در دومین روز از نهمین دوره مسابقات مناظره دانشجویی، دو گروه تدبیر از استان سیستان و بلوچستان به عنوان گروه موافق و گروه سه نقطه از دانشگاه شهید بهشتی به عنوان گروه مخالف با موضوع «سرمایهگذاری روی انرژی تجدید پذیر، بهتر از انرژی هستهای است»، مناظره کردند.
مرتضی نوری از گروه موافق به تعریف جزئی انرژی و انواع آن پرداخت و گفت: انرژی به دو دسته تجدیدپذیر و تجدید ناپذیر تقسیم شده است. انرژی هستهای در قالب انرژی‌های تجدید ناپذیر است. سرمایهگذاری در انرژی تجدید پذیر بهتر از انرژی تجدید ناپذیر هستهای است.
وی در خصوص سرمایهگذاری در انرژی هم گفت: در سرمایهگذاری به دنبال سود هستیم و گزاره به دنبال نشان دادن سرمایهگذاری موفق است. پس به دنبال این هستیم که سرمایهگذاری در کدام دو مورد انرژی بهتر است.
نوری افزود: برای اینکه میزان هشیاری پنهان شده در سرمایهگذاری عینیت پیدا کند اصولی دارد که باید اجرا شود. این اصول شامل: تعیین هدف که کسب سود است، توجه به بازار، و انتخاب زمینه فعالیت یعنی انتخاب بین تجدید پذیر یا تجدید ناپذیر هستهای است که خود این مورد به سه عامل وابسته است: موقعیت جغرافیایی، حمایت‌های کسب و کاری و پیش بینی آینده صحیح از کسب و کار.
وی تشریح کرد: در مورد موقعیت جغرافیایی این سرمایهگذاری باید گفت: در انرژی تجدید پذیر واسطه کمتر است، آلایندگی کمتر است، مواد اولیه کافی با قیمت مناسب وجود دارد. ما باید در حوزه‌ای ورود کنیم که مواد را از جای دیگری تأمین نکنیم و مسئله آخر حمایت‌های محیطی از سرمایهگذاری است. دولت می‌تواند برای پروسه سرمایهگذاری حمایت کند. سوم پیش بینی آینده است که تقاضای انرژی سبز و پاک کشورها و سایر ملل که می‌توانند از ما درخواست این انرژی را داشته باشند را می‌توان بررسی کرد. عامل بعدی هم ریسک است که تعابع بقیه عوامل است.
رکسانا جعفری از گروه مخالف گزاره، به بررسی دقیق واژه‌های گزاره پرداخت و گفت: این گزاره رویکرد اقتصادی دارد تا زیست محیطی و در آن تعیین رویکرد ملی مطرح است تا رویکرد جهانی.
وی با مطرح کردن این سؤال که آیا در شرایط فعلی ایران، باید وقت و انرژی خود را بر روی انرژی تجدید پذیر بگذاریم؟ و ادامه داد: در جامعه ما اقتصاد مهم‌ترین دغدغه مردم و مسئولان است و همواره شعار سال طی چند سال اخیر مربوط به اقتصاد بوده است. مشکلات اقتصادی برای مردم و مسئولان مشخص است در چنین شرایطی سرمایهگذاری ما باید هوشمندانه صورت گیرد تا بالاترین بازدهی را برای ما داشته باشد. وقتی یک کشور به فناوری هستهای دست پیدا کند علاوه بر استفاده در انرژی در شاخه‌های پزشکی، کشاورزی، زمین شناسی، باستان شناسی، صنعت و ... نیز از فناوری هستهای استفاده می‌کند.
جعفری ادامه داد: کشور ما در حال توسعه است و نیاز به انرژی هر روز افزایش پیدا می‌کند. 90 درصد سوخت کشور ما فسیلی است و باید به یک جایگزین مناسب رجوع کنیم. در سال گذشته در بحران جدی تأمین انرژی و آلودگی هوا قرار داشتیم برای رفع این مشکلات باید به دنبال تأمین انرژی کارآمد باشیم که محیط زیست را حفظ و موجب افزایش گرمایش جهانی نشود.
