حاج رضای قزوینی‌ها، «یزدان» «پناه» بود

اسم بعضی آدمها، ذهن را پرواز می دهد به زمانی که مانند آن را دیگر در هیچ دوره دیگری از زندگی نمی توان یافت. بی آلایشی، صفا و صداقت ویژگی خاص همان زمان هایی که دیگر باز نمی گردد و ناگهان شنیدن یک نام تورا پرت می کند به آن روزگاران.

«حاج رضا»، اسمش، از همان اسم هایی که تو را به چند دهه قبل تر از زندگیت می برد و شیرینی روزهای رفته برایت زنده می شود. حاج رضا اسمش با «قرآن» عجین شده بود.

آقایٍ«دینی»، آقایٍ«قرآن» ساده و بی آلایش بچه محصل های قزوینی که به حق چشمانش به دنیا و هرچه متعلقات دنیاست بسته بود. خوب یادم هست روزهای کودکی را که با همکلاسی ها و هم مدرسه ای هایم به صف می شدیم وقتی قرار بود «حاج رضا» به مدرسه ما بیاید. صف به صف همه سکوت بود و یک «حاج رضا» پیرمرد قرآنی شهر، که پشت بلندگوی مدرسه با چشمان بسته این جمله را هربار یادآوری می کرد«بابا جان، نماز، قرآن، حجاب یادتون بمونه».

این جمله از همان جملاتی است که در ذهن می ماند و هیچ وقت از ذهن پاک نمی شود. حاج رضای قزوینی ها نامش گره خورده به قرآن و از هم جدا نمی شوند. شنیدم که به فعالان قرآنی ارادت خاصی داشت آنقدر که حنجره قاریان قرآن را می‌بوسید و می‌گفت حنجره‌ای که صوت قرآن از آن شنیده شود بوسیدنی است.

نام حاج رضا با قرآن عجین بود

سالها از کوچ حاج رضا یزدان پناه می گذرد اما همچنان به عنوان شاخص ترین چهره فعال قرآنی استان نامش ستاره ای است بر محفل نام آوران این حوزه. اما فعالیت این نام آور انقلاب محدود به حوزه قرآن نبود بلکه وی از نام آوران عرصه انقلاب و جهاد بود. «حسین یزدان پناه» برادر مرحوم حاج رضا یزدان پناه با اشاره به موضوع فعالیت های مبازراتی حاج آقا یزدان پناه که از تشکیل هیات دوطفلان مسلم تا تبعید به ساوه و پس از آن ادامه داشت گفت: در ارتباط با فعالیت های سیاسی مذهبی وی که از گذشته های دور در قالب هیات طفلان مسلم که متشکل از جوانان نوجوانان و خردسالان بود آغاز شد و این تشکل از احساس مسولیت وی نسبت به قشر جوان که سرمایه های اصلی جامعه هستند نشات می گرفت و در قالب این تشکل سعی داشت که با پرورش جوانان و نوجوانان در قالب آموزه های دینی آنها را در مسیر درست هدایت کند.

وی گفت: به یاد دارم یک نگاه ویژه به حوزه جوانان داشت و استنباط و دلیلش این بود که اگر ما ابتدای کار را قوی ببینیم و برای نوجوان و جوانان و این قشر کار کنیم شخصیت آنها را شکل می دهیم و قشر جوان سرمایه هایی خواهند بود که می توانیم اهداف انقلاب را با حضور آنها پیش ببریم و در این راه تلاش می کرد که این سازماندهی وجود داشته باشد.

حاج رضا از همان شخصیت های انقلابی بود که تفکر ضد طاغوتی داشت و سخنرانی هایش، حساسیت های زیادی را از سوی نظام شاهی ایجاد می کرد آنچنان که طبق گفته حسین یزدان پناه برادر آن مرحوم در تمامی جلسات حاج رضا، عوامل نفوذی وجود داشتند و طبق اسناد ساواک که خودم مطالعه کردم و نسبت به تمامی آنها اطلاع دارم، ساواک نسبت به تمام جلسات حاج رضا، حساس بود و بواسطه اینکه از جزییات این جلسات اطلاع داشته باشد ۱ تا ۳ نفر منبع داشت و منبع کسی بود که اینها استخدام می‌کردند.

حاج رضا سنگر مسجد را خالی نمی‌گذاشت

نماز جماعت و مسجد، یکی از سنگرهای انقلاب بوده و از تریبون همین نمازهای جماعت و مساجد، جهاد شکل گرفته و آغاز شده، لذا نماز جمعه جایگاه ویژه ای در تاریخ انقلاب اسلامی دارد. حاج رضا از همان شخصیت هایی بود که علاوه بر تشکیل جلسات، جوانان و نوجوانان را جهت حضور در نماز جماعت تشویق می کرد به گونه ای که ظهرها راس ساعت ۱۲ به وقت اذان، دانش آموزان را از مدرسه به مسجد می برد و نماز جماعت را برگزار می کرد که این حرکت یک نوع تظاهرات و انجام کار مذهبی و دینی بود و در این راه از هیچ تلاش و فعالیتی هم مضایقه نمی‌کرد.

