به گزارش خبرگزاری بسیج، مرکز آمار، گزارش نرخ بیکاری در فصل گذشته (بهار 99) را منتشر کرد که نشان از کاهش بیکاری در کشور دارد.
ایرج ندیمی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی که نایب رییس کمیسیون اقتصادی نیز بوده است، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بسیج، در پاسخ به سوالی در مورد صحت و سقم این آمار و ارتباط آن با رشد اقتصادی که منفی بوده است، گفت: اشتغال و رشد اقتصادی رابطه تنگاتنگ ندارند چون ما هم سرمایه گذاری کاربر داریم و هم سرمایه گذاری سرمایه بر، یعنی ممکن است سرمایه گذاری، سرمایه ببرد اما نیروی کار زیادی نخواهد، مثلا رایانه ای یا رباتیک است، و برخی سرمایه گذاری ها هم به نیروی کار نیاز دارد و اشتغال بیشتری ایجاد می کند بنابراین میان این دو نوع سرمایه گذاری باید تفاوت قائل باشیم.
این اقتصاددان ادامه داد: موضوع دیگر تعریف موجود از اشتغال است که مفاهیم خودش را دارد، برخی ها آن را با استانداردهای جهانی می سنجند و آن را یا ساعتی یا سالی تعریف می کنند، بطوریکه کاری را که مثلا دو ساعت در هفته است اصلا جزو اشتغال به حساب نمی آورند برای اینکه تامین معاش نمی کند اما آن دسته از اشتغال هایی که بتواند بطور مثال ظرف یک سال تعریف داشته باشد اشتغال پایدار محسوب می شود.
وی به نکته دیگری در خصوص فاکتورهای موثر در آمار اشتغال اشاره کرد و اظهار داشت: تهدیدات اشتغال را هم باید در نظر گرفت بطور نمونه آثار تحریم ها، تورم، رکود، میزان امید به آینده، شیوع کرونا و... را باید لحاظ نمود و در مجموع، عناصر ثبات بخش یا تهدیدکننده را هم می بایست ببینیم.
آمارهای ارائه شده دروغ نیست اما بر واقعیت هم منطبق نیست
ندیمی، آمار نمونه ای یا میدانی را معیار دقیقی برای قضاوت ندانست و گفت: در این مورد با نمونه هایی روبرو هستیم که از لحاظ علمی کفایت می کند اما عین واقعیت نیست و شما با گروه خاص یا منطقه خاص و شرایط خاصی طرف هستید. در حالیکه تحلیل واقعی باید عین به عین باشد، نه اینکه بخشی از یک منطقه یا نموداری از یک واقعیت باشد، البته می دانیم که امکان آمارگیری عین به عین وجود ندارد ولی باید توجه داشته باشیم که این آمارها عین واقعیت موجود در جامعه نیست لذا آمارهای ارائه شده دروغ نیست اما بر واقعیت هم منطبق نیست. امر آمار بیش از آنکه عینیت را گزارش دهد بخشی از واقعیت را گزارش می دهد.
این نماینده ادوار مجلس، یکی از عوامل رشد اشتغال را سرمایه گذاری عنوان نمود که نمی توان اشتغال را به همین یک عامل محدود دانست.
حوزه های اشتغالزایی کاهش داشته اند
ندیمی همچنین در مورد پرسش دیگری مبنی بر اینکه اگر اشتغال ایجاد شده است در چه حوزه هایی بوده، پاسخ داد: در حوزه کشاورزی و صنعت، کاهش اشتغال داشته ایم، وضعیت حوزه خدمات نسبت به صنعت و کشارزی بهتر است اما در این حوزه نیز کاهش داشته ایم، بخش دیگر مربوط به فناوری است که می توانیم بگوییم در این حوزه افزایش اشتغال داشته ایم، در مورد گردشگری حتما کاهش داریم، بخش دیگر که اداری است و تقریبا ثابت است و در بخش تجاری نیز محدودیت های زیادی برای اشتغال وجود دارد.
وی افزود: اول اینکه باید ببینیم مشاغل ایجاد شده خانگی است یا در واحد کارگاهی است، دوم، دائمی است یا محدود است و سوم اینکه آیا آن را به خاطر پمپاژ نقدینگی مانند دادن وام محسوب کرده ایم یا نه؟ چون تزریق مالی را نمی توان عین اشتغال دانست و خیلی از طرح های اشتغالزایی نیز در هنگام ارائه متن توجیهی با آنچه که در واقعیت اتفاق می افتد، متفاوت است.
ندیمی خیلی از بخش های مولد اشتغالزا را تحت تاثیر مسائلی مانند کرونا، تورم، رکود عنوان کرد و بیان نمود: واقعیت این است که آمار اشتغال با کاهش روبروست هر چند میزان این کاهش باید بررسی شود و اصراری بر آن نداریم ولی مطمئنا با وجود همه این عوامل تهدیدکننده اشتغال، نمی توان از رشد اشتغال صحبت کرد.
خارج کردن جمعیت غیرفعال بیکار از آمارها
از ندیمی پرسیدیم که خارج کردن جمعیت غیرفعال از آمار بیکاری را چگونه تحلیل می کنید که پاسخ داد: مرکز آمار ایران مانند همه مراکز آمار دنیا، معیارها و شاخصه هایی را در نظر می گیرد بطوریکه با تغییر ضریب هر معیار، آمار هم تغییر پیدا می کند. درباره اشتغال نیز دو نوع رویکرد داریم رویکرد اشتغال دائمی و فعال، و رویکرد اشتغال موقت و واسطه گری. مرکز آمار علاوه بر ورود و خروج آمار و ارقام باید هم معیارها و هم وزن و ضریب آنها را مشخص کند و بطور شفاف در اختیار جامعه و کارشناسان قرار دهد.
بازی با آمار
دیگر پرسش مطرح شده در مورد مجریان آمارگیر و نحوه احصای آمارها در دولت های مختلف بود، ندیمی در این مورد گفت: آمار نباید وسیله بازی سیاسی باشد اما متاسفانه ممکن است این اتفاق بیفتد، مثلا اعلام آمارها با تاخیر همراه باشد، یا شاخص ها و ضریب ها را تغییر دهند، یا بطور کلی برخی آمارها را سیاسی بدانند و با آمار بازی کنند، البته امکان دسترسی به این موضوع و کشف آن با بررسی های علمی و توجه به اطلاعات پیشین وجود دارد.