وی در ادامه به بیان توانمندی‌‌های ایران در انرژی هستهای پرداخت و گفت: در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در این حوزه داشته‌ایم. ایران دهمین کشور جهان در معادن اورانیم است و ایران هزینه زیادی برای این انرژی صرف کرده است. پژوهشگران زیادی وقت و انرژی خود را صرف انرژی هستهای کرده‌اند. ایران جزو پنج کشور جهان در انرژی هستهای است. مساحت استفاده شده برای انرژی تجدید پذیر بسیار بیش از انرژی هستهای است. همچنین باید این آگاهی برای همگان وجود داشته باشد که این فناوری منحصر به نظامی نیست و در همه شاخه‌ها تأثیر مهمی در تسهیل زندگی انسان دارد.
مصطفی نادری از گروه موافق نیز به ظرفیت‌هایی که در حال حاضر می‌توان برای سرمایه گذاری در انرژی تجدیدپذیر از آنها استفاده کرد اشاره کرد و گفت: بخش اول این ظرفیت‌ها قوانین ملی و فراملی است. ما در کشور قانون اصلاح الگوی مصرف را داریم که در سال 90 ابلاغ شده است. در این قانون ضمن تأکید بر حفاظت از محیط زیست در ماده چهار راه کار اجرایی مناسب را برای حمایت و تشویق از تحقیقات انرژی تجدید پذیر مطرح کرده و زمینه سازی برای خرید تضمینی انرژی تجدید پذیر تولیدی توسط دولت نیز صورت گرفته است.
وی ادامه داد: این قانون وظایفی را برای توسعه انرژی تجدی پذیر بر عهده وزارت نیرو گذاشته و این انرژی را از انرژی هستهای جدا و انرژی باد، خورشیدی و ... را مطرح کرده است. بستر دوم سیاست‌های قانونی گسترش اقتصاد سبز است. تفاهم نامه پاریس را در حوزه بین‌الملل نیز در این حوزه داریم. سؤال ما از گروه مقابل این است که حضور ایران تفاهم نامه پاریس را آیا نقطه ضعف می‌دانید یا خیر؟
محمد جواد اسلامی از گروه مخالف نیز گفت: طرف مقابل فقط تعریف کردند و نتیجه گیری نکردند. حریف مفاهیم را تعریف و از آن نتیجه گیری نکرده و مفاهیم تهریفی را وارد بحث نکردند. در مورد موقعیت جغرافیایی که تیم تدبیر مطرح کرد باید گفت ایران دهمین دارنده ذخایر اورانیوم در جهان است، در مورد حمایت‌های قانونی نیز دولت ایران طرفدار انرژی هستهای است. وضعیت ایران در این دانش به مراتب بهتر از دانش تجدید پذیر است.
وی ادامه داد: پیش بینی از آینده به ما می‌گوید آیا انرژی تجدید پذیر می‌تواند انرژی دنیا را تماماً تأمین کند؟ آیا این کار عملی است؟ در مورد ریسک هم ریسک گرم کردن محیط زمین خیلی بیشتر از هر مسئله دیگری است .... (وقت به اتمام رسید و این یک امتیاز منفی برای گروهی است که در وقت تعیین شده نتوانست مطلب خود را به اتمام برساند).
در ادامه مناظره، نوری از تیم موافق گفت: تیم حریف سؤال‌هایی را مطرح کرد ما هم می‌پرسیم آیا بخش خصوصی به سبب مخاطرات شرایط مناسبی را برای بحث سرمایه گذاری در بخش هستهای دارد؟ در ساخت نیروگاه‌های هستهای آیا فضایی که باید به عنوان مساحت امن اطراف در نظر گرفته شود محاسبه کرده‌اید؟ شبکه توزیعی که باید انجام شود را حساب نمی‌کنید؟
وی ادامه داد: ما منکر سرمایه گذاری بر روی صنعت و فناوری هستهای نیستیم. اما گزاره فقط انرژی هستهای را در بحث انرژی مطرح می‌کند ما در سایر بخش‌ها با فناوری هستهای موافق هستیم. در کشور نفت و گاز هم داریم همانطور که اورانیوم داریم گار انرژی سالم‌تری هم هست اما باید آینده را دید . اکنون 26 درصد انرژی جهان با تجدید پذیر تأمین می‌شود و تفاوت فناوری هستهای و انرژی هستهای را دوستان توجه کنند.