به گزارش بسیج، در جبهه انقلاب، همیشه مردان و زنان بزرگی حضور داشتند که با وجود شرایط سخت زندگی، پشتوانه ای محکم و قوی برای همرزمانشان بوده اند. حسین یزدان پناه می گوید: حاج رضا از عنفوان جوانی و از زمانی که احساس کرد انجام کار مذهبی در جامعه نیاز است با همان بضاعت کمی که داشت (یک دوچرخه یا همان ماشین ژیان) با جدیت فعالیت می کرد و فعالیت وی هم محدود به حوزه جوان و نوجوان اعم از خواهران و برادران نبود بلکه سعی می کرد با قشرهای مختلف ارتباط داشته و در این زمینه بتواند خدمتی ارائه دهد.

یار قدیمی انقلاب

حاج رضا از یاران قدیمی انقلاب بود. از همان هایی که سال های سخت و پرمخاطره انقلاب در دهه ۴۰ را تجربه کرده لود، پا به پای انقلاب وارد دهه ۵۰ شده بود و در سال ۵۲ به واسطه همین فعالیت ها ۷ سال به ساوه تبعید شده بود.

برادر مرحوم رضا یزدان پناه می گوید: مرحوم حاج رضا به لحاظ اعتقاد و وظیفه ای که در حوزه دفاع مقدس احساس می کرد و از آنجایی که به عنوان یک عنصر ولایتی و انقلابی در جامعه شناخته شده بود، همیشه در صحنه عمل حضور داشت و برای تهیج و تشویق و ایجاد آمادگی در جوانان برای حضور در جبهه بسیار نقش تعیین کننده ای داشت آنچنان که گاهی با یک سخنرانی عده زیادی از جوانان مشتاق حضور در جبهه می شدند. با اینکه عضو رسمی سپاه نبود اما رسما لباس سپاه به تن وی کردند و حاج رضا به عنوان یک عضو رسمی در سپاه انجام وظیفه کرد و خود نیز در جبهه های حق علیه باطل حضور پیدا کرد.

عامل به عمل بودن، کلامش را شیرین می‌کرد

عامل به عمل بودن حاج رضا شاخصه ای است که تمام کسانی که وی را می شناسند به آن اذعان دارند. یعنی بواسطه اینکه هرچه را که می گفت خودش عمل می کرد لذا کلامش بر جان می‌نشست.

ابعاد شخصیتی «حاج رضا»

انقلاب، محاسن زیادی برای ما داشت. قیام ها و شعارها، فعالیت های مخفیانه علیه نظام شاهی در خفقان آن روزهای کشور، فقط از توان قهرمانان برمی آمد. آن روزها یک ملت، قهرمان ماجرایی بودند که جهان را منقلب کرد. انقلاب باعث شد تا گوهرهای نابی از دل ملت شناسایی شوند، به منصه ظهور برسند، صیقلی شوند و برای جهاد اکبر پرورش یابند.

مرتضی روزبه از مبارزان انقلاب و از دوستان حاج رضا یزدان پناه با اشاره به اقدامات انقلابی این چهره قرآنی استان قزوین می گوید: نقش حاج آقا رضا در مبارزات قبل از انقلاب کمتر از دوران پس از انقلاب و دوران دفاع مقدس نبود.
جریانات سیاسی از مذهبی و غیرمذهبی در قزوین سابقه و ریشه هایی داشتند و یکی از چهره مطرح و موثر در ان دوران حاج رضا بود. آن مقطع یک مقطع بسیار مهمی بود و هرچند که در هیچ دوره ای شخصا شاگرد ایشان نبودم اما جزو ارادتمندان صادق ایشان بوده و هستم.

مکتب تربیتی، انسانها را ماندگار می کند

روش سلوک و مکتب تربیتی حاج رضا، نکته مهمی است و اصرار دارم و خواهش می‌کنم کسانی که تخصصی در مسایل دینی، اجتماعی و آموزشی دارند با برگزاری یک میزگرد تخصصی زوایا و مکتب تربیتی ایشان را تجزیه و تحلیل کنند و از آن مدل الگو بسازند برای نسل جدید و معلمین و تمام کسانی که در این وادی فعالیت می کنند و باید ابعاد شخصیتی حاج رضا و الگوهایی از جنس حاج رضا به عنوان یک مدل طراحی و ترسیم شود تا همگان بتوانند از ان تبعیت و استفاده کنند و این مکتب تربیتی است که آدم ها را ماندگار می کند و از محدوده تاریخ فراتر می‌برد.

