کم‌کار‌ها و پرکار‌های اجرای قانون جوانی جمعیت در یک نگاه
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از روز ۱۹ آبان۱۴۰۰ براساس اصل ۸۵ قانون اساسی به مدت هفت سال به صورت آزمایشی از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی به رئیس قوه قضائیه ابلاغ شد.
در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به موضوعات مهم در حوزه زنان و خانواده، مسائل مربوط به جمعیت، ازدواج، فرزندآوری، اعطای تسهیلات به خانواده‌ها برای تأمین مسکن، حوزه بهداشت و سلامت، مسائل معیشتی و رفاهی کارکنان، سیاست‌های تشویقی برای بانوان و موضوعات بسیار مهم در این قانون دیده شده است، اما طی یک سال گذشته بسیاری از موارد این قانون هنوز اجرایی نشده و موارد متعددی از آن بر زمین مانده است.
قانون جوانی جمعیت و حوزه سلامت
۴۳ماده از قانون جوانی جمعیت یعنی ۶۰درصد این قانون مستقیم و غیرمستقیم به وزارت بهداشت ارتباط دارد که در ۲۰ماده، ۴۷درصد پیشرفت و در ۱۸ماده ۹۰درصد پیشرفت کسب شده و وزارت بهداشت همچنین در دو ماده نیز در حال پیگیری است.
افزایش کمک‌هزینه اولاد و حق عائله‌مندی
همچنین در اجرای ماده (۱۶) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب۱۴۰۰، کمک‌هزینه اولاد و حق عائله‌مندی تمامی گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر در دستگاه‌های مربوط در ماده (۲۹) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه و مشترکان صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، به ترتیب به میزان ۱۰۰ درصد و ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. بر این اساس لایحه دوفوریتی متناسب‌سازی حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان کشوری و لشکری با ۲۰۰رأی موافق، ۱۸رأی مخالف و هشت رأی ممتنع از ۲۳۳آرای مأخوذه کلیات آن به تصویب رسید.
افزایش مرخصی زایمان
ماده۱۷ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز شرایط مرخصی زایمان را تشریح کرده است، مدت مرخصی زایمان با پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده‌های مرتبط به ۹ماه افزایش یافت و در صورت درخواست مادر، تا دو ماه از این مرخصی در ماه‌های پایانی بارداری قابل استفاده خواهد بود که این مرخصی، برای تولد دوقلو‌ها و چندقلو‌ها ۱۲ماهه است.
بیمه مادران خانه‌دار دارای ۳ فرزند و بیشتر
در روستا‌ها
سیدمحمد حسینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور نیز اعلام کرد که با توجه به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت روز ۱۷مهر۱۴۰۱ لایحه دوفوریتی به مجلس ارائه شد تا با تقویت صندوق بیمه روستایی نسبت به بیمه مادران خانه‌دار دارای سه فرزند و بیشتر در روستا‌ها و شهر‌هایی با جمعیت زیر ۲۰هزار نفر اقدام شود.
تسهیلات دریافت خودرو برای مادران
دارای ۲ فرزند
شرکت‌های خودروساز داخل کشور نیز در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مکلف شدند یک خودروی ایرانی به قیمت کارخانه تحویل مادران پس از تولد فرزند دوم دهند که این خودرو در هر نوبت ثبت‌نام برای یک بار تحویل این خانواده می‌شود. بر این اساس تاکنون ۱۲۲هزار خودرو در طرح جوانی جمعیت تحویل داده شده که تفاوت قیمت این خودرو با بازار از ۱۰۰ تا ۵۰۰میلیون تومان است، یعنی به طور میانگین ۲۵هزار میلیارد تومان برای این قانون از سوی خودروسازان اختصاص داده شده است.
اعطای تسهیلات
برای کمک به ازدواج و فرزندآوری
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین روز ۱۸آبان۱۴۰۱ با دو فوریت طرح الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت موافقت کردند که طبق آن بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف به اعطای تسهیلات برای کمک به ازدواج و فرزندآوری شدند.
بر اساس ماده واحده این طرح، در اجرای مواد این قانون درباره استفاده از امتیازات و تسهیلات با هدف تشویق فرزندآوری، چنانچه به موجب قوانین خاصی پرداخت این تسهیلات یا ارائه امتیازات، موکول به رعایت شرایط معینی شده یا مشمول ممنوعیت شده باشد، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلفند اعطای تسهیلات و امتیازات فوق را فقط با رعایت این قانون انجام دهند.
در عین حال طبق آمارها، در بخش تسهیلات بانکی امسال بیش از ۵۰۰هزار نفر از زوج‌های جوان از بانک‌ها تسهیلات دریافت کردند، سال گذشته ۹۰۰هزار نفر از تسهیلات بانکی استفاده کردند.
دستگاه‌های کم‌کارتر.
اما بخش‌های اجرایی‌نشده این قانون به مراتب بیشتر از مفاد اجرایی‌شده آن است، به گونه‌ای که هنوز اجرای قانون جوانی جمعیت برای مردم و عامه جامعه محسوس نبوده است. امیرحسین بانکی‌پور، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی درباره کم‌کارترین دستگاه‌ها در عمل به قانون جوانی جمعیت معتقد است: «متأسفانه عملکرد وزارت رفاه در اجرای قانون حمایت از خانواده صفر بوده است، دیروز هم با آقای مرتضوی، وزیر جدید این وزارتخانه جلسه داشتیم و به ایشان گفتیم و ایشان هم قول پیگیری سریع دادند، خودشان هم این کم‌کاری را قبول داشتند و قرار شد قرارگاه این موضوع در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکل بگیرد.»
بانکی‌پور با بیان اینکه از صداوسیما انتظار بیشتری داشتیم تا در این موضوع قوی‌تر وارد شود، می‌افزاید: «انتظار این بود در سازمان صداوسیما قرارگاه محکمی در این زمینه ایجاد شود، البته حجم برنامه‌های صداوسیما زیاد است، اما نظام‌مندی و مدیریتی که باید وجود داشته باشد تا سیاست‌های جمعیتی در رسانه ملی درست نشان داده شود، وجود ندارد. تاکنون چندین بار به آقای جبلی تذکرش را داده‌ایم.»
حالا در حالی وارد سال دوم از تصویب قانون جوانی جمعیت می‌شویم که یک سال دیگر از باز بودن پنجره جمعیتی را از دست داده‌ایم و بحران جمعیت در کشور جدی‌تر شده است. باید دید در ادامه چقدر دستگاه‌ها زیر بار اجرای این قانون خواهند رفت.