جعفری از گروه مخالف ادامه داد: اگر فناوری نداشته باشیم نمی‌توانیم انرژی داشته باشیم. بحث هزینه بر بودن انرژی هستهای را مطرح کرده‌اید در برخی از کشورها هنوز هزینه تولید انرژی تجدیدپذیر بیشتر از سایر انرژی‌ها است. از سوی دیگر همیشه نمی‌توان از انرژی تجدید پذیر استفاده کرد هر روز باد نمی‌آید و شب‌ها آفتاب نداریم اما انرژی هستهای با سوخت کم دوام بیشتری دارد. همه جا هم نمی‌توان پنل خورشیدی نصب کرد مثلاً در شهرهای بزرگ با برج‌های بلند نمی‌توان پنل خورشیدی نصب کرد و برخی انرژی تجدید پذیر مثل باد آلودگی صوتی ایجاد می‌کنند.
وی افزود: استخراج مواد برای ساخت لوازم انرژی تجدید پذیر نیز کار ساده‌ای نیست برای ساخت پنل خورشیدی باید مواد معدنی استخراج کرد که co2 زیادی تولید می‌شود. در سال 2010 میزان انرژی هستهای ایران صفر بود اما در 2019 رشد داشته‌ایم اما در انرژی‌های تجدید پذیر چنین رشدی نداشتیم.
نوری از تیم موافق نیز گفت: ما سازمان انرژی‌های تجدید پذیر در وزارت نیرو داریم. در کشور 300 روز، روز آفتابی داریم که می‌توان انرژی خورشیدی یک سال را تأمین کرد که شش برابر ظرفیت در قاره اروپا است. در باد هم منطقه سیستان ظرفیت انرژی باد را دارد و در امواج دریا هم ظرفیت بزرگی داریم.
وی افزود: ما واژه سبد انرژی را مطرح می‌کنیم که می‌توانیم از انواع انرژی‌های تجدید پذیر برای تأمین انرژی استفاده کنیم. در منابع تجدید پذیر فقط خورشید و باد نیست ما سبد انرژی‌ها را مطرح می‌کنیم.
نوری اضافه کرد: مردم نگرانی محیط زیستی و امنیتی برای انرژی هستهای دارند. انرژی‌های تجدید پذیر همچنین سهل الوصول است برای مردم. شما در روستاها با دانش ابتدایی خود می‌توانید با انرژی تجدیدپذیر نیاز خود را برطرف کند در حالی که در انرژی هستهای این شبیه به تخیل است اگر بخواهیم مطرح کنیم.
وی ادامه داد: تیم رقیب بحث کشش بازار را مطرح کرد که سرمایهگذاری رابطه تنگانگی با بازخورد بازار دارد. اگر بازار با آغوش باز سرمایهگذاری کند آن سرمایهگذاری موفق خواهدبود که این را در مواجهه با انرژی‌های تجدید پذیر داریم. البته با وجود تمام پیشرفت‌ها در انرژی تجدید پذیر در مرحله بلوغ هستیم.
محمد جواد اسلامی از گروه مخالف در جمع بندی خود گفت: در مورد انرژی هستهای آنهایی که بیشتر می‌دانند کمتر نگرانند. محیط زیست را آلوده نمی‌کند، فضای کمتری نسبت به باد و پنل خورشیدی می‌گیرد. زمان و هزینه و تأمین نیروهای هستهای نسبت به سایر نیروها کمتر است، شبانه روزی تولید می‌شود نه فقط وقتی خورشید و باد است. یک راکتور هسته ای را می توان به جای چند مزرعه خورشیدی ایجاد کرد.
وی در پایان گفت: انرژی هستهای تأثیر بازدارندگی دارد. در مورد آینده انرژی هستهای هم خبرهای خوبی منتشر می‌شود تصور کنید ماده‌ای باشد که یک بار برای همیشه سوخت خورو شما را تأمین کند. خبر خوب اینکه نسل چهارم راکتورها در حال تولید است. برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی به همراهی تجدید پذیرها و هستهای نیاز داریم و به تنهایی با تجدید پذیرها نمی‌توان نیازها را تأمین کرد.