در مسیر یادگیری قرآن، پیامبر(ص) که قرآن بر وی نازل شد و اول معلم بشریت است رحلت کرده و دیگر در میان ما نیستند اما مکتب تربیتی پیامبر اکرم (ص) بعد از گذشت قرن ها، همونان زنده است. داستان و مکتب زندگی شخصیت های برجسته هم همین گونه است. حاج رضا یزدان پناه هم یک روزی آمد و یک روزی رفت اما باید دید مکتب وی را برای ماندگاری در تاریخ چگونه می‌توانیم نگه داری کنیم که باید روش، شیوه و سلوک و رفتاری که وی داشته را مد نظر داشته باشیم و تنها یادآوری روز رحلت حاج رضا مهم نیست بلکه وی یک شخصیتی داشت که نیاز امروز جامعه است و این ابعاد شخصیتی باید تبیین شود.

حاج رضا، یک مرد جهاد و میدان عمل به معنای واقعی بود

امروز ما در عصر جمهوری اسلامی که مملو از امکانات است، در هر جلسه و محفلی هم که می رویم از کمبود امکانات شکایت می کنیم. همه هنر ما در عصر جمهوری اسلامی گفتن از ناکامی ها و نداشته هایمان است اما حاج رضا یزدان پناه متعلق به یک نسلی بوده که هیچ کدام از این امکانات را در اختیار نداشت و این یعنی جهاد. حاج رضا یزدان پناه به معنای واقعی کلام یک مرد جنگی و جهادگر بود. مرد میدان، یک انسان خودساخته و فرهیخته و واقعا چشم شسته از متاع دنیایی بود.

حاج رضا، یک انقلابی ساده بود

این مبارز انقلابی و استاندار سابق استان قزوین در ادامه با اشاره به فضایی که امروز در آن هستیم می گوید: این فضا، امروز همه را رنج می دهد، اختلاس ها، دزدی ها، چپاول بیت المال متاسفانه نمک بر زخمی شده که در پیکره جامعه رنجور ما وجود دارد. اینجا باید شخصیت حاج رضا بیشتر معرفی شود چرا که وی خود را برای انقلاب آماده کرده بود و نه انقلاب را برای خودش. این موضوع دو مفهوم مهم و دو مسیر متفاوت است که شخص به انقلاب به چشم طعم نگاه کند یا خود و همه هستی خود را فدای این انقلاب کند. ما آمدیم تا از انقلاب چیزی هویت، عزت، شرافت و سربلندی بگیریم نه آنکه بیت المال را برای خود بدانیم.

به گزارش بسیج، هرجای شهر که میرویم، از شمال تا جنوب شهر، اسم حاج رضا یزدان پناه برای قزوینی ها، یک اسم ماندگار است. نامی آشنا برای قزوینی ها. آنگونه که از هر قشر و هر صنفی اسم «حاجی آقا» را با احترام خاصی به زبان می آورند. از همان احترام ها که آدم را یاد بزرگان بی مثال می‌اندازد.

حاج رضا، یک انقلابی ساده بود

این مبارز انقلابی و استاندار سابق استان قزوین در ادامه با اشاره به فضایی که امروز در آن هستیم می گوید: این فضا، امروز همه را رنج می دهد، اختلاس ها، دزدی ها، چپاول بیت المال متاسفانه نمک بر زخمی شده که در پیکره جامعه رنجور ما وجود دارد. اینجا باید شخصیت حاج رضا بیشتر معرفی شود چرا که وی خود را برای انقلاب آماده کرده بود و نه انقلاب را برای خودش. این موضوع دو مفهوم مهم و دو مسیر متفاوت است که شخص به انقلاب به چشم طعم نگاه کند یا خود و همه هستی خود را فدای این انقلاب کند. ما آمدیم تا از انقلاب چیزی هویت، عزت، شرافت و سربلندی بگیریم نه آنکه بیت المال را برای خود بدانیم.

به گزارش بسیج، هرجای شهر که میرویم، از شمال تا جنوب شهر، اسم حاج رضا یزدان پناه برای قزوینی ها، یک اسم ماندگار است. نامی آشنا برای قزوینی ها. آنگونه که از هر قشر و هر صنفی اسم «حاجی آقا» را با احترام خاصی به زبان می آورند. از همان احترام ها که آدم را یاد بزرگان بی مثال می‌اندازد.

