به گزارش خبرگزاری بسیج، سد سفیدرود منبع اصلی تأمین آب زراعی در اراضی کشاورزی گیلان است ولی به دلیل کمبود بارش باران در چند وقت اخیر، آب ذخیره شده در سد سفیدرود در مشابه با سال گذشته با کاهش ۳۰ درصدی مواجه شده است.
به این دلیل خشکسالی بیش از هر زمان دیگر در استان باران‌خیز گیلان خودنمایی می‌کند زیرا سد سفیدرود به عنوان اصلی‌ترین منبع تغذیه کننده کشاورزی استان با کاهش ۳۰ درصدی آب چهره‌ای خطرناک‌تر و جدی‌تر به خود گرفته است.
طبق آمار جهادکشاورزی و آب منطقه‌ای گیلان دارای ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار است ۱۷۱هزار هکتار آن تحت پوشش شبکه سد سفیدرود است، این سد روی رودخانه سفیدرود و در پایین دست محل تلاقی دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود در ۷۵ کیلومتری جنوب شهر رشت و در مجاورت شهر منجیل احداث شده، اما حوضه آبریز آن از هشت استان کشور تغذیه می‌شود.
ظرفیت سد سفیدرود کاهش یافته و اکنون به یک میلیارد و ۵۰ میلیون مترمکعب رسیده است ولی همین مقدار هم تکمیل نشده و اکنون ۷۸۰ میلیون متر مکعب آب در پشت سدسفیدرود ذخیره شده است.
متأسفانه به دلیل کاهش بارندگی‌ها، برداشت‌های مستقیم از آب‌های سطحی بالادست به ویژه در دو دهه اخیر و مصرف بی‌رویه آب خانگی و شرب تأمین آب اراضی کشاورزی این استان با چالش مواجه شده است و این شرایط چشم انداز روشنی را برای کشاورزان ترسیم نمی‌کند.
به گفته معاون آب منطقه‌ای گیلان کاهش ۳۰ درصدی در سد سفیدرود وجود دارد که این میزان از آغاز ساخت سد تاکنون کم نظیر است ولی امیدواریم با بارش‌های روزهای آینده این کمبود آب جبران شود.
یکی از عمده دلایل کاهش آب کشاورزی در کشور به‌ویژه استان‌های شمالی هدر رفت بیش از حد آب است زیرا آنطور که نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی می‌گوید در حال حاضر ۳۰ درصد از منابع آبی بخش کشاورزی به صورت بهینه مصرف و ۷۰درصد آن هدر می‌رود. باید میزان هدررفت آب در بخش کشاورزی به ۳۰درصد کاهش پیدا کند.
به گفته برخی از کارشناسان جهادکشاورزی در گیلان ر حال حاضر از منابع آبی زیر زمینی به واسطه چاه‌های مجاز و غیر مجاز برداشت‌های نامتعارفی صورت می‌گیرد و در پایاب برخی از سدهای کشور نیز شاهد آبیاری سنتی هستیم، قبل از اتمام پروژه احداث سد باید شبکه آبیاری مدرن اجرایی شود.
در چند سال اخیر حدود ۹۰ درصد از آب شیرین کشور در بخش کشاورزی صرف می‌شود، اگر از این میزان ۴۰ درصد صرفه جویی شود می‌توان برای ۲۰۰ سال دیگر آب زیر زمینی و آب پشت صد ذخیره می‌شود.
در هنگام خشکسالی مدیریت منابع آبی نقش بسیار مهمی در کاهش خسارت به اراضی کشاورزی دارد زیرا به گفته حسین رفیع کارشناس حوزه آب مدیریت حوزه آب امری حیاتی است چراکه مدیریت آب کمک می‌کند تا در لحظات بحرانی مانند وقوع سیل یا خشکسالی بتوان ضمن مدیریت شرایط بحران به بهترین شکل از منابع آب بهره‌مند شد این در حالیست که جای مدیریت آب در کشور خالی است.
بی‌شک راهکارهای مقابله با خشکسالی از جمله صرفه‌جویی در مصرف آب باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد هر چند این راهکارها در استان‌های مختلف، متفاوت است چراکه در استانی مانند تهران میزان مصرف آب شهری در آن بالا است اما در برخی استان‌های دیگر بخش عمده آب در بخش کشاورزی یا صنعت مصرف می‌شود و لازم است در این بخش‌ها آب صرفه‌جویی شود بنابراین نمی‌توان برای تمام مناطق کشور یک نسخه واحد برای مقابله با خشکسالی پیچید.
بر اساس آمارهای اعلام شده بیش از ۳۰ درصد آب درون‌شهری شهرهایی مانند تهران، تبریز، شیراز، مشهد و من جمله گیلان از طریق سیستم‌های فرسوده و قدیمی انتقال آب درون شهری هدر می‌رود که باید فکری عاجل در این خصوصس اندیشیده شود.
وقتی پای درد و دل برخی از کشاورزان می‌نشینیم می‌گویند به دلیل خشکسالی و عدم رهاسازی به موقع آب برخی از اراضی کشاورزی در این استان رو به نابودی رفته است و علاوه بر آن این خشکسالی باعث سست شدن خاک و فرونشست زمین می‌شود.
کشاورزان گیلانین گلایه داشته و می‌گویند مدیریت جهادکشاورزی و آب منطقه‌ای در گیلا هیچ برنامه مدیریتی برای حل این میزان هدررفت آب دیده نشده است.
به‌نظر می‌رسد اگر وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب به‌جای احداث بی‌ضابطه سد در کشور، تغییر و تعمیر سیستم‌های انتقال آب درون شهری و کشاورزی را در دستور کار خود قرار دهند در جلوگیری از هدررفت آب و حفظ منابع آب کشور تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
شرکت آب منطقه‌ای گیلان برای تأمین آب مورد نیاز شالیزار‌ها علاوه بر استفاده از سد سفید رود؛ از تجهیز، تعمیر و راه اندازی حدود ۹۱۰ دستگاه پمپ، ۴۵۴ ایستگاه پمپاژ، ساخت و آبگذاری ۳۷۰ سردهنه خاکی با محوریت مناطق سنتی آبخور و لایروبی ۵۰۰ کیلومتر از انهار برای استفاده بهینه آب استفاده می‌کند.
لایروبی یکی از راه‌های کاهش خشکسالی در گیلان است و به این منظور و بنا بر اعلام محمد جواد خانی‌پور معاون آب منطقه‌ای گیلان لایروبی تمامی انهار در یک مرحله امکان‌پذیر نیست و لایروبی با اولویت انجام می‌شود که برای امسال ۵۰۰ کیلومتر هدف‌گذاری شده است.
خانی پور معتقد است در حال حاضر بیشترین تلفات آب در بین مزارع است، زیرا لایروبی انهار انجام نمی‌شود آب به طور صحیح در بین مزارع به پایین‌دست انتقال پیدا نمی‌کند و امسال نیز انجام این امر توسط مردم بسیار مهم است لذا ناگزیر به نوبت‌بندی آب نیز هستیم.
استان گیلان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور به شمار می‌آید که با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و همچنین رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده است.
لذا به نظر می‌رسد آوای خشکسالی در گیلان امسال نیز در این سرزمین طنین انداز می‌شود، اما آنچه که اکنون اهمیت دارد همگام بودن کشاورزان با برنامه‌های آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی و رعایت جدی توصیه‌ها است تا با کمترین آسیب خشکسالی روبرو شوند و بتوانند حلاوت برداشت برنج را بچشند.
