایی که فطرت انسان با حیا، وفا و نجابت گره خورده و اینها را ارزش می‌داند، می‌توانیم با یافتن مسیری معتدل و کارآمد جوانان را متوجه فطرت انسانی و ذاتی خویش کنیم.

طنین یاس - معصومه کوشکستانی