بخش سوم، مکتب حاج رضا یزدان پناه

شهر خالیست ز عشاق بود کز طرفی
مردی از خویش برون آید و کاری بکند

جواد حضرتی ها، فعال فرهنگی و از شاگردان مرحوم حاج رضا یزدان پناه اینگونه از استاد خود می گوید: واقعیت این است که مخاطب جدی برای حرف حق کم است و شاید این امر یکی از سنت های تاریخ است. همانطور که در نهضت ها و مکاتب تربیت انبیا می بینیم که عملگرایا به آموزه های پیامبران الهی اندک هستند و این یک قاعده کلی است که همه حوزه ها از جمله حوزه مسایل تربیتی را شامل می‌شود.

حضرتی ها با اشاره به ابیاتی از «حضرت حافظ» بیان کرد: رمز موفقیت اشخاص برجسته این است که از خود خارج می شوند، به خود نمی اندیشند، خود را فراموش می کنند، خود را کنار می گذارند و آن زمان است که خدا این افراد را بزرگ می کند. امام(ره) بعد از شهادت شهید بهشتی فرمودند: بهشتی یک ملت بود برای ملت ما. یعنی یک تنه کار یک ملت را انجام می داد برای ملت ما.
نمونه تعبیر قرآنی این را می توان در شخصیت حضرت ابراهیم (ع) یافت.
حاج رضا یزدان پناه در محدوده ای که زیست چون از خودش بیرون زده بود، تبدیل به یک شهر و یک ملت یک شده بود.

حاج رضا، از خدا رسته و به خدا پیوسته بود

این فعال فرهنگی اظهار کرد: اگر در آموزش و پرورش موفق نشده ایم که انسان های آرمان طلب در این مقیاس تربیت کنیم بخاطر این است که کمیت را لحاظ کردیم نه کیفیت را و حاج رضا فردی بود که کیفی بود و راز موفقیت وی این بود که از خودش عبور کرده بود و خدا را در وجود خود حاضر و‌ناظر خود می دید. راه رسیدن به مطلوب این است
که اگر از خودت بگذری با خدا روبرو می شوی و خدا را می بینی.به همین دلیل آنهایی که خیلی قدرتمند هستند وقتی به این مقام می رسند به تعبیر قران ایه ۵۴ سوره مائده لَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ
از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای آزرده نمی شوند و نمی‌ترسند.

مکتب حاج رضا، نسل انقلابی پرورش داد

حضرتی ها با اشاره به مکتب حاج رضا می گوید: شاگردان وی در هیات طفلان مسلم یا مدرسه رضوان کسانی هستند که در دوران انقلاب در قزوین و در دوران دفاع مقدس بسیار نقش افرین و موفق بودند. از جمله شهید قاسم زاده که حاج رضا را وصی خود می دانست. حاج رضا آنقدر درستکار، امین، پاکدست و از خودگذشته بود که مورد اعتماد همه بود. وی در همان روزهای ابتدایی تاسیس سپاه قزوین که هنوز چارت و تشکیلات سازمانی ابلاغ نشده بود به همراه شهید بزرگوار شهید چگینی واحد آموزش سپاه را راه اندازی کرده بودند. واحد آموزش نظامی سپاه در شهریور ۵۸ راه اندازی شد اما آموزش عقیدتی توسط این دو بزرگوار از تیر ۵۸ که شروع تاسیس سپاه قزوین بود کلید خورد. پاسدار نبودند. عضو رسمی سپاه نبودند بلکه هر دو معلم بودند و به دلیل تعهد به کار از ظرفیت آنها به خوبی استفاده می‌شد.

حاج رضا، علاوه بر اینکه مشوق خوبی برای اعزام نیروها به جبهه بود خود عامل به این امر بود و در جبهه حضور مستمر داشت. به عنوان مثال در عملیات فتح المبین به همراه شهید سیاهپوش، در عملیات بیت المقدس، والفجر ۸، کربلای ۵ و کربلای ۸، در سخت‌ترین لحظه های عملیاتی، حضور داشتند. اثر نفس خیلی مهم است. خیلی از افراد بودند با یک اعزام می آمدند عملیات هم انجام می دادند شجاعت و رشادت هم داشتند عملیات که تمام می شد پایانی می گرفتند. اما نیروهای تربیت یافته حاج رضا نیروهای پای میدان بودند.

به گزارش بسیج، حاج رضا امروز نیست اما مکتبش، راهش، هدفش باید تبیین شود. امروز شهر ما، جامعه، کشور و جهانی که در آن هستیم، نیازمند حاج رضاهایی از جنس حاج رضا یزدان پناه است. حاج رضا یزدان پناه، مرشد و مراد بچه های انقلابی شهر قزوین است و مثل خیلی از قهرمانان تاریخ کشورمان، یزدان، پناهِ حاج رضای قزوینی ها بود.

۱۰۱۰/گزارش ویژه