بنا به گزارش سازمان ملل متحد، حدود ۱۵ درصد محصولات غذایی جهان، در مناطق شهری تولید می‌شود و این مقدار رو به رشد است. این کار بدین صورت تعریف می‌شود که جمعیت شهرنشین دنیا که چیزی در حدود یک، سوم جمعیت جهان هستند ساعاتی از روز خود را به کشاورزی اختصاص می‌دهند تا نیاز خانواده خود را تا حدی تأمین کنند یا محصولات خود را در سوپرمارکت‌ها بفروشند. این قبیل کشاورزان به دلیل استفاده از سیستم‌های نوین و سرمایه‌گذاری در بخش‌های پر سود معمولاً موفقیت بیشتری نسبت به کشاورزان روستایی دارند.

نمونه های موفق کشاورزی شهری
نمونه های موفق کشاورزی شهری را می توان در شهرهای کلکته در هندوستان یا لندن در انگستان دید، در شانگهای که از پرجمعیت ترین شهرهای چین است، حدود یک میلیون نفر در مزارع کشاورزی شهری مشغول هستند. این شهر، شیر و تخم‌مرغ مورد نیاز خود و تقریباً قسمت عمده سبزی خود و بخشی از گوشت و تقریباً دومیلیون تن از غله مصرفی سالانه خود را تأمین می‌کند.
اهمیت کشاورزی شهری به اندازه قدمتی تاریخ باستانی بشر
اما کشاورزی شهری چیز جدیدی نیست! هر چند برخی ها سعی دارند آن را یک موج جدید بدانند اما نباید فراموش کرد که جوامع باستانی مانند مصر و ماچو پیچو دارای سیستمی بودند که آب را تصفیه کرده و در گلدان های سبزیجات مورد استفاده قرار می داده است. اگر چند هزار سال به جلوتر بیایید، باغهای اختصاصی آلمان در قرن ۱۹ را مشاهده خواهید کرد که فضاهایی را برای شهروندان در نظر گرفتند تا مواد غذایی خود را در آن تولید کنند. در قرن بیستم، ساکنان ایالت متحده عربی و کانادا باغهایی را برای کمک به از بین بردن عوامل استرس زا در صنعت کشاورزی طی جنگهای جهانی اول و دوم ارائه کردند.

تأمین آرامش روحی و غذای جمسی برای شهرنشینان هدف اصلی کشاورزی شهری
با در نظر گرفتن تاریخچه طولانی کشاورزی شهری، متوجه می شوید که هدف از ایجاد آن، داشتن آزادی برای تولید میوه، سبزیجات، تخم مرغ، شیر و حتی گوشت برای افراد خانواده و تولید آنها مانند روستاهای امروزی است. با این حال یکی از اهداف اررزشمند هر شهر تنها دادن اجازه برای این امر نیست، بلکه هدف این است که از شهروندان بخواهند تا جایی که امکان دارد بخش بزرگی از مواد خوراکی خود را خودشان پرورش دهد.

بله! این روزها که خانه ها آپارتمانی شده است و شهرها به ویژه کلان شهرها فضای سبز کمتری دارند استفاده بهینه از فضاهای خالی اطراف منزل برای کشاوزی یا پرورش طیور هم در ایجاد فضای سبز و آرامش خاطر و هم در تأمین مایحتاج غذایی خانواده و در ابعاد بزرگ تر ساکنان شهر بسیار حائز اهمیت است و جا دارد که مسئولین کلان شهری مثل تهران نیز به این مسئله مهم توجه ویژه داشته باشند.
گزارش مشروح نشست تخصصی « کشاورزی شهری تحکیم بنیان خانواده و تحقق اقتصاد مقاومتی»
برای آشنایی هر چه بیشتر و تبیین اهمیت بالای این نوع کشاوزی نشست تخصصی «توسعه کشاورزی شهری؛ تحکیم بنیان خانواده و تحقق اقتصاد مقاومتی» با حضور مهدیه سادات میرترابی دکترای «ترویج کشاورزی»، مریم باقری دکترای و "مریم ایاسه" دانشجوی دکترای «فیزیولوژی تولید و فناوری پس از برداشت» به همت بسیج جامعه کشاوزی در پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس برگزار شد.
در این نشست مباحثی چون «کشاورزی شهری و اثر آن بر ایجاد آرامش در خانواده؛ کشاورزی شهری و تحکیم بنیان خانواده؛ تأثیر کشاورزی شهری بر توسعه پایدار و مهارت آموزی خانواده ها در تحقق اقتصاد مقاومتی» مورد بررسی و تبیین قرار گرفت.
کشاوزی تلاشی برای پرورش میوه و سبزیجات در مناطق شهری
کشاورزی شهری ترکیبی از تلاش هایی است که با هدف پرورش میوه و سبزیجات در یک منطقه شهری و سپس توزیع آنها در آن منطق جهت رفع بخشی از نیاز غذایی مردم شهر انجام می شود. کشاورزی شهری تفاوت چشمگیری با کشاورزی روستایی داردکه تفاوت عمده در کمبود زمین های قابل کشت زیاد است.
کشاورزان شهر برای پرورش و برداشت مواد غذایی به روش هایی متفاوت با روش های رایج در روستاها می پردازند که لازمه ی رفع محدودیت های کشاورزی در شهر هست. از جمله این روش ها باغبانی عمودی ، باغبانی کانتینری ، هیدروپونیک و آکواپونیک و غیره هست جالب اینجاست که در کشاورزی شهری می توان به دامداری، زنبورداری و غیره نیزپرداخت.>
"مریم ایاسه" دانشجوی دکترای«فیزیولوژی تولید و فناوری پس از برداشت» در ابتدای نشست ضمن تعریف کشاورزی شهری و تفاوت آن با کشاورزی روستایی به بیان اهمیت این نوع کشاورزی پرداخت و گفت: با رشد جمعیت شهر ها و مهاجرت روستائیان به مراکز شهری و کاهش زمین های کشاورزی، توجه به کشاورزی شهری ضرورت می یابد.کشاورزی شهری می تواند غذای مردم هر منطقه را تآمین کند، همچنین با کاهش هزینه های حمل مواد غذایی از نقاط دور دست نقش بسیار مهمی در توسعه ی اقتصاد در هر کشوری ایفا می کند.
همچنین کشاورزی در شهر ها از آسیب هایی مانند خشکسالی، سیلاب و غیره که بسیاری اوقات محصولات کشاورزی را نابود می کند مصون است، بنابراین یک منبع غذایی دائمی محسوب می شود. علاوه بر موارد ذکر شده کشاورزی در شهر ها می تواند پیوندی با طبیعت باشد و با افزایش سطوح سبز فشار های زیست محیطی و روانی ناشی از شهر های خشک با مصالح بی روح را جان ببخشد.
اهمیت بعد روانی، خانوادگی و اجتماعی کشاورزی شهری، مهر تأییدی بر لوزم توسعه آن
وی افزوود: کشاوزی شهری از بعد روانی نیز قابل اهمیت است و از منظر اجتماعی نقش بسیار ارزشمندی دارد زیرا منجر به امنیت غذایی، توسعه اقتصادی، ورزش، رفاه روانی و اجتماعی و نظارت بر محیط زیست می شود.

این دانشجوی دکترای « فیزیولوژی تولید و فناوری پس از برداشت» در ادامه به تأثیر کشاورزی شهری بر خانواده و حفظ آرامش آن پرداخت و بیان کرد: انسان به صورت فطری تمایل زیادی به برقراری ارتباط با طبیعت دارد و کشاورزی شهری، طبیعت را با شهر و به ویژه به خانه ها پیوند می دهد. از آنجا که فعالان عرصه کشاورزی شهری، تمام افراد خانواده به ویژه بانوان هستند توسعه کشاورزی شهری ابتدا بر سلامت روحی و روانی و اشتغال زایی این قشر تأثیرگذار خواهد بود و از آنجا که حدود ۲۱ میلیون نفر از بانوان ایران خانه دار هستند یعنی نیمی از بانوان کشور جامعه آماری بزرگی را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.

زنان خانه دار، فعالان اصلی کشاورزی شهری !
"ایاسه" با اشاره به اینکه بانوان خانه دار اغلب زمان کافی برای کشاورزی در منزل را دارند، گفت: تحقیقات زیادی درمورد باغبانی درمانی صورت گرفته است و نتایج آن حاکی از این است که پیوند با طبیعت منجر به کاهش استرس و فشار های روانی می شود. همچنین مشغول شدن به کاری که منجر به کسب درآمد شود منجر به افزایش عزت نفس شده و به طور مستقیم سبب بهبود خلق و خو می شود.
وی، فعالیت هایی مانند کاشت و نگهداری گیاهان، آبیاری آن ها ، هرس کردن و پرورش آن موجب ایجاد حس کارآمد بودن در افراد دانست و افزود: وقتی کشاورزی شهری به داخل خانه ها می آید اقشار مختلف به ویژه بانوان تحت تاثیر مستقیم اثرات مطلوب آن هستند. زنان که به دلیل عواطف زیاد، قادر به انتقال این حس به خانواده هست می تواند حس آرامش و عزت نفس را علاوه بر خود در خانواده گسترش دهد. سالمندان قشر دیگری هستند که در کشاورزی شهری باید مورد توجه باشند. امروزه باغ های شفا بخش بسیاری در سراسر دنیا جهت کاهش اضطراب، کاهش از کار افتادگی، کاهش نشانه های افسردگی و سلامت جسمی ایجاد شده است.
این دانشجوی دکترای «فیزیولوژی تولید و فناوری پس از برداشت» تأکید کرد: علاوه بر ابعاد روان شناسی، تامین بخشی از نیاز خانواده و بهبود وضعیت اقتصادی عاملی برای حفظ آرامش و تحکیم بنیان خانواده هست.
ظرفیت بسیج جامعه کشاورزی در توسعه کشاورزی شهری
در ادامه "ایاسه" به نقش سازمان های مرتبط با شهر و سازمان های مرتبط با کشاورزی در توسعه کشاورزی شهری پرداخت و گفت: سازمان های بسیاری می توانند در توسعه ی کشاورزی شهری کمک کننده باشند. از سازمان های مرتبط با شهر ها تا سازمان های مرتبط با کشاورزی گرفته تا بسیج.. مثلا سازمانی مانند بسیج می توانند به صورت مردمی آموزش های لازم را در اختیار شهروندان قرار دهند. آموزش و کسب مهارت شاید گام بسیار مهمی در جهت تحقق این هدف بزرگ و ارزشمند باشد.
جای خالی سیاست های تشویقی دولت در توسعه کشاورزی شهری
وی به سازمان هایی مانند شهرداری ها، جهاد کشاورزی اشاره کرد و افزود: با حمایت از کشاورزان شهری به خصوص در زمینه ی تهیه ی نهاده های تولید می توانند کمک بسیاری کنند. همچنین وزارت مسکن با برنامه ریزی جهت ایجاد خانه هایی کارا و مناسب برای کشاورزی شهری می تواند آینده ی این استراتژی دوست دار طبیعت را تضمین کند. همچنین دولت با سیاست های تشویقی برای حمایت از کشاورزی شهری می تواند نقش مهمی داشته باشد.
ادامه دارد....