سفرنامه ای به شمال آذربایجان‌غربی/از جاده ابریشم تا شهر شطرنجی

 به گزارش خبرگزاری بسیج به نقل از فارس، به مناسبت هفته گردشگری  تور گردشگری خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی به شمال آذربایجان‌غربی برای معرفی مکان‌های گردشگری شمال استان برگزار شد..

 هدف از برگزاری این تور گردشگری معرفی چند مکان گردشگری شمال استان در شهرهای سلماس، خوی، چالدران بود که به همت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌غربی برای اصحاب رسانه برگزار شد.

 سلماس شهر شطرنجی ایران

 اولین مقصد این تور گردشگری، شهر زیبای سلماس، شهر معروف به شهر شطرنجی است، این شهر در قسمت شمالی آذربایجان‌غربی قرار دارد.

 پس از زلزله ویرانگر این شهر در سال1309، نقشه ساخت سلماس به شکل شطرنجی طراحی و بازسازی شد، از اینرو سلماس به شهر شطرنجی ایران معروف است و مزیت این نوع ساخت و ساز جانمایی مناسب تمام امکانات شهری در شهر است.

 قدمت سکونت انسان در این شهر تاریخی به 10 هزار سال قبل بر می گردد و روستای تاریخی هفتوان، کلیسای آخته خانه، مارسرگیز، کتیبه خان تختی، آبشار خورخوره از معروفترین اماکن گردشگری و تاریخی این شهر است.

 این شهر یکی از شهرهای پرآب دارای چشمه های آبگرم متعددی است که در صورت توجه جدی به این ظرفیت، سلماس می تواند به قطب گردشگری در این زمینه تبدیل شود.

 آثار به جا مانده از اولین سالن آمفی تئاتر ایران در روستای هفتوان

 در  بدو ورود به روستای هفتوان بافت روستایی و سنتی این روستای تاریخی به خوبی ملموس بود کلیسای گئورگ مقدس واقع در روستای هفتوان اولین مقصد گردشگری ما در سلماس بود.

 این روستا از توابع شهرستان سلماس در بخش مرکزی و در دهستان زولا چای قرار دارد کلیسای گئورگ مقدس که در این روستا واقع شده، مربوط به دوران صفویه بوده و به همراه بقایای تئاتر هفتوان که به اولین آمفی تئاتر  در کشور نیز معروف است در هسته اولیه روستا و در محوطه وسیعی که دور تا دور آن حصار کشی شده، قرار گرفته است.

 کلیسای هفتوان به امر شاه عباس احداث شد و در زلزله 1309 تخریب شده است و چند سال بعد مرمت شده است، به خاطر درب کوتاه کلیسا، هنگام ورود باید سرمان را خم کرده و وارد کلیسا شویم.

 دیوارهای داخل کلیسا با نقاشی‌های که شمایل حضرت مسیح  و مریم مقدس  بر روی آن نقش بسته است توجه هر گردشگری را جلب می کند و محرابی برای عبادت مسیحیان؛ در قسمت ورودی بنا چندین کتیبه در دیوار دیده می‌شود که تاریخ بنای اولیه آن را به قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی برمیگردد، اما کلیسا در دوره صفوی بازسازی شده است و در سال 1380 به ثبت رسیده است.

رییس میراث فرهنگی سلماس در حاشیه بازدید از  این کلیسا، اظهار داشت: مجموعه تاریخی و فرهنگی روستای هفتوان شامل، کلیسای منقوش سورپ‌گئورگ و بقایای یک آمفی‌تئاتر است که کلیسای سورپ‌گئورگ معروف به کلیسای هفتوان مربوط به قرن 18 میلادی بوده و دارای تزئینات نقاشی بی‌نظیر و منحصر به فردی است.

 افراسیاب گراوند ادامه داد: باید بافت اصلی و تاریخی شهر را حفظ و نگهداری کرده و در صورت همکاری همه دستگاه‌های اجرایی می‌توان نسبت به ثبت بافت تاریخی شهر سلماس اقدامات موثری انجام داد تا هسته تاریخی شهر به همان شکل اصلی محفوظ بماند.

 وی افزود: این کلیسا که به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده  و در ساخت آن از سنگ‌های  سیاه آذرین تراش دار استفاده شده است در زلزله سلماس آسیب زیادی دید ولی بعد از آن چند بار مرمت شد.

 در کنار این کلیسا بقایای آمفی تئاتر هفتوان چشم نوازی می‌کرد که تنها یک سردر زیبای به جا مانده از این آمفی تئاتر به شکل سنتوری و چند دیوار و پایه‌های مخروبه از این اثر تاریخی چیزی باقی نمانده بود.

 پس از بازدید این مکان زیبا برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی راهی شهر خوی شدیم.

 خوی شهر دارالمؤمنین ایران

 جاده ابریشم، کمترکسی است که جاده معروف تاریخی ابریشم به گوشش نرسیده باشد. شهر مرزی خوی در شمال غرب ایران نخستین شهر کشورمان در مسیر جاده ابریشم است که جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوانی از دوره‌های مختلف اسلامی و قبل از آن داشته است.

 این شهرستان با وجود داشتن گذرگاه مرزی رازی و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم تنها راه مرزی نزدیک به کشور ترکیه است.

 شهر خوی به شهر دارالمومنین معروف است و اماکن مذهبی دیدنی فراوانی دارد و امامزاده سید یعقوب، مسجد سیدالشهداء، مسجد مطلب خان به عنوان نخستین مسجد رو باز جهان، برج شمس تبریزی (مناره) و امامزاده سید بهلول از جمله آن‌ها است.

 وارد آرامگاه شمس تبریزی می‌شویم محیطی زیبا و دلنواز، آرامگاه شمس تبریزی، مدفن عارفی نامی و بزرگ است که در مسلک عشق «مولوی»، عارف و شاعر بزرگ ایرانی، را به مراد رسانیده است.

 در کنار این مدفن مناری بزرگ پوشیده از شاخ قوچ وحشی وجود دارد که به برج شمس تبریزی معروف است، منار شمس تبریزی از بناهای منحصربه‌فرد منطقه است که جهانگردان و گردشگران زیادی را به خود جلب می‌‏کند.

مناره شمس تبریزی مناره‌ای مربوط به سده 6 هجری قمری در خوی است این اثر در تاریخ 14 بهمن 1352 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است این مناره در صحن آرامگاه شمس تبریزی  است.

 طبق اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ‌های وحشی تزئین شده‌است، از شاخ قوچ در مناره یاد شده برای نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شکار قوچ در یک روز صورت گرفته‌است.

 برج شمس تبریزی ۳٫۴۰ متر قطر داشته و مساحت آن نیز ۱۱ متر است. مقبره شمس تبریزی دارای برجی به ارتفاع ۱۷ متر است و آرامگاه شمس در فاصله ۱۰ متری از مقبره ساخته شده قرار دارد.

 توسعه صنعت گردشگری خوی با تکمیل پروژه شمس تبریزی

 جلیل جباری مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌غربی در حاشیه بازدید از آرامگاه شمس تبریزی  اظهار داشت: مجموعه تاریخی فرهنگی شمش تبریزی خوی در قالب یک مجموعه فرهنگی گردشگری بوده و یکی از طرح‌های ملی و مصوب هیئت دولت است، این مجموعه فاخر در مساحتی حدود هفت هزار مترمربع و زیربنایی حدود ۳۲۰۰ مترمربع شامل فضاهای نمایشگاهی، موزه، آمفی‌تئاتر، کتابخانه، واحدهای پژوهشی، واحدهای خدمتی و رفاهی و محوطه باز فضای سبز و آب‌نما در حال اجرا است.

 وی افزود: کلنگ زنی این مجموعه در سال ۹۷ همزمان با سفر هیأت دولت به خوی توسط وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و با تصویب اعتبار ۲۰۰ میلیارد ریالی انجام شد.

 جباری خاطر نشان کرد: طراحی این مجموعه توسط یکی از معماران شاخص کشور انجام  شده و همه نقشه‌های اجرایی توسط یکی از مشاوران مربوط  و با لحاظ همه ضوابط و مقررات و آیین‌نامه‌های جاری در حوزه نظام‌ مهندسی کشور ترسیم و ارائه شده است.

 وی تصریح کرد: تعیین پیمانکاران در مراحل اجراء طبق مقررات و طی تشریفات قانونی از طریق مناقصه عمومی و سامانه تدارکات دولت انتخاب شده که هر دو پیمانکار دارای رتبه ۳ ابنیه و رزومه شاخص و پرکاری در حوزه عمرانی در سطح کشور هستند.

 مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌غربی گفت: تاکنون فقط ۳۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات سفر استانی رئیس‌جمهور به این طرح اختصاص یافته است و امسال هم ۱۹ میلیارد ریال از طرف فرمانداری مصوب شده که فقط چهار میلیارد ریال آن دریافت شده است.

 جباری عنوان کرد: ضروری است تا اعتبارات پروژه شمس تبریزی خوی هم از محل اعتبارات ملی قرار تامین می‌شد تا همانند مسجد جامع ارومیه اجرای این طرح سرعت گیرد چرا که مهم ترین دلیل عمده تاخیر در اجرای این پروژه، بحث کمبود منابع و اعتبارات است و تزریق قطره‌چکانی پروژه از طرف کمیته برنامه‌ریزی است.

 بعد از بازدید آرامگاه شمس تبریزی به سمت چالدران راهی شدیم شهری زیبا و با هوای خنک و دل پذیرش و زیبایی‌های مسیرکه چشم نوازی می‌کرد گذر از روستاهای که حال و هوایش  حال و هوای روستایی را نشان می‌داد و مانند سایر روستاها که تلفیقی از بناهای شهر باشد نبود ،روستاهای با بناهای سنتی و بربام هر خانه علوفه‌های خشک جمع شده که نشان از دامداری و کشاورزی مردمان این منطقه را نشان می‌داد.

 چالدارن به دلیل قرار گرفتن در جوار سلسه کوه‌های زاگرس با هوای خنکش به شهر بدون کولر معروف است و آخرین مقصد گروه ما بازدید از آرامگاه سید صدر الدین و قره کلیسای این شهر بود.

 وارد مقبره سید صدرالدین شدیم مکانی زیبا و با نمای زیبای مقبره که هنر ایرانیان را به رخ همگان می‌کشید در ورودی محوطه مقبره، تندیس شاه اسماعیل اول  به صورت ایستاده و به ارتفاع 5.3 متر از فایبرگلاس و بتون به رنگ برنز خودنمایی می‌کرد.

 مقبره سید صدرالدین در 4کیلومتری شهرستان چالدران بین روستاهای "سعدل" و "گل اشاقی"در دوران صفویه بنا شده است.

 مصالح استفاده شده در بنا از سه ماده اصلی سنگ با ملات گل و آهک بوده و جنس سنگ‌های حجاری شده به کار رفته در آن از نوع آتشفشانی اسیدی، متعلق به کواترنری و بیشتر به رنگ سفید هستند.

 مقبره سید صدرالدین در نحوه کرسی چینی سنگی، سنگ‌های نما و استفاده از ملات ماسه و آهک با بنای شیخ حیدر قابل مقایسه است.

 بنای این مقبره ابتدا به صورت ساختمانی مدور از سنگ و گل با سقف تیرپوش و بنایی ساده بود که پس از انجام مطالعات باستان شناسی و بررسی متون تاریخی، سازمان یاد شده در سال 1378 به دلیل تکریم محل توسط اهالی چالدران و به پاس احترام به شهدای حماسه تاریخی چالدران با حفظ پلان مقبره مکشوفه یک یادمان آجری گنبددار از روی پی اصلی احداث کرد که نقشه آن الهام گرفته از طرح اولیه بناست.

 مقبره سید صدرالدین وزیر اعظم شاه اسماعیل صفوی در شهرستان چالدران، نماد رشادت و دلاوری، میهن دوستی ایرانیان و سمبلی از پایمردی‌ها در دفاع از ناموس و خاک ایران است، این اثر زیبا که در دشت وسیعی قرار گرفته از جمله مقبره‌های منحصر به فرد اسلامی است و به صورت بنای شش ضلعی احداث شده است.

 این مکان ارزشمند را با یادآوری رشادت ‌ها و غیرت غیورمردان این مرز و بوم ترک کرده و به سمت آخرین مقصد بازدیدمان رهسپار شدیم.

 قره کلیسا اولین کلیسای جامع مسحیت در جهان

 این کلیسا در 20 کیلومتری شمال شرقی چالدران. و در کنار روستایی به همین نام واقع شده است  این کلیسا به نام کلیساس تادئوس مقدس در تاریخ 7 ژوئیه 2008 در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است.

 با توجه به بررسی‌هایی که باستان شناسان بر روی بنای این کلیسا انجام داده متوجه شده‌اند که اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت به شمار می‌رود و از همین رو از لحاظ تاریخی بسیار حائز اهمیت است و از آنجایی که در این کلیسا یکی از حواریون مسیحی دفن شده است از اهمیت بالایی برخوردار است.

  گزارش: رقیه وکیلی

 انتهای پیام