برخی مسئولان ادارات، سازمان ها، نهادها، شرکت ها، موسسات و پست های مختلف در کشور از همه چيز اطلاع دارند و به همه چیز ایراد و اشکال می گیرند؛ مگر آن چه که به آن منتسب هستند و در حوزه اختیارات و مسئولیت خودشان است و در اینگونه موارد خودشان را جزو مسئولان نمی دانند.
مسئول يعنی کسی که در ارتباط با اقدامات و فعالیت هایی که در حوزه کار و مسئولیتی که به او سپرده اند پاسخگو باشد و در صورت تخطی از انجام وظایف قانونی خود، مورد سئوال و پرسش قرار گیرد؛ البته مترادف های بسیاری برای واژه مسئول در ادبیات فارسی تعریف شده است از جمله: مکلف، موظف، وظیفه مند، سرپرست، مامور، متصدی، مدیر، وظیفه شناس و...
اما برخی روسا و مدیران تصور می کنند مسئول به کسی گفته می شود که به عنوان مدیر یا رئیس یک اداره، سازمان یا نهاد منصوب شده و باید راننده شخصی، مسئول دفتر، منشی، بادیگارد و خدم و حشم داشته باشد و با امانتی که به او سپرده اند هرگونه که سلیقه اش ایجاب می کند رفتار کند. به جای هزینه کردن اموال مردم در جهت رفع مشکلات آنان، بودجه ای که در اختیارش قرار گرفته به گونه ای هزینه می کند که شاهکار او مدت ها زیر نویس شبکه خبر می شود و حیثیت شهرستان متبوعش را زیر سئوال می برد و نقل محافل سایر استانها می شود.
«مفهوم مسئولیت در قرآن»
خداوند در سوره مبارکه «صافات»، هدف از خلقت انسان و نیز برتری دادن او بر سایر مخلوقات را «عبادت» می‌داند. همچنین برخی آیات به ما نشان می‌دهد، انسان‌هایی که از این هدف دور شدند و به عهد خود وفادار نبودند در نتیجه به ظلم و طغیان روی آوردند که در نهایت سرنوشت آنها هلاکت و نابودی بود.
در بسیاری از آیات قرآن کریم به سرنوشت بسیاری از ملت‌ها و جوامع و افراد اشاره شده است که علی‌رغم اینکه از فرهنگ غنی برخوردار بودند، به عذاب گرفتار شدند؛ مانند قوم عاد، ثمود، فرعون و نمرود، زیرا این ملت‌ها و جوامع از مسئولیت الهی خود که همان اجرای حکم خداوند در زمین است؛ کوتاهی کردند.
«مسئولیت در احادیث»
پیامبر اکرم در مورد حساسیت و اهمیت مسئولیت انسانها می فرماید: «ألا كُلُّكُم راعٍ و كُلُّكُم مَسؤولٌ عَن رَعِيَّتِه»
بدانيد كه همه شما نسبت به کارهایی که انجام می دهید مسئول هستید و همه شما نسبت به آنچه انجام می دهید بازخواست خواهید شد.
بسیاری از انسانها بعد از مرگ دوستان و بستگان برای تسکین آلام و القاء آرامش به خود و اطرافیان اظهار می دارند که فلانی از دنیا رفت و راحت شد. غافل از اینکه اين يك خيال واهی و بی اساس است؛ چرا که مرگ، برای کسانی که نسبت به آنچه ( مسئولیت و پست و مقام) به آنان امانت سپرده شد خیانت کردند، اول ناراحتی و سختی است و خداوند کسانی که زمینه و وسايل گناه را برای این افراد فراهم می كنند نهی کرده و عذابی سخت برای آنها وعده داده است.
مسئولیت ؛ بار سنگینی است که هر انسانی با درجات مختلف آن را بر دوش می کشد و در صورت عمل نکردن به آنها به نسبت بار مسئولیت، عذاب و یا در صورت عمل کردن به آنها پاداش خواهد گرفت.
مسئولیت از کوچکترین و جزئی ترین موارد مثل: مسئولیت والدین در برابر فرزندان، یا فرزندان در قبال پدر و مادر، مسئولیت همسایه ها در برابر ساکنان یک مجتمع تا بزرگ ترین و سنگین ترین آن یعنی مسئولیت فرد در برابر جامعه دارای عقوبت یا پاداش است و همه آحاد جامعه از یک فرد تا یک ملت در برابر حقوق شخصی و عمومی جامعه مسئول و پاسخگو هستند.
« یوم‌الفصل و مسئولیت»
در قرآن کریم تأکید شده است که در قیامت از انسان پرسش خواهد شد و برحسب موفقیت انسان در انجام مسئولیت خود، سرنوشت او رقم خواهد خورد.
در یوم‌الفصل در مورد مسئولیت از انسان پرسیده می شود و اعمال انسان ها محاسبه خواهد شد.
یوم‌الفصل در روز قیامت همان روزى است که هیچ دوستى از هیچ دوستى نمىتواند حمایتى کند و آنان یارى نمىشوند مگر کسى را که خدا رحمت کرده است.
قیامت در بیان شهید رجایی
شهید رجایی از مسئولیت سنگینی که بر دوش رئیس جمهور است، سخت نگران بود و می گفت: در جهنم خدا یک جایی قرار داده که فشار عذاب آن ،مساوی هست با گناه 36 میلیون انسان( اشاره به جمعیت کشور در سال 1360)؛ آنجا جای من است.
و قطعا جایی هم هست برای عذاب وزرا، استانداران، فرمانداران، بخشداران، دهیاران، اعضای شوراهای شهر و روستا و سایر مسئولانی که به عهد و مسئولیت خود در قبال مردم وفا نکردند و در برابر فشار مسئولان بالادستی تسلیم و هر عملی را که به صلاح مرم است انجام ندادند.
علی اشرف خانلری
