شیخ محمد خیابانی در برابر استبداد ایستاد
به گزارش خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی، حجت الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج الدینی ظهر شنبه در مراسم گرامیداشت یکصدمین سالگرد شهادت شیخ محمد خیابانی در مسجد کریم خان تبریز اظهار کرد: امروز 22 شهریور سالروز شهادت مردی بزرگ، عالمی بیدار و بیدارگر، مصلحی عدالت خواه و آزادی خواه است. شیخ محمد خیابانی صد سال قبل در همین محله خیابان، مبارز و رهبر قیام آذربایجان در مقابله با قرارداد ننگین وثوق الدوله و یار و همراه ستارخان و باقرخان بود.
وی با بیان اینکه شخصیت و سرگذشت شیخ محمد خیابانی در تبریز و کل ایران مغفول مانده است، افزود: تصمیم گرفتیم با دعوت از نهاد ها و مجموعه های مختلف، ستادی را تشکیل دهیم و به این موضوع ورود پیدا کنیم و چون شیخ محمد خیابانی نماینده شجاع و قدرتمند مردم تبریز و آذربایجان در مجالس دوم و چهارم مشروطه بود، تصمیم گرفته شد تا مجلس شورای اسلامی برای برگزاری و مدیریت این ستاد اقدام کند و ما نیز بعد از تشکیل مجلس یازدهم موضوع را با آقای قالیباف مطرح کردیم و رییس مجلس نیز پذیرفت و بعد از مطرح کردن موضوع در مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی در نتیجه مسئولیت و حکم برگزاری مراسم بزرگداشت شیخ محمد خیابانی به من واگذار شد و رونوشتی نیز به استانداری و صداوسیما ارسال شد تا آنها نیز همکاری کنند.
مسئول برگزاری بزرگداشت کنگره بین المللی یکصدمین سالگرد شهادت شیخ محمد خیابانی در ادامه در خصوص زندگی سیاسی و مبارزات این شهید خاطرنشان کرد: پدر شیخ محمد خیابانی تاجر بود و بیشتر به روسیه سفر می کرد و چون خانواده او از خامنه به تبریز و محله خیابان مهاجرت کرده بودند، به او شیخ محمد خیابانی می گفتند. او از شاگردان برجسته اساتیدی چون آیت الله سیدحسن انگجی، آیت الله حسین علی میانجی و آیت الله حسین خامنه ای (پدربزرگ رهبر معظم انقلاب) بود و بعد از اینکه به درجه اجتهاد رسید و رفته رفته به عنوان یک روحانی جوان، خوش فکر و آشنا به مسائیل سیاسی و جهانی درتبریز شناخته شد، مبارزن سیاسی تبریز او را شناختند.
وی اضافه کرد: شیخ محمد خیابانی امام جماعت مسجد کریم خان تبریز و همچنین نایب نماز جماعت آقاسید حسین خامنه ای در مسجد جامع تبریز بود که بعدها به دامادی ایشان درآمد یعنی شیخ محمد خیابانی شوهر عمه رهبرمعظم انقلاب بود و همواره رهبر انقلاب در مورد ایشان میگویند که«شیخ محمد خیابانی شهرتش را از زمانی به دست آورد که بجای جد ما نماز می خواند و ایشان از مبارزان بنام تبریز بود که یک تنه در مقابل قرارداد وثوق الدوله ایستاد»
وی در مورد فراخوان مقاله این کنگره نیز گفت: خانه موزه شیخ محمد خیابانی که در محله خیابان تبریز قرار دارد، به عنوان دبیرخانه ستاد انتخاب شده است و فراخوان مقالات نیز بزودی منتشر و خود همایش نیز چهار ماه بعد برگزار خواهد شد.
حجت الاسلام میرتاج الدینی با اشاره به اینکه فضای مسجد کریم خان تبریز سالها شاهد سخنرانی شیخ بوده است، بیان کرد: این منبری که در حال حاضر در این مسجد وجود دارد قدمتی نزدیک به 200 سال دارد بطوریکه طبق بیان شاهدان تاریخی، تاریخ منبر شیخ محمد خیابانی از سال 1242 قمری است و همه میگویند که نزدیک به هزار نفر پشت سرش نماز می خواندند و البته چون آن زمان امکاناتی برای ضبط سخنرانی های شیخ وجود نداشت، تمامی سخنرانی هایش در روزنامه تجدد چاپ می‌شد.
وی در رابطه با دعوت بزرگان تبریز از شیخ محمد خیابانی به مبارزه نیز گفت: صحبت های شیخ محمد خیابانی بسیار روشنگرانه بود و به همین دلیل افرادی ازجمله علی مسیو او را به میدان دعوت کردند تا قیام را رهبری کند و او نیز قبول کرد و در ادامه این جلسات سیاسی، انجمن ملی- ایالتی تبریز تشکیل شد که در کل ایران اولین انجمن سیاسی بود که تشکیل می‌شد. اما در سال دوم مجلس مشروطه که محمدعلی شاه که در تبریز ولیعهد بود ، ابتدا خودش را طرفدار مشروطه معرفی کرد و با این روش توانست نظر بزرگان را در تهران جلب کرده و به پادشاهی برسد. اما رفته رفته با مشروطیت مخالفت کرد و در نهایت ماجرای به توپ بستن مجلس اتفاق افتاد.
وی ادامه داد: حاج میرزا آقا ابراهیم که دیگر نمینده تبریز در مجلس مشروطه بود، در این ماجرا تا آخرین لحظه ایستادگی کرد و سرانجام شهید شد که اولین شهید مجلس مشروطه نیز نام گرفت و بعد از شهادت او بود که مردم تبریز قیام کرده و در انجمن ایالتی- ملی تبریز جمع شدند و شیخ محمد خیابانی برای مردم سخنرانی کرد وگفت: «ای همسنگران، من شما را به صبر فرا می خوانم و می‌گویم از دست زدن به کارهای عجولانه خودداری کنید. من بارها گفته ام که پادشاهان با حاکمیت ملی همراهی نمی کنند و این ملت است که خودش باید از منافعش محافظت کند. اکنون ملت ایران مشغول خواب ناز هستند اما صدای ما تبریزی ها آنان را بیدار می‌کند. سوگند به شرافتم ما خود را برای شهادت حاضر کرده ایم.» و بعد از این سخنرانی نیز علمای نجف فتوا دادند که «امروز زمان همت در جهت دفع فتنه این پادشاه است».
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بعد از انحراف مشروطیت، مشروطه را از دست انقلابیون اصلی گرفته و به دست غرب زده ها دادند، گفت: وقتی که به سرگذشت نهضت مشروطیت نگاه می کنیم، بیش از پیش به عظمت و بزرگی رهبری امام خمینی(ره) در حفظ و نگهداری انقلاب اسلامی و همچنین رهبری امام خامنه ای(مد ظله العالی) پی می بریم که هیچ گاه اجازه ندادند این انقلاب از بین برود و حتی در اوایل انقلاب که غرب زده ها می خواستند شایگان را که یک فرد غرب زده بود به رییس جمهوری برسانند، امام اجازه این کار را ندادند و همواره تاکید می کردند که «من در میان شما باشم یا نباشم اجازه ندهید این انقلاب به دست نامحرمان بیفتد».
وی به عظمت قیام تبریز اشاره کرد و افزود: در آن زمان همه می گفتند که چراغ همه شهر ها خاموش بود بجز تبریز و در تبریز نیز چراغ همه محلات خاموش بود بجز امیرخیز و خیابان و ستارخان و باقرخان فرماندهان قیام بودند و شیخ محمد خیابانی نیز به همراهی آنها ۱۱ ماه مبارزه کردند و در این مبارزه از طرف حکومت مرکزی، تبریز را از هر طرف تحریم کردند و فوج نظامی را به فرماندهی رضاخان برای مقابله با تبریز فرستادند و اینکه بعضا گفته می شود مردم تبریز علف و یونجه خوردند و مشروطه را نگه داشتند، دروغ نبوده است. اما در اثر تحریم ها اکثر محلات تبریز تسلیم شدند و پارچه سفید زدند اما ستارخان ان پارچه ها را به زمین زد و مردم دوباره روحیه گرفت.
وی در خصوص ایستادگی شیخ محمدخیابانی در مقابل اولتیماتوم روس ها به مجلس دوم نیز اظهار کرد: روس ها در مجلس دوم مشروطه به مجلس اولتیماتوم دادند که اولا شوستر، مسشتار اقتصادی آمریکا از ایران بیرون شود، ثانیا هر مستشاری که قرار است به ایران بیاید، باید با اجازه روس ها و انگلیس ها بیاید و ثالثا ایران باید هزینه و پول لشکر روس ها را بپردازد. اما شیخ محمد خیابانی اولین نماینده ای بود که به این اولتیماتوم اعتراض کرد و حدود یک ساعت در مجلس صحبت کرد و خطاب به وثوق الدوله که آن زمان وزیرخارجه بود گفت: من از شما تعجب می کنم که چیزی را برای تصویب به مجلس اورده اید که استقلال کشورمان را از بین می برد و در نتیجه این اولتیماتوم تصویب نشد.
میرتاج الدینی به سخنرانی شیخ محمدخیابانی در سبزه میدان تهران نیز اشاره کرد و افزود: بعد از اینکه مجلس به توب بسته شد، مردم شیخ را به سبزه میدان تهران بردند تا برایشان صحبت کند. شیخ به مردم تهران گفت« وقتی که تبریزی ها ما را به تهران فرستادند تا به مجلس بیاییم، ما را به امید شما به تهران فرستادند تا شما از ما حمایت کنید و اکنون که مجلس را به توپ بسته اند، زمان حمایت شما از ما است . آیا نمی خواهید کاری کنید؟»
وی در پایان تاکید کرد: باید ابعاد مختلف این شخصیت بزرگ و رهبر قیام مردم تبریز به همگان گفته شود و من در آخر صحبت هایم به بخشی از نوشتار استاد محمدرضا حکیمی در کتاب بیدارگران اقالیم قبله اشاره می کنم که در مورد شیخ محمد خیابانی گفته است« این خروش و بیداری و این حماسه و اشتعال، آمیخته با تجربه و تعلیمی والا، از او مصلحی ساخته است وسیع اندیش و روحانی آگاه از حرّیت اسلامی و شئون انسانی. نبوغ و آگاهی او زمان را به کنار رانده است. چنانکه گویی سخنان او برای صد سال بعد گفته شده است. این فروغ جانی بود که درخشید اگرچه برای مدتی کوتاه. این مدت کوتاه می‌تواند تأمل بسیار برانگیزد و اندیشه های بسیاری بیافریند.»